In de eerste 3 maanden van 2024 zijn er in de Bollenstreek al net zoveel normoverschrijdingen van bestrijdingsmiddelen gemeten als in heel 2023. Ook in de glastuinbouw zijn in de eerste maanden van 2024 alweer normoverschrijdingen waargenomen. Dat stelt het Hoogheemraadschap van Rijnland.
De normoverschrijdingen baren het hoogheemraadschap zorgen, zo blijkt uit een bericht op de website. “Het is belangrijk dat het aantal normoverschrijdingen daalt. Niet alleen voor de verbetering van de waterkwaliteit maar ook om te voorkomen dat middelen verboden worden en daarmee voor het behoud van een effectief middelenpakket voor agrariërs.”
Vorig jaar leek het de goede kant op te gaan. In het agrarisch gebied van Rijnland werden in totaal minder normoverschrijdingen van bestrijdingsmiddelen waargenomen dan in 2022. Dat gold echter alleen voor de boom- en bollenteelt. “In de glastuinbouw werden wel meer normoverschrijdingen geconstateerd dan het jaar ervoor.”
Memo
Rijnland monitort de concentraties van bestrijdingsmiddelen in het oppervlaktewater middels een meetnet. Maandelijks worden ruim 200 middelen geanalyseerd. Dat betreft bestaande toegelaten middelen en enkele verboden middelen, schrijft dagelijks bestuurder Hans Schouffoer eind april in een memo over de bollenteelt, gericht aan het algemeen bestuur van Rijnland.
Aanleiding voor de memo is de vondst van de bestrijdingsmiddelen dinoterb en fenchloorfos in het oppervlaktewater in het beheergebied van Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier (HHNK). De aandacht voor die vervuiling in Noord-Holland - milieuactiegroep Mobilisation for the Environment legde een verband met illegaal gebruik van deze middelen in de Bollenstreek - leidde tot bestuursvragen in gemeenteraden en het algemeen bestuur van Rijnland over vervuiling door deze middelen in de Bollenstreek.
Speuren naar dinoterb en fenchloorfos in het oppervlaktewater doet Rijnland nog niet. “Er zijn geen aanwijzingen dat dinoterb illegaal gebruikt is in ons bollengebied en ook geen aanwijzingen dat het in ons water voorkomt”, schrijft Schouffoer. Desalniettemin wacht het hoogheemraadschap het bronnenonderzoek van HHNK af. “Op basis van de resultaten uit het bronnenonderzoek wordt bekeken of aanvullende acties binnen ons beheergebied nodig zijn, zoals aanvullende monitoring.”
Naar nul
De komende jaren is een verdere afname naar nul normoverschrijdingen nodig om te voldoen aan de waterkwaliteitsdoelen die landelijk zijn gesteld in de Kaderrichtlijn Water (KRW) en Toekomstvisie duurzame gewasbescherming 2030, schrijft het hoogheemraadschap. Binnen de KRW mogen na 2027 geen normoverschrijdingen voor oppervlaktewater meer plaatsvinden en volgens de Toekomstvisie duurzame landbouw 2030 moeten de emissies naar het milieu in 2030 nagenoeg nul zijn.
Het hoogheemraadschap probeert met een plan van aanpak (toezicht en handhaving, communicatie, bovenwettelijke maatregelen, pilots, praktijkonderzoek) de doelen te halen, maar of dat lukt is de vraag. “Het college ziet een dalende trend van het aantal normoverschrijdingen, zij het met af en toe een trendbreuk. Het is niet duidelijk of met de genoemde maatregelen het doel van de Kaderrichtlijn Water behaald wordt”, schrijft Schouffoer.
De vraag is of dat dan komt door alleen de waterkwaliteit of dat het komt omdat we, bijvoorbeeld, gewoon gruwelijk dicht bevolkt zijn en ik al heel wat weilanden en dergelijke omgezet heb zien worden in woningen.
Mijn idee is overigens niet om te infiltreren in bestaande vennen - dat zou inderdaad de ecologie van die vennen veranderen – maar in aangelegde plassen (met een oppervlak minder dan 0,1 procent van de Veluwe). Die vallen droog, enkele dagen nadat infiltratie stopt. Infiltratieplassen hebben landschappelijk gezien wellicht wat waarde (als je saai naaldbos daarvoor kapt), aangaande natuur is die inderdaad beperkt.
Zeg 10 jaar geleden al waarschuwde ik dat we in 2027 in Nederland nooit de KRW doelen gaan halen. Ik betreur het ten zeerste dat ik gelijk ga krijgen. Ik voorspel nu dat we in 2030 met de mond vol tanden staan als Brussel ons vraagt wat onze plannen/maatregelen zijn om de Veluwe natuur en biodiversiteit te herstellen. Zonder fors ingrijpen in de waterbalans van het Veluwemassief gaan we verdroging echt niet bestrijden en zullen beken en sprengen niet structureel meer water voeren. Dat geef ik je op een briefje.