De norm voor de hoeveelheid lood in drinkwater gaat eind 2022 omlaag van 10 naar 5 microgram per liter. Daarmee volgt het kabinet het advies van de Gezondheidsraad. De nieuwe norm geldt voor zowel het punt van levering als aan de tap.
Het gezondheidsrisico van lood in drinkwater voor kwetsbare groepen staat al een tijdje behoorlijk in de belangstelling. De Gezondheidsraad schat in een in november 2019 uitgebracht advies dat enkele tienduizenden jonge kinderen en duizenden zwangere vrouwen worden blootgesteld aan hoge concentraties lood in het drinkwater. Ook constateert de raad op basis van onderzoek door het RIVM dat de schadelijkheid voor baby’s, kinderen en ook volwassenen groter blijkt dan eerder werd gedacht. Zo kan lood bij jonge kinderen leiden tot verminderde intelligentie.
De Gezondheidsraad pleit er daarom voor de huidige veilige geachte norm te verlagen van 10 naar 5 microgram lood per liter drinkwater. Het kabinet heeft besloten dit over te nemen. Dat laten de ministers Kajsa Ollongren (Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties), Cora van Nieuwenhuizen (Infrastructuur en Waterstaat) en Martin van Rijn (Medische Zorg en Sport; op 9 juli treedt hij terug als minister) weten in een gezamenlijke brief aan de Tweede Kamer.
De nieuwe norm van 5 microgram lood per liter treedt eind 2022 in werking. Dit wordt meegenomen bij de aanpassing van de Drinkwaterregelgeving in verband met de implementatie van de Europese Drinkwaterrichtlijn. De norm geldt voor zowel het punt van levering (de verantwoordelijkheid van drinkwaterbedrijven) als aan de tap (de verantwoordelijkheid van eigenaren van woningen en gebouwen). Volgens de ministers lijkt de norm over het algemeen haalbaar, mits alleen goedgekeurde producten worden toegepast.
Loden leidingen in oude woningen
Het loodgehalte in het Nederlandse kraanwater is gemiddeld erg laag met ruim 1 microgram per liter. Er zijn echter zo’n honderdduizend tot tweehonderdduizend woningen en andere gebouwen van vóór 1960, waar nog loden waterleidingen liggen die in gebruik zijn. Daar komen de meeste normoverschrijdingen voor. Er kunnen ook problemen voordoen met nieuwe installaties en kranen in de eerste maanden na ingebruikname en bij plaatsing van niet goedgekeurde materialen.
Aedes wil de nog aanwezige loden leidingen in sociale huurwoningen op korte termijn vervangen, al verwacht de koepel van woningcorporaties die amper aan te treffen. Ook zullen GGD’en gaan controleren op lood bij hun reguliere inspecties van scholen en kinderopvangcentra. Een uitdaging is om particuliere eigenaren van oude woningen en gebouwen te bewegen om loden waterleidingen te verwijderen. Tussen 1999 en 2005 konden zij gebruikmaken van een landelijke subsidieregeling, maar het kabinet is niet van plan die opnieuw te introduceren.
Uniforme communicatieboodschap
Het kabinet zet sterk in op communicatie en gerichte voorlichting om bewustwording bij mensen te stimuleren en hen een handelingsperspectief te bieden. Veel partijen communiceren daarover al, maar ieder op een eigen manier. Er is nu een eenduidige communicatieboodschap opgesteld richting eigenaren en huurders, waarbij de diverse aspecten van lood in drinkwater aan bod komen.
Zo wordt eigenaren aangeraden om alle loden waterleidingen te vervangen. Ook zal er in de communicatie veel aandacht zijn voor de mogelijkheid om kraanwater te testen via een stagnatiemeting (als het water een nacht heeft stilgestaan in de leiding). Dat kan onder meer via het eigen drinkwaterbedrijf of bij Het Waterlaboratorium.
Sanering door drinkwaterbedrijven
In de leidingnetten van de drinkwaterbedrijven zitten vrijwel geen loden leidingen meer na een grote saneringsoperatie tussen 1995 en 2005. Er zijn nog ongeveer 1.500 loden aansluitleidingen of delen daarvan onder de grond, die indertijd lastig te vervangen waren. De drinkwaterbedrijven hebben met het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat afgesproken dat deze gevallen opnieuw worden beoordeeld. Dat kan tot sanering of alternatieve maatregelen leiden. De drinkwaterbedrijven streven ernaar om dit binnen twee jaar te voltooien.
Update 10-7
De Vereniging van waterbedrijven in Nederland (Vewin) heeft op 9 juli een bericht over de Kamerbrief geplaatst op de eigen site. Daarin wordt aangegeven wat de drinkwatersector doet. De link naar het bericht is hieronder toegevoegd.
MEER INFORMATIE
Kamerbrief over acties i.v.m. lood in drinkwater
Vewin over de Kamerbrief
H2O-interview met Hans de Groene (Vewin)
H2O-bericht over advies Gezondheidsraad
H2O-bericht over peiling NOS bij gemeenten
H2O-bericht over aanpak in Amsterdam
In het genoemde Stowa rapport wordt een onderscheid gemaakt naar:
Op basis van de nadere uitwerking kunnen technologen en beleidsmedewerkers van waterschappen een gefundeerde keuze maken voor een natuurlijk systeem, afhankelijk van de specifieke situatie op een RWZI en de gekozen opties:
A. Toepassing van een enkel systeem als ‘stand alone’ techniek als uitbreiding van de RWZI, voor upgrading van het effluent (afloop nabezinktank).
B. Als inpassing in een integraal natuurlijk systeem wat naast effluentbehandeling ook recht doet aan de omgeving en waarbij functies zoals het creëren van natuurlijk, levend water, effluentbuffering, recreatie en natuur gecombineerd worden.
De Waterharmonica's nemen de meeste ruimte in, zeker omdat voor een goede verwijdering van medicijnen laag tot zeer lage belaste Waterharmonica's nodig zijn (zie ook Stowa 2013-07). Dus een hydraulische belasting van zeker niet meer dan 0,05 m/dag. Ofwel een ruimte beslag van 2,5 tot 3,75 m2 per inwoner.
Het totale debiet aan gezuiverd afvalwater in Nederland is ca. 2.000.000 m3 per jaar (CBS, data 2020). Dit zou dan neerkomen op een totaal netto ruimte beslag van 4.000 ha in heel Nederland. Zeg 5.000 tot maximaal 10.000 ha. Dit lijkt veel, maar het is wel met gestapelde belangen en mogelijkheden. Stel 25 cm waterberging: 10.000.000 waterberging, stel dat een kwart van de Waterharmonica's als KRW-waardig wordt beschouwd (is best wel reëel): 500 tot 1.000 ha.... En dan nog recreatie, natuur, CO2-vastlegging, stikstofrechten? Vrienden maken, bufferzones rond de rwzi's. Een voorbeeld van een zoektocht, uitgevoerd door het Wetterskip Fryslân: http://www.waterharmonica.nl/reports/LW289-47_005-rapd02-waterharmonica.pdf. Op weg naar 2027?
Ruud Kampf
Rekel/water
Dus bij hoogheemraadschap Delfland kies je een partij. Vervolgens hebben een paar partijen meer zetels dan andere. Daarna wordt er een Bestuursakkoord getekend door alle partijen, waar ook de minder grote (verliezende) partijen zeggenschap in hebben? Er staat ook: "De gezamenlijk gekozen hoogheemraden vertegenwoordigen in het dagelijks bestuur alle fracties". Wat betekent het dan om een fractie te vertegenwoordigen in de praktijk?
In het geval van hoogheemraadschap Delfland is stemmen op een partij dus niet super zinvol, omdat daarna toch met alle andere partijen wordt samengewerkt om tot een Bestuursakkoord te komen. Grote partijen hebben dan niet meer te bepalen dan kleine partijen?