De norm voor de hoeveelheid lood in drinkwater gaat eind 2022 omlaag van 10 naar 5 microgram per liter. Daarmee volgt het kabinet het advies van de Gezondheidsraad. De nieuwe norm geldt voor zowel het punt van levering als aan de tap.
Het gezondheidsrisico van lood in drinkwater voor kwetsbare groepen staat al een tijdje behoorlijk in de belangstelling. De Gezondheidsraad schat in een in november 2019 uitgebracht advies dat enkele tienduizenden jonge kinderen en duizenden zwangere vrouwen worden blootgesteld aan hoge concentraties lood in het drinkwater. Ook constateert de raad op basis van onderzoek door het RIVM dat de schadelijkheid voor baby’s, kinderen en ook volwassenen groter blijkt dan eerder werd gedacht. Zo kan lood bij jonge kinderen leiden tot verminderde intelligentie.
De Gezondheidsraad pleit er daarom voor de huidige veilige geachte norm te verlagen van 10 naar 5 microgram lood per liter drinkwater. Het kabinet heeft besloten dit over te nemen. Dat laten de ministers Kajsa Ollongren (Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties), Cora van Nieuwenhuizen (Infrastructuur en Waterstaat) en Martin van Rijn (Medische Zorg en Sport; op 9 juli treedt hij terug als minister) weten in een gezamenlijke brief aan de Tweede Kamer.
De nieuwe norm van 5 microgram lood per liter treedt eind 2022 in werking. Dit wordt meegenomen bij de aanpassing van de Drinkwaterregelgeving in verband met de implementatie van de Europese Drinkwaterrichtlijn. De norm geldt voor zowel het punt van levering (de verantwoordelijkheid van drinkwaterbedrijven) als aan de tap (de verantwoordelijkheid van eigenaren van woningen en gebouwen). Volgens de ministers lijkt de norm over het algemeen haalbaar, mits alleen goedgekeurde producten worden toegepast.
Loden leidingen in oude woningen
Het loodgehalte in het Nederlandse kraanwater is gemiddeld erg laag met ruim 1 microgram per liter. Er zijn echter zo’n honderdduizend tot tweehonderdduizend woningen en andere gebouwen van vóór 1960, waar nog loden waterleidingen liggen die in gebruik zijn. Daar komen de meeste normoverschrijdingen voor. Er kunnen ook problemen voordoen met nieuwe installaties en kranen in de eerste maanden na ingebruikname en bij plaatsing van niet goedgekeurde materialen.
Aedes wil de nog aanwezige loden leidingen in sociale huurwoningen op korte termijn vervangen, al verwacht de koepel van woningcorporaties die amper aan te treffen. Ook zullen GGD’en gaan controleren op lood bij hun reguliere inspecties van scholen en kinderopvangcentra. Een uitdaging is om particuliere eigenaren van oude woningen en gebouwen te bewegen om loden waterleidingen te verwijderen. Tussen 1999 en 2005 konden zij gebruikmaken van een landelijke subsidieregeling, maar het kabinet is niet van plan die opnieuw te introduceren.
Uniforme communicatieboodschap
Het kabinet zet sterk in op communicatie en gerichte voorlichting om bewustwording bij mensen te stimuleren en hen een handelingsperspectief te bieden. Veel partijen communiceren daarover al, maar ieder op een eigen manier. Er is nu een eenduidige communicatieboodschap opgesteld richting eigenaren en huurders, waarbij de diverse aspecten van lood in drinkwater aan bod komen.
Zo wordt eigenaren aangeraden om alle loden waterleidingen te vervangen. Ook zal er in de communicatie veel aandacht zijn voor de mogelijkheid om kraanwater te testen via een stagnatiemeting (als het water een nacht heeft stilgestaan in de leiding). Dat kan onder meer via het eigen drinkwaterbedrijf of bij Het Waterlaboratorium.
Sanering door drinkwaterbedrijven
In de leidingnetten van de drinkwaterbedrijven zitten vrijwel geen loden leidingen meer na een grote saneringsoperatie tussen 1995 en 2005. Er zijn nog ongeveer 1.500 loden aansluitleidingen of delen daarvan onder de grond, die indertijd lastig te vervangen waren. De drinkwaterbedrijven hebben met het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat afgesproken dat deze gevallen opnieuw worden beoordeeld. Dat kan tot sanering of alternatieve maatregelen leiden. De drinkwaterbedrijven streven ernaar om dit binnen twee jaar te voltooien.
Update 10-7
De Vereniging van waterbedrijven in Nederland (Vewin) heeft op 9 juli een bericht over de Kamerbrief geplaatst op de eigen site. Daarin wordt aangegeven wat de drinkwatersector doet. De link naar het bericht is hieronder toegevoegd.
MEER INFORMATIE
Kamerbrief over acties i.v.m. lood in drinkwater
Vewin over de Kamerbrief
H2O-interview met Hans de Groene (Vewin)
H2O-bericht over advies Gezondheidsraad
H2O-bericht over peiling NOS bij gemeenten
H2O-bericht over aanpak in Amsterdam
De vraag is of dat dan komt door alleen de waterkwaliteit of dat het komt omdat we, bijvoorbeeld, gewoon gruwelijk dicht bevolkt zijn en ik al heel wat weilanden en dergelijke omgezet heb zien worden in woningen.
Mijn idee is overigens niet om te infiltreren in bestaande vennen - dat zou inderdaad de ecologie van die vennen veranderen – maar in aangelegde plassen (met een oppervlak minder dan 0,1 procent van de Veluwe). Die vallen droog, enkele dagen nadat infiltratie stopt. Infiltratieplassen hebben landschappelijk gezien wellicht wat waarde (als je saai naaldbos daarvoor kapt), aangaande natuur is die inderdaad beperkt.
Zeg 10 jaar geleden al waarschuwde ik dat we in 2027 in Nederland nooit de KRW doelen gaan halen. Ik betreur het ten zeerste dat ik gelijk ga krijgen. Ik voorspel nu dat we in 2030 met de mond vol tanden staan als Brussel ons vraagt wat onze plannen/maatregelen zijn om de Veluwe natuur en biodiversiteit te herstellen. Zonder fors ingrijpen in de waterbalans van het Veluwemassief gaan we verdroging echt niet bestrijden en zullen beken en sprengen niet structureel meer water voeren. Dat geef ik je op een briefje.