Nieuwe bodemdalingskaarten in de Klimaateffectatlas laten tot in detail zien hoeveel de Nederlandse bodem de komende decennia bij ongewijzigd beleid gaat dalen. De kaarten zijn onder meer bedoeld voor gemeenten bij het uitvoeren van de verplichte klimaat-stresstest, maar kunnen ook fungeren als wake-up call: willen we dit echt laten gebeuren?
De nieuwe bodemdalingskaarten in de Klimaateffectatlas zijn ontwikkeld door Deltares, TNO-GDN en Wageningen Environmental Research. De kaarten zijn uitgebreider en gedetailleerder dan de eerdere bodemdalingskaarten in de atlas, vertelt Gilles Erkens, bodemdalingexpert bij Deltares. “Je kunt tot in detail – 100 bij 100 meter – zien hoeveel daling er in een gebied optreedt tot 2050 als er geen beperkende maatregelen worden genomen.”
Met name in West- en Noord-Nederland is die daling bij ongewijzigd beleid flink. “Van West-Nederland is dat bekend, maar we zien aan de nieuwe kaarten dat de bodem in Groningen en Friesland evenveel kan gaan dalen als in het westen, met name door drooglegging van veengebieden en door aardgaswinning.”
Bodemdaling heeft effect op de klimaatgevoeligheid van gebieden, en is daarom belangrijk om mee te nemen in de stresstest voor klimaatverandering, die alle Nederlandse gemeenten de komende twee jaar moeten uitvoeren. Erkens: “Een dalende bodem betekent dat overstromingen zich over een groter gebied kunnen uitstrekken, dieper zijn en langer duren. We neutraliseren dat risico in ons land met excellent waterbeheer, maar het is natuurlijk de vraag hoe ver je daar in wilt gaan. De bodemdalingskaarten helpen om per gebied te besluiten: waar laten we dit gebeuren en accepteren we de kosten, en waar willen we maatregelen nemen? Bodemdaling is een tijdje niet zo in het nieuws geweest – op de gevolgen van de Groningse aardwinning na. We hopen dat de kaarten ertoe bijdragen dat er weer wat meer bewustwording komt. Nederland is al ontzettend laag. Willen we die ontwikkeling echt verder laten gaan?”
Naast overstromingen is schade aan ondergrondse leidingen en fundamenten van woningen een tweede belangrijk risico van bodemdaling. Ook voor het in kaart brengen en eventueel aanpakken van dat risico, kunnen de bodemdalingskaarten behulpzaam zijn. De kaarten laten niet alleen de verwachte daling zien, maar ook de oorzaken daarvan, zoals gaswinning, lage grondwaterstanden en het ophogen van gebieden door zand aan te brengen. Beleidsmakers en bestuurders krijgen daarmee ook handvatten om de daling tegen te gaan.
De Klimaateffectatlas brengt de gevolgen van hitte, droogte (waaronder bodemdaling), wateroverlast en overstromingen in kaart. De atlas is bedoeld voor gemeenten, provincies en waterschappen , maar ook voor bijvoorbeeld scholen en geïnteresseerde burgers.
Klik hier voor de Klimaateffectatlas
Klik hier voor meer informatie over de nieuwe bodemdalingskaarten
Een interessant gegeven is dat 80% van ons drinkwater thuis wordt verbruikt. Daar ligt een enorme uitdaging, maar ook een kans om echt verschil te maken. Door slimmer om te gaan met de distributie van water, kunnen we helpen om het verbruik te verminderen zonder dat we daar veel van merken. Dit zou niet alleen helpen om onze waterbronnen te sparen, maar ook de druk op het systeem tijdens droge perioden verlagen.
Dit gaat verder dan alleen maar korter douchen; het gaat om een bewuste verandering in ons dagelijks leven om ervoor te zorgen dat er genoeg water is voor iedereen. Iemand iets gunnen. Beginnen met het nadenken over de oplossingen menukaart ook met water zoals we dat met energie doen - waar kunnen we besparen, hoe kunnen we efficiënter zijn, en hoe kunnen we ons aanpassen aan nieuwe omstandigheden?
Er is geen eenduidige oplossing voor het probleem, en additionele productie levert ons op langere termijn niets op. Misschien is het tijd om deze uitdaging aan te gaan en te kijken naar hoe we thuis ons watergebruik kunnen optimaliseren.