De twee gemalen van Waterschap Drents Overijsselse Delta (WDODelta) bij het Zwarte Water worden aangepast aan de eisen van deze tijd. Voor gemaal Galgenrak betekent dat dat het straks niet alleen voldoende water moet kunnen afvoeren, maar in droge tijden ook kunnen aanvoeren vanuit het IJsselmeer.
Het algemeen bestuur van WDODelta gaf deze week groen licht voor de investering van 16,9 miljoen in nieuwbouw voor het uit 1978 daterende gemaal Galgenrak bij Hasselt. Als die klaar is, naar verwachting in 2027, is het naastgelegen monumentale gemaal Streukelerzijl aan de beurt. Dat wordt gerenoveerd; het budget hiervoor is nog niet bekend.
Het huidige gemaal Galgenrak is verouderd en de capaciteit is niet meer toereikend om het water uit het stroomgebied van de Dedemsvaart (circa 9000 hectare) bij piekbuien af te voeren. De capaciteit van het nieuwe gemaal wordt daarom vergroot van 340.000 liter water per minuut naar 550.000 liter water per minuut.
Koker
Daarnaast moet het gemaal in droge periodes ook water kunnen aanvoeren vanuit het met het IJsselmeer verbonden Zwarte Water, stelt het waterschap. "Op dit moment kan dat niet, daarvoor zijn grotere pompen nodig", verklaart woordvoerder Tom Olsman.
"Bij het huidige gemaal ligt nu een koker. Als het water in het Zwarte Water hoog genoeg staat, kunnen we water aanvoeren via die koker. Maar daarvoor zijn we dus volledig afhankelijk van de waterstand. De droge zomers van de afgelopen jaren zijn de aanleiding om de pompcapaciteit van Galgenrak te vergroten, zodat we ook dan water kunnen aanvoeren."
Tijdelijke pompinstallatie
Begin volgend jaar begint het waterschap samen met aannemerscombinatie Friso Civiel-Dubbink met het inrichten van het werkterrein tussen de gemalen Galgenrak en Streukelerzijl. Vervolgens wordt een tijdelijke pompinstallatie geplaatst, die tijdens de bouw een deel van de functie van de gemalen overneemt.
Samen met de directe buren is een ontwerp gemaakt voor het nieuwe gemaal, waarbij duurzaamheid voorop staat. Zo worden de betonnen wanden, vloer en bodembescherming van het oude gemaal hergebruikt en dienen oude planken als gevelbekleding.
Kattenrugpompen
Na de nieuwbouw van gemaal Galgenrak gaat WDODelta verder met de renovatie van gemaal Streukelerzijl (1925). Dat verzorgt de afwatering van ongeveer 6000 hectare rondom Haerst-Genne.
De oorspronkelijke zogeheten kattenrugpompen worden opgeknapt, de twee andere pompen worden vervangen door moderne, volledig elektrische exemplaren. Deze klus zal naar verwachting eind 2029 afgerond zijn.
Komende dinsdagavond, 12 november, is er een inloopbijeenkomst over de plannen.
Eerlijker voor de boeren en de maatschappij.
Het pleidooi voor meer overleg in het kader van grensoverschrijdend waterbeheer met Duitsland en België, maar ook met Luxemburg, Frankrijk en Zwitserland, is wel steekhoudend. Het stroomgebied van de Rijn beslaat naast Nederland immers Zwitserland, Duitsland en Frankrijk. Stroomgebied van de Maas beslaat naast Nederland ook Frankrijk, Luxemburg, België en Duitsland. Voor zover ik weet zijn er in waterschapverband slechts een aantal pilots hier momenteel concreet mee bezig o.a. via het ontwerpen en operationaliseren van grensoverschrijdend waterbeheer rondom de Overijsselse Vecht en ook voor delen van het Roer stroomgebied dat aansluit op de Maas. Ruimte voor de rivieren in Nederland gaat maar beperkte impact hebben als niet eenzelfde inhaalslag gaat plaatsvinden in de bovenstrooms genoemde landen.
Acht kennisinstituten uit Nederland, België, Duitsland en Luxemburg gaan daarom onder coördinatie van Deltares onderzoek doen naar beter beheer van grensoverschrijdende regionale stroomgebieden. De watersnood in juli 2021 heeft geleerd dat autoriteiten hier geen goed overzicht over hebben en dat kennis over de overstromings- en droogterisico’s langs de kleinere grensoverschrijdende zijrivieren van de Maas en Rijn nog heel versnipperd is.
Het artikel stelt terecht dat voor grensoverschrijdend waterbeheer nog te weinig urgentie is.