Natuurlijke oplossingen in verband met klimaatadaptatie hebben een grote potentie. Toch worden zij niet standaard als optie meegenomen in ruimtelijk beleid en water- en natuurbeheer, aldus onderzoek van Wageningen Environmental Research (WENR).
Het onderzoeksinstituut van Wageningen University & Research heeft gekeken naar de ruim zeventig projecten van de Coalitie Natuurlijke Klimaatbuffers, waarin acht natuurorganisaties samenwerken. De natuurlijke klimaatbuffers zijn gebieden waar natuurlijke processen de ruimte krijgen. De projecten zijn sinds 2008 opgestart en gerealiseerd in samenwerking met onder meer Rijk, waterschappen en andere overheden.
Verbetering van waterveiligheid
Het principe van natuurlijke klimaatbuffers is volgens de onderzoekers van WENR de pilotfase voorbij. Zij hebben een groot potentieel in verband met aanpassing aan klimaatverandering. De resultaten laten zien dat de buffers leiden tot een verbetering van waterveiligheid en watervoorziening.
Toch worden natuurlijke oplossingen nog niet altijd meegenomen in planvorming, al doen provincies en waterschappen dit steeds meer. De coalitie ijvert ervoor dat natuurlijke klimaatbuffers in 2022 vanzelfsprekend zijn geworden. Deze missie is nog niet op alle punten gehaald maar wel realiseerbaar, stellen de onderzoekers. Zij bevelen aan om toekomstige gebiedsontwikkelingen en nationale klimaatopgaven met een regionale uitwerking te gebruiken als ‘vliegwielen’. Ook pleiten ze voor samenwerking met de private sector en voor monitoring en evaluatie met lerend implementeren.
Diverse succesvolle strategieën
De Coalitie Natuurlijke Klimaatbuffers onderscheidt zes verschillende typen van natuurlijke oplossingen. Het gaat om oplossingen voor waterberging (Groenblauwe Ruimte), water vasthouden (Natuurlijke Spons), waterveiligheid langs de kust (zowel Levende Kust als Biobouwers), verkoeling in de stad (Groene Airco) en vastleggen van broeikasgassen (Koolstof-sink). Natuurlijke vooroevers bij dijken, kwelderherstel, zandsuppleties en piekwaterberging rondom steden en in rivieruiterwaarden bewijzen zich steeds meer als succesvolle strategieën. Waterberging gecombineerd met natuurontwikkeling wordt door de onderzoekers een succesverhaal genoemd.
Zij houden hier en daar een slag om de arm. Zo is het niet goed te beoordelen of waterconservering die in projecten is gerealiseerd, leidt tot een verbetering van watervasthoudend vermogen en klimaatbestendigheid op het niveau van een stroomgebied. Ook is er nog weinig ervaring opgedaan met buffers met een verkoelend effect in de stad en bevindt de toepassing van biobouwers zoals schelpdierriffen en zeegras zich in de experimentele fase.
Besparing op kosten
Er zijn in het waterbeheer steeds meer voorbeelden van kostenbesparing door natuurlijke oplossingen, aldus het onderzoek. Zoals bij een kwelder. Hiermee kan de golfbelasting op een dijk met wel 50 procent afnemen waardoor de kosten lager zijn, vooral omdat een kleinere dimensionering van de dijk mogelijk is. De investeringskosten van waterberging rondom de stad in combinatie met natuurontwikkeling variëren tussen twee en vier euro per kubieke meter.
Natuurlijke oplossingen voor klimaatadaptatie hebben ook baten voor drinkwaterwinning, landbouw, recreatie en schelpdiersector. Deze baten geven vaker de doorslag bij projecten dan kosten of kosteneffectiviteit.
MEER INFORMATIE
WUR over natuur als klimaatbuffer
Onderzoeksrapport WENR
Coalitie Natuurlijke Klimaatbuffers
Een interessant gegeven is dat 80% van ons drinkwater thuis wordt verbruikt. Daar ligt een enorme uitdaging, maar ook een kans om echt verschil te maken. Door slimmer om te gaan met de distributie van water, kunnen we helpen om het verbruik te verminderen zonder dat we daar veel van merken. Dit zou niet alleen helpen om onze waterbronnen te sparen, maar ook de druk op het systeem tijdens droge perioden verlagen.
Dit gaat verder dan alleen maar korter douchen; het gaat om een bewuste verandering in ons dagelijks leven om ervoor te zorgen dat er genoeg water is voor iedereen. Iemand iets gunnen. Beginnen met het nadenken over de oplossingen menukaart ook met water zoals we dat met energie doen - waar kunnen we besparen, hoe kunnen we efficiënter zijn, en hoe kunnen we ons aanpassen aan nieuwe omstandigheden?
Er is geen eenduidige oplossing voor het probleem, en additionele productie levert ons op langere termijn niets op. Misschien is het tijd om deze uitdaging aan te gaan en te kijken naar hoe we thuis ons watergebruik kunnen optimaliseren.