Bij hun jaarlijkse monitoring van zwerfafval in de Waddenzee troffen onderzoekers van Rijkswaterstaat begin 2019 veel materiaal aan dat afkomstig was van het containerschip MSC Zoe. Maar dat was zeker niet de enige bron.
My Little Pony’s, granulaatkorrels, isolatieschuim, parrafine, flessenpost en onderzoeksmateriaal. Van een deel van de gevonden items konden de onderzoekers met zekerheid vaststellen dat deze afkomstig waren van het containterschip, dat in de nacht van 1 op 2 januari een groot aantal containers verloor. Zij kwalificeerden deze als ‘containergerelateerd’.
Van een ander deel was dat minder duidelijk. Isolatieschuim uit de bouwsector bijvoorbeeld is waarschijnlijk vanaf het industrieterrein in Harlingen, via de spuisluizen, in de Waddenzee terechtgekomen en op Griend aangespoeld, zo schrijven zij in het onderzoeksrapport.
Griend is een eiland waar veel wetenschappelijk onderzoek plaatsvindt. Ook daarvan werd afval gevonden, zij het geen onderzoeksmateriaal zoals op de andere locaties.
Zandplaten
Voor het onderzoek naar zwerfafval wordt op drie tijdstippen in het jaar een ronde gemaakt op de zandplaten Steenplaat, Griend en Zuiderduintjes. Met opzet zijn er locaties uitgekozen die niet of nauwelijks gebruikt worden door mensen. Het afval dat door toeristen wordt achtergelaten, zoals peuken, blikjes en plastic bestek, blijft dan buiten beschouwing.
Het onderzoek werd in 2018 voor het eerst uitgevoerd in opdracht van Rijkswaterstaat en de Waddenunit van het Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit, die ook betrokken was bij de opruimacties rond de MSC Zoe. Meerjarige monitoring moet inzicht geven in de herkomst van het afval in de Waddenzee, zodat effectieve maatregelen kunnen worden genomen.
Uit het onderzoek over vorig jaar blijkt dat er tussen 2018 en 2019 vooral een groot verschil zit in het begin van het jaar. Zo is op het oostelijk gelegen Zuiderduintjes (bij de Rottums) veel vuil aangetroffen die de onderzoekers kunnen linken aan de lading van de MSC Zoe.
Buffer
De Zuiderduintjes waren in 2018 nog de schoonste wadplaat. Niet verwonderlijk, aldus de onderzoekers, omdat het gebied rondom de Rottums afgesloten is voor menselijk gebruik. Maar na de ramp met de MSC Zoe is er veel afval uit de containers teruggevonden. Er werden echter ook 191 stukken paraffine aangetroffen, die een andere herkomst hebben.
Ook de Steenplaat was iets vervuilder dan in 2018. Dit is overigens niet toe te schrijven aan MSC Zoe; het lijkt erop dat Vlieland hier als buffer heeft gediend. Wat de reden wel kan zijn, is voor de onderzoekers nog de vraag.
De drie gekozen zandplaten geven volgens hen een representatief beeld van de vervuiling in het Waddengebied. Zij benadrukken dat meerjarig onderzoek belangrijk is om patronen te kunnen ontdekken.
Nulmeting
Dat heeft zijn meerwaarde nu al bewezen, concluderen zij, omdat de monitoring in 2018 de enige nulmeting in het gebied is van voor de containerramp. Dat biedt de mogelijkheid om ''een belangrijke bijdrage te leveren aan het inzicht in de effecten van het incident met de MSC Zoe’’.
MEER INFORMATIE
Zwerfafval monitoring 2019
Nog 8 ton lading van MSC Zoe zoek
Een interessant gegeven is dat 80% van ons drinkwater thuis wordt verbruikt. Daar ligt een enorme uitdaging, maar ook een kans om echt verschil te maken. Door slimmer om te gaan met de distributie van water, kunnen we helpen om het verbruik te verminderen zonder dat we daar veel van merken. Dit zou niet alleen helpen om onze waterbronnen te sparen, maar ook de druk op het systeem tijdens droge perioden verlagen.
Dit gaat verder dan alleen maar korter douchen; het gaat om een bewuste verandering in ons dagelijks leven om ervoor te zorgen dat er genoeg water is voor iedereen. Iemand iets gunnen. Beginnen met het nadenken over de oplossingen menukaart ook met water zoals we dat met energie doen - waar kunnen we besparen, hoe kunnen we efficiënter zijn, en hoe kunnen we ons aanpassen aan nieuwe omstandigheden?
Er is geen eenduidige oplossing voor het probleem, en additionele productie levert ons op langere termijn niets op. Misschien is het tijd om deze uitdaging aan te gaan en te kijken naar hoe we thuis ons watergebruik kunnen optimaliseren.