De komende jaren wordt met een reeks van maatregelen de waterkwaliteit verder verbeterd, maar volgens minister Mark Harbers zullen in 2027 niet overal de doelen van de Kaderrichtlijn Water worden gehaald. Het gaat erom dat alle maatregelen tijdig zijn uitgevoerd. Harbers noemt dit een stevige uitdaging.
De minister van Infrastructuur en Waterstaat reageert daarmee op vragen van de Tweede Kamerleden Fahid Minhas en Thom van Campen van de VVD. Zij hadden deze ingediend naar aanleiding van het artikel Schoon water is in Nederland nog ver weg in het NRC. Hierin wordt gesteld dat Nederland een watercrisis in 2027 riskeert. Momenteel voldoet slechts 1 procent van de wateren aan de doelen van de Europese Kaderrichtlijn Water (KRW).
Mark Harbers
(foto: Valerie Kuypers)
Harbers herhaalt in zijn brief in essentie de boodschap die zijn voorgangers Cora van Nieuwenhuizen en Barbara Visser het afgelopen jaar ook al hadden: het gaat weliswaar de goede kant op met de waterkwaliteit maar de KRW-doelen zullen over vijf jaar nog niet in alle waterlichamen zijn gehaald. Hij noemt een goede waterkwaliteit essentieel voor natuur en mens, maar wijst erop dat de KRW een complexe beoordelingsmethode voor vaststelling van deze kwaliteit kent.
Principe van one-out-all-out
De totaalbeoordeling wordt bepaald door veel verschillende parameters en daarbij geldt het principe van ‘one-out-all-out’. “Dit houdt in dat een waterlichaam pas wordt beoordeeld als ‘in goede toestand’, als alle parameters de klasse ‘goed’ hebben.” Daarom blijft een positief oordeel ook uit, als er slechts één kenmerk niet in orde is.
De minister noemt het overzicht van de stoffen die in meer dan 1 procent van de waterlichamen niet voldoen, dat te vinden is in de Stroomgebiedbeheerplannen 2022-2027. Het gaat volgens hem om een beperkt aantal op het totaal van meer dan honderd stoffen. “Er zijn op dit moment vrijwel geen waterlichamen die aan alle normen voldoen maar het beeld dat de waterkwaliteit op alle onderdelen niet goed is, deel ik niet.”
De nieuwe stroomgebiedbeheerplannen bevatten ook een weergave van de ecologische toestand van de wateren die onder de KRW vallen. Harbers schrijft daarover het volgende: “In de huidige situatie wordt in 30 tot 50 procent van de waterlichamen voldaan aan de biologische parameters (algen, waterflora, waterinsecten en vis). Dit zijn de belangrijkste parameters van de ecologische toestand.” Rond de 55 procent van de waterlichamen voldoet aan de norm voor stikstof en voor fosfor.
Dit beeld is volgens de bewindsman vergelijkbaar met veel andere landen in de EU als naar de afzonderlijke parameters wordt gekeken. Hij geeft een verklaring voor het feit dat ons land het toch slechter lijkt te doen. “Nederland kiest er steeds voor om zo volledig mogelijk te meten en te beoordelen en daarbij gebruik te maken van de meest recente normen. Dit geeft namelijk het beste weer welke aanvullende maatregelen nodig zijn. Doordat sommige lidstaten hier andere keuzes in maken, wordt een vergelijking tussen lidstaten bemoeilijkt.”
Positieve bijdrage door transitie van landelijk gebied
De twee Kamerleden willen weten met welke inzet de kwaliteit van de 745 grotere wateren in Nederland in 2027 gaat voldoen aan de EU-eis voor een goede ecologische toestand. Harbers meldt eerst dat het kabinet op basis van het coalitieakkoord 25 miljard euro extra beschikbaar stelt voor een transitie van het landelijk gebied met het oog op vermindering van de stikstofdepositie en verbetering van de natuur. “Dit zal ook positief bijdragen aan het halen van de doelen van de Kaderrichtlijn Water.”
Binnen het transitiefonds is een bedrag van 811 miljoen euro specifiek bestemd voor de KRW. Dit wordt ingezet voor grootschalig herstel van beekdalen op zandgronden, een onderdeel van het maatregelenpakket van het 7e Actieprogramma Nitraatrichtlijn.
Tijdige uitvoering van maatregelen voldoende
De Stroomgebiedbeheerplannen 2022-2027 bevatten de maatregelen om de waterkwaliteit verder te verbeteren, schrijft de minister vervolgens. “Het is een stevige uitdaging om al deze maatregelen tijdig uit te voeren. Wanneer dat lukt, zal geen sprake zijn van een schending van de KRW. Hoewel naar verwachting de doelen in 2027 niet voor iedere parameter zullen zijn behaald, biedt de KRW daarop een uitzonderingsmogelijkheid.”
Bij een deel van de maatregelen is geduld een schone zaak. Daarom mogen de doelen later worden behaald, mits de maatregelen tijdig genomen zijn. “Denk bijvoorbeeld aan het effect van maatregelen voor stoffen die pas na lange tijd in het diepere grondwater zichtbaar zullen zijn.” Harbers streeft naar het zo snel mogelijk na 2027 halen van de goede ecologische toestand. In de stroomgebiedbeheerplannen is voor elke parameter een prognose opgenomen.
MEER INFORMATIE
Brief van minister Harbers aan Tweede Kamer
H2O premium: ‘Waterkwaliteit? Ik zie een nieuwe milieucrisis aankomen’
