Door de wettelijke verplichte geborgde zetel in het dagelijks bestuur is een coalitie zonder geborgde zetels niet mogelijk. Daarmee hebben de geborgde zetels buitensporig veel invloed op het beleid van het waterschap. Dat zegt Hans Middendorp over de initiatiefwet over de geborgde zetels in de waterschapsbesturen. Ook al verdwijnen de geborgde zetels niet helemaal, het nu voorliggende wetsvoorstel is een werkbaar compromis, aldus Middendorp.
Hans MiddendorpDe tijd van studeren, wikken, wegen en compromissen is voorbij, aldus Middendorp, die morgen (dinsdag 13 september) in de Eerste Kamer als een van de deskundigen wordt gehoord over het initiatiefwetsvoorstel van Laura Bromet (GroenLinks) en Tjeerd de Groot (D66) over democratisering van de waterschapsbesturen. Middendorp spreekt als vicevoorzitter van de Algemene Waterschapspartij AWP, die overigens als 'Algemene Waterpartij’ mee gaat doen aan de waterschapsverkiezingen én de provinciale verkiezingen in 2023.
Middendorp betoogt dat zijn partij het voorliggende geamendeerde wetsvoorstel steunt. Als de Senaat de initiatiefwet goedkeurt, wordt het aantal geborgde zetels in de algemene besturen van de waterschappen teruggebracht tot 2 zetels voor de boeren en 2 zetels voor de natuurterreinen. De bedrijven raken hun geborgde zetels kwijt. De verplichting dat het dagelijks bestuur een geborgde zetel telt, vervalt.
Geen toegevoegde waarde
In zijn betoog stelt Middendorp dat geborgde zetels ('een staatskundig relict') geen toegevoegde waarde meer hebben in de waterschapsdemocratie. “De tijd dat boeren vanaf hun boerderij naar het waterschap belden om het gemaal aan te zetten, ligt ver achter ons. In de huidige, moderne waterschappen gaat het niet alleen over de klassieke ‘kerntaken’: waterveiligheid, waterbeheer, waterzuivering en waternatuur; maar ook over brede maatschappelijk thema’s zoals klimaatverandering, kwaliteit van de leefomgeving, meervoudig ruimtegebruik, locaties voor woningbouw, verdroging, enzovoorts.”
Waterschappen kunnen veel bijdragen aan het oplossen van die thema’s, aldus Middendorp, ‘maar de conservatieve houding van de geborgde zetels om vooral te concentreren op hun eigen belangen en hun eigen lage waterschapsbelasting, past daar niet bij’.
Hij is ook kritisch over de wettelijke verplichte geborgde zetel in het dagelijks bestuur. Daardoor is een meerderheidscoalitie zonder geborgde zetels wettelijk niet toegestaan, stelt Middendorp vast. “Aangezien het geborgde DB-lid wordt voorgedragen namens alle geborgde zetels, vormen landbouw, bedrijven en natuur vanzelfsprekend één blok. Aangevuld met leden van gekozen partijen in het waterschapsbestuur met een landbouw- of bedrijfsleven-achtergrond, geven de geborgde zetels vrijwel altijd de doorslag bij stemmingen in de waterschapsbesturen.” Daarmee hebben de geborgde zetels buitensporig veel invloed op het beleid van het waterschap, aldus Middendorp.
Onjuist
Het bezwaar van emeritus-hoogleraar staatsrecht Douwe Jan Elzinga, die eveneens als deskundige wordt gehoord door de Eerste Kamer, dat er geen principieel debat is gevoerd over de constitutionele kant van de wijziging van de belangenrepresentatie, is volgens Middendorp onjuist. “Die discussie loopt al sinds 2008, toen door staatssecretaris Atsma de vertegenwoordiging in de waterschappen werd aangepast met kieslijsten voor de categorie Ingezetenen.”
Waar het geamendeerde initiatiefwetsvoorstel voor Elzinga ‘een halfbakken en typisch Nederlandse compromisoplossing’ is, spreekt Middendorp over ‘een werkbaar compromis’ dat niet meer teruggestuurd moet worden naar de Tweede Kamer. “Dat betekent de facto vier jaar vertraging op alle thema’s die geen direct agrarisch of bedrijvenbelang kennen. Maar de klimaatverandering wacht niet op de politiek.”
LEES OOK
H2O Actueel: Landbouw en natuur houden geborgde zetels in waterschapsbesturen
H2O Actueel: Amendement ChristenUnie zet wetsvoorstel geborgde zetels op losse schroeven
Een interessant gegeven is dat 80% van ons drinkwater thuis wordt verbruikt. Daar ligt een enorme uitdaging, maar ook een kans om echt verschil te maken. Door slimmer om te gaan met de distributie van water, kunnen we helpen om het verbruik te verminderen zonder dat we daar veel van merken. Dit zou niet alleen helpen om onze waterbronnen te sparen, maar ook de druk op het systeem tijdens droge perioden verlagen.
Dit gaat verder dan alleen maar korter douchen; het gaat om een bewuste verandering in ons dagelijks leven om ervoor te zorgen dat er genoeg water is voor iedereen. Iemand iets gunnen. Beginnen met het nadenken over de oplossingen menukaart ook met water zoals we dat met energie doen - waar kunnen we besparen, hoe kunnen we efficiënter zijn, en hoe kunnen we ons aanpassen aan nieuwe omstandigheden?
Er is geen eenduidige oplossing voor het probleem, en additionele productie levert ons op langere termijn niets op. Misschien is het tijd om deze uitdaging aan te gaan en te kijken naar hoe we thuis ons watergebruik kunnen optimaliseren.