Allerlei projecten langs de Waddenkust spelen in op de effecten van klimaatverandering. Hiervan heeft Jantsje van Loon-Steensma van Wageningen University & Research een overzicht gemaakt. De waterveiligheidsopgave werkt vaak als katalysator voor andere ideeën.
“Het is een feitelijk relaas van wat er allemaal speelt”, zegt Jantsje van Loon-Steensma. Zij stelde het rapport op in opdracht van het Omgevingsberaad Waddengebied en de Waddenacademie. “Het was interessant om zo’n overzicht van verschillende typen projecten te maken en ik ben onder de indruk van hoeveel er eigenlijk gebeurt. Ik heb met veel mensen van verschillende organisaties gesproken.”
Momentopname voor ontwikkeling van langetermijnvisie
Van Loon-Steensma is universitair docent klimaatadaptatie en op natuur gebaseerde overstromingsbescherming aan Wageningen University & Research (WUR). Zij heeft veel onderzoek in het Waddengebied gedaan, zoals vorig jaar nog naar klimaatadaptatiestrategieën voor versnelde zeespiegelstijging. Haar overzicht helpt bestuurders en belanghebbenden bij de ontwikkeling van een langetermijnvisie voor een klimaatbestendig en leefbaar Waddengebied. “Je moet het wel zien als een momentopname, want morgen zijn er weer nieuwe projecten.”
Jantsje van Loon-Steensma
De publicatie hangt samen met de gebiedsagenda voor het Waddengebied dat een Natura 2000-status heeft. “Er worden veel plannen gemaakt vanuit het oogpunt van klimaatadaptatie en andere beleidsdoelstellingen. Daartussen zijn heel wat dwarsverbanden. De waterveiligheidsopgave werkt vaak als katalysator voor andere ideeën en projecten. Zo haken de provincies bijvoorbeeld aan vanuit de invalshoek van leefbaarheid.”
Veel ambities verbonden met dijkversterkingsprojecten
In het overzicht wordt een onderscheid gemaakt tussen projecten op het gebied van waterveiligheid, natuurherstel en ontwikkeling, verzilting, landbouw en leefbaarheid. Deze projecten kunnen zich richten op verschillende effecten van klimaatverandering: zeespiegelstijging, droogte, extreme neerslag, temperatuurtoename of verzilting.
Aan de dijkversterkingsprojecten langs de Waddenkust worden veel andere ambities, opgaven en projecten verbonden. Daarmee bieden deze projecten volgens Van Loon-Steensma een kans voor integrale aanpassingen. Zij keek ver terug. “Projecten lopen vaak al lang. Zo heb ik ruim tien jaar geleden meegewerkt aan een verkenning voor het Deltaprogramma Waddengebied naar innovatieve adaptieve dijkversterkingsmaatregelen. Deze vernieuwende dijkconcepten zijn verder onderzocht in de POV Waddenzeedijken en nu worden er enkele pilots uitgevoerd.”
Ook aandacht voor visionaire concepten
Van Loon-Steensma heeft niet alleen oog voor oplossingen die binnen het huidige beleid passen maar ook voor visionaire concepten in verband met klimaatverandering. “Sommige mensen en organisaties denken al ver vooruit. Hun innovatieve ideeën zijn belangrijk voor agendering en visievorming. Zij zetten iets in gang. De ideeën zullen niet allemaal worden uitgevoerd maar mogelijk voor een deel wel.”
De WUR-onderzoeker merkt in het rapport op dat de veelheid aan ambities en betrokkenen bedreigend kan overkomen voor bewoners. “Ik heb het voorzichtig opgeschreven maar ik kan me wel voorstellen dat het voor de mensen in het gebied veel is.” Zij beveelt mede in verband hiermee aan om heldere afspraken te maken over de focus, de rolverdeling en de regie bij de projecten en over hoe de omgeving erbij te betrekken. “Het is van belang om te zorgen voor goede randvoorwaarden.”
Volgens Van Loon-Steensma is het niet alleen voor het Waddengebied nuttig om de projecten die met klimaatadaptatie samenhangen, op een rij te zetten. “Zo’n overzicht is ook voor andere gebieden in Nederland erg waardevol.”
Kaart met de projecten die zijn verbonden met klimaatadaptatie I Bron: Waddenacademie
MEER INFORMATIE
Overzicht adaptatie-gerelateerde projecten Waddenkust
Artikel Van Loon-Steensma over innovatieve dijkconcepten
Een interessant gegeven is dat 80% van ons drinkwater thuis wordt verbruikt. Daar ligt een enorme uitdaging, maar ook een kans om echt verschil te maken. Door slimmer om te gaan met de distributie van water, kunnen we helpen om het verbruik te verminderen zonder dat we daar veel van merken. Dit zou niet alleen helpen om onze waterbronnen te sparen, maar ook de druk op het systeem tijdens droge perioden verlagen.
Dit gaat verder dan alleen maar korter douchen; het gaat om een bewuste verandering in ons dagelijks leven om ervoor te zorgen dat er genoeg water is voor iedereen. Iemand iets gunnen. Beginnen met het nadenken over de oplossingen menukaart ook met water zoals we dat met energie doen - waar kunnen we besparen, hoe kunnen we efficiënter zijn, en hoe kunnen we ons aanpassen aan nieuwe omstandigheden?
Er is geen eenduidige oplossing voor het probleem, en additionele productie levert ons op langere termijn niets op. Misschien is het tijd om deze uitdaging aan te gaan en te kijken naar hoe we thuis ons watergebruik kunnen optimaliseren.