Door de VN Waterconferentie in maart is het strategisch belang van water onder de aandacht gebracht van een heel breed publiek en op het allerhoogste politieke niveau. Ook is er een breed draagvlak voor een effectievere multilaterale aanpak van de wateruitdagingen, in samenhang met andere sectoren zoals klimaat, biodiversiteit, energie en voedselzekerheid. Dat schrijven de ministers Liesje Schreinemacher (Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking) en Mark Harbers (Infrastructuur en Waterstaat) in een brief aan de Tweede Kamer.
De twee ministers gaan in hun Kamerbrief uitgebreid in op de resultaten van de VN Waterconferentie die van 22 tot en met 24 maart in New York plaatsvond en door Nederland en Tadzjikistan werd georganiseerd. De belangstelling was groot met dagelijks ongeveer 7.000 deelnemers uit 193 landen. Daaronder waren elf staatshoofden en regeringsleiders en meer dan honderd ministers. De Nederlandse delegatie werd geleid door koning Willem-Alexander.
Het Koninkrijk der Nederlanden heeft volgens de ministers Liesje Schreinemacher en Mark Harbers veel waardering ontvangen voor de inclusieve manier waarop de conferentie en het voorafgaande consultatieve proces zijn georganiseerd. “Zo was er een recordaantal van bijna twaalfhonderd nieuw geaccrediteerde organisaties dat zich voor de conferentie had geregistreerd en een uitzonderlijk grote deelname van niet-overheidsactoren.”
Nederland nam ook het initiatief voor de New York Water Week (18 tot en met 24 maart). Dit bood een podium voor partijen die geen toegang hadden tot het VN-gebouw. Er deden zo’n 6.000 mensen mee.
Ruim 800 toezeggingen, acties en initiatieven
Het meest tastbare resultaat van de VN Waterconferentie is de Water Actie Agenda. Hierin zijn inmiddels ruim 800 vrijwillige toezeggingen en concrete acties en initiatieven opgenomen. De totale omvang is circa 300 miljard dollar.
In de brief staat als toelichting: “Volgens het World Resources Institute is een flink aantal van de gedane toezeggingen in de Water Actie Agenda baanbrekend te noemen. Opvallend is het grote aantal toezeggingen van de private sector en het feit dat publieke en private partijen steeds vaker de handen ineen slaan.”
Nederland draagt zijn steentje bij (zie kader Nederlandse bijdrage aan Water Actie Agenda). De Water Actie Agenda is formeel aangenomen tijdens de conferentie. Dat gaat verder dan de oorspronkelijke opdracht van de Verenigde Naties.
Grote steun voor watergezant van VN
De ministers schrijven dat het bij de VN Waterconferentie is gelukt om het strategisch belang van water onder de aandacht te brengen van een heel breed publiek en op het allerhoogste (politieke) niveau. “De verschillende onderdelen van de conferentie leverden een coherente boodschap op over het belang van water voor duurzame ontwikkeling en toonden de wil van de internationale gemeenschap om de mondiale wateruitdagingen aan te pakken.” En: “Daarnaast was er breed draagvlak voor een effectievere multilaterale aanpak van de wateruitdagingen, in samenhang met andere sectoren zoals klimaat, biodiversiteit, energie en voedselzekerheid.”
Er werd opgeroepen tot een versterking van de institutionele capaciteit binnen de VN voor het brede watervraagstuk. Een door de secretaris-generaal van de VN te benoemen Speciaal-Gezant voor Water kan daarbij een belangrijke rol spelen. Hiervoor werd gepleit door 149 lidstaten, waaronder het Koninkrijk. Het is van belang dat de watergezant voldoende doorzettingsmacht en financiering krijgt.
Water hoog op agenda’s
De ministers Schreinemacher en Harbers komen tot deze slotsom: “Nederland is er met het organiseren van de conferentie in geslaagd bewustwording en draagvlak te creëren voor het belang van water voor duurzame ontwikkeling, veiligheid en stabiliteit - en daarmee het behalen van alle duurzame ontwikkelingsdoelen (SDG’s). Samen met alle (inter)nationale media-aandacht voor de conferentie en het watervraagstuk als zodanig, biedt dit aanknopingspunten om water hoog op de mondiale en de nationale agenda’s te blijven houden.”
De Water Actie Agenda zal op relevante conferenties en processen worden geagendeerd. Het gaat onder andere om het High Level Political Forum in juli en de SDG Summit in september 2023, de internationale klimaat- en biodiversiteitstoppen, de G20-toppen en de Summit of the Future in 2024.
NEDERLANDSE BIJDRAGE AAN WATER ACTIE AGENDA
Het Koninkrijk wil volgens de Kamerbrief een bijdrage leveren aan het in gang zetten van de noodzakelijke verandering in het begrijpen, waarderen en beheren van water. Daarom zijn voor de Water Actie Agenda toezeggingen gedaan en worden ook verschillende concrete acties en initiatieven ondernomen.
* In 2022 is de Global Commission on the Economics of Water door Nederland bijeengebracht. De commissie presenteerde tijdens de conferentie een eerste rapport over het belang van water voor economie, samenleving en milieu. Hierin wordt onderstreept dat de grenzen van het zoetwatergebruik mondiaal worden overschreden en de watercyclus is verstoord. In de tweede helft van 2024 wordt het eindrapport gepubliceerd.
* Nederland kondigde aan een aanvullende bijdrage van 5 miljoen dollar te geven aan het Nationally Determined Contributions Partnership (NDCP). Hiermee worden ontwikkelingslanden ondersteund bij het integreren van uitdagingen op het snijvlak van water en klimaat in economische beleidsvorming en NDC’s, en de uitvoering daarvan.
* Er is 50 miljoen euro beschikbaar gesteld om watergerelateerde rampen in Oost-Afrika beter te kunnen opvangen en de meest kwetsbare bevolkingsgroepen weerbaarder te maken.
* Minister Schreinemacher presenteerde samen met ministers van vijf Afrikaanse landen (Ethiopië, Ghana, Liberia, Oeganda en Zimbabwe) een aantal Presidential Compacts for WASH. Het doel van de akkoorden is om op innovatieve wijze water en sanitaire voorzieningen (WASH) te verbeteren, in het bijzonder voor vrouwen en jonge meisjes.
* Minister Harbers lanceerde tijdens de conferentie officieel het International Panel on Deltas and Coastal Zones. Dit is een samenwerkingsverband voor kennisontwikkeling en -deling, maatwerkadvies voor nationale adaptatieplannen en inzet op capaciteitsopbouw.
* Tevens zette Harbers de schijnwerper op het principe ‘water en bodem sturend’. Dit is mogelijk ook voor internationale programma’s actueel.
* Nederland gaat 20 miljoen dollar beschikbaar stellen voor een programma van de Aziatische Ontwikkelingsbank dat de weerbaarheid van de bevolking in Azië en de Stille Oceaan tegen klimaatverandering moet verhogen en 80 miljoen dollar voor het Global Water Security and Sanitation Partnership met de Wereldbank.
* Verschillende programma’s die worden opgeschaald of verlengd, zijn ook opgenomen in de Water Actie Agenda. Zo komt er een verdere opschaling aan bij onder meer de programma’s Water as Leverage (verbeterde waterzekerheid en waterveiligheid) en Valuing Water (verbreden van de waarde van water).
* Binnen de internationale programma’s WaterWorX van drinkwaterbedrijven en Blue Deal van waterschappen zijn extra middelen vrijgemaakt. Er gaat 8 miljoen euro naar adaptatie aan klimaatverandering van drinkwaterbedrijven en 40 miljoen euro naar intensivering van de samenwerking met waterschappen.
* Er zijn tijdens de VN Waterconferentie verschillende memoranda of understanding en contracten getekend met landen, organisaties en financiële instellingen. Zo gaat Nederland het Urban Water Catalyst Fund steunen. Dit fonds wordt door Duitsland opgezet en zal kleine investeringen in infrastructuur door drinkwaterbedrijven financieren.
LEES OOK
H2O Actueel (26 maart): een groot aantal commitments
H2O Actueel (29 maart): slotbijdrage Henk Ovink