LCW: watersituatie grotendeels normaal behalve op hoge gronden en in Brabant en Zeeland

In gebieden waar geen wateraanvoer vanuit het hoofdwatersysteem mogelijk is, doet de droogte zich duidelijk gelden. Onttrekking uit oppervlaktewater is niet meer toegestaan op de hoge zandgronden. In de rest van Nederland is de situatie grotendeels normaal volgens de nieuwe droogtemonitor.

Het neerslagtekort is overal in Nederland kleiner dan in dezelfde periode in 2018, mede vanwege een weliswaar erg warme maar ook vrij natte junimaand. Er zijn echter grote verschillen, meldt de Landelijke Coördinatiecommissie Waterverdeling (LCW) in de vandaag gepubliceerde droogtemonitor. Het neerslagtekort blijft - ondanks de lichte neerslag van de laatste dagen - hoog in het oosten en midden van het land en in het westen van Zeeland. Het neerslagtekort is het grootst in Oost-Nederland, met name in Twente en de oostkant van Gelderland.

Droogvallende beken op hoge gronden
De LCW laat weten dat de effecten met name merkbaar zijn in gebieden zonder aanvoermogelijkheden vanuit het hoofdwatersysteem: de hoge gronden en Zeeland, plus het oosten van Noord-Brabant. De grondwaterstanden zijn vooral laag op de hoge gronden. Hier vallen ook beken droog.

De waterschappen en Rijkswaterstaat anticiperen om de beschikbaarheid van zoetwater zo groot mogelijk te houden, merkt de LCW op. De waterschappen zijn in de droge gebieden overgegaan tot het tijdelijk verbieden van onttrekking uit oppervlaktewater om de natuur te beschermen. Duurt de droogte voort, dan zullen verdergaande onttrekkingsbeperkingen worden ingesteld. Overal zijn maatregelen genomen om het water zoveel mogelijk vast te houden.

Landelijk gemiddeld neerslagtekort op 9 juli (Bron: KNMI / droogtemonitor LCW)

Wateraanvoer vanuit Maas en Rijn voldoende
De rest van Nederland heeft nog weinig last van droogte. De wateraanvoer vanuit de Maas en de Rijn is op het moment voldoende om in de watervraag te voorzien. De LCW verwacht dat dit de komende weken ook zo blijft. De afvoer van de Rijn bij Lobith is nu rond de 1.750 kubieke meter per seconde en de waterstand 8,70 meter. Dat is weliswaar lager dan gemiddeld, maar niet uitzonderlijk laag. De afvoer van de Maas bij Sint Pieter is ongeveer 40 kubieke meter per seconde en zal vooralsnog rond deze waarde schommelen. Deze afvoer is laag voor de tijd van het jaar maar voldoende.

De LCW meldt nog dat veel waterschappen het peil hebben opgezet, ook in laag Nederland. Rijkswaterstaat stuurt het IJsselmeer- en Markermeerpeil op 17,5 centimeter onder NAP, iets hoger dan het normale streefpeil van min 20 centimeter. Waterschap Zuiderzeeland voert extra water aan vanuit het Markermeer. Verder inspecteren waterschappen de boezemkaden die het meest gevoelig zijn voor droogte.

Overzicht van maatregelen per waterschap
Waterschappen nemen diverse maatregelen in verband met de droogte, al valt het mee vergeleken met een jaar geleden. Een overzicht van de situatie bij de 21 waterschappen:

Aa en Maas: Sinds 7 juni is het niet toegestaan om te beregenen met water uit sloten en beken. Dit geldt voor een groot deel van het gebied van het waterschap. Vanwege de droogte mogen vanaf vandaag tot en met 18 juli grasland en sportvelden met grondwater worden beregend.
Amstel, Gooi en Vecht: Geen bijzonderheden.
Brabantse Delta: Stelde als eerste waterschap op 3 juni onttrekkingsverboden voor oppervlaktewater in. Dat gold voor drie gebieden. Het verbod werd op 21 juni ingetrokken omdat er voldoende regen was gevallen. Op 5 juli werd weer in drie gebieden onttrekking verboden en op 8 juli kwamen daar nog vijf gebieden bij. Vanwege de droogte mogen vanaf vandaag tot en met 18 juli grasland en sportvelden met grondwater worden beregend.
De Dommel: In een groot deel van het gebied is het vanaf 28 juni niet geoorloofd om te beregenen met oppervlaktewater. Vanwege de droogte mogen vanaf vandaag tot en met 18 juli grasland en sportvelden met grondwater worden beregend.
De Stichtse Rijnlanden: Geen bijzonderheden.
Delfland: Meldt dat de situatie vrij normaal is voor de tijd van het jaar en er nog geen problemen zijn.
Drents Overijsselse Delta: Meldt dat de grondwaterstanden in een groter gebied verder zakken. Er is voldoende aanvoer en buffer mogelijk vanuit het hoofdsysteem om het water verder het werkgebied in te brengen.
Hollandse Delta: Geen bijzonderheden.
Hollands Noorderkwartier: Geen bijzonderheden.
Hunze en Aa’s: Het onttrekken van water uit oppervlaktewater is niet toegestaan op plekken waar het waterschap geen water kan aanvoeren. Het waterschap heeft extra pompen bij aanvoergemaal Veendam geplaatst om water sneller het werkgebied in te krijgen. Dat is nodig omdat een toenemend aantal boeren overgaat tot beregenen.
Limburg: Hanteert sinds 7 juni een onttrekkingsverbod voor het gehele werkgebied, met enkele uitzonderingen zoals beken die altijd voldoende afvoer hebben. Het verbod geldt tot het moment dat de waterafvoer van de beken weer op niveau is en uiterlijk tot 1 oktober.
Noorderzijlvest: Er is voldoende water beschikbaar vanuit het IJsselmeer en de Rijn om het watersysteem mee te reguleren. Omdat regen uitblijft, houdt het waterschap de enige veendijk in het werkgebied nat: de Hoornsedijk bij het Paterswoldsemeer.
Rijn en IJssel: Nog geen grote problemen, al omschrijft het waterschap de situatie in de Achterhoek en de Liemers als kwetsbaar. In veel beken is er geen afvoer meer en sommige zijn drooggevallen. Als water in een beek of sloot tot stilstand is gekomen, mag er geen water uit worden gehaald voor beregening.
Rijnland: Het waterschap inspecteert morgen (10 juli) drie kades vanwege het oplopende neerslagtekort.
Rivierenland: Geen bijzonderheden.
Scheldestromen: Geen bijzonderheden.
Schieland en de Krimpenerwaard: Geen bijzonderheden.
Vallei en Veluwe: Vaardigde op 5 juni een onttrekkingsverbod uit voor het hele werkgebied, behalve de gebieden waarin het mogelijk is om water in te laten vanuit de IJssel, de Nederrijn en de randmeren.
Vechtstromen: Stelde op 3 juli een onttrekkingsverbod in voor oppervlaktewater uit vijvers in de bebouwde kom.
Wetterskip Fryslân: Verhoogt sinds april zoveel mogelijk de waterstanden in poldersloten en -vaarten om meer water in de bodem vast te houden. Het waterschap heeft besloten daarmee de komende periode door te gaan.
Zuiderzeeland: Flevoland is door de unieke ligging niet erg gevoelig voor droogte in vergelijking met de rest van Nederland. Het waterschap heeft wel op 27 juni het waterpeil met 10 centimeter in de gehele provincie verhoogd wegens de grote watervraag voor beregening en de waterkwaliteit.