De regen heeft verlichting gebracht, maar de droogte is nog niet voorbij. Dat is de boodschap van de Landelijke Coördinatiecommissie Waterverdeling. De opschaling naar het niveau van dreigend watertekort is gehandhaafd.
Het neerslagtekort is iets gedaald door de regen van afgelopen week. Daarmee is na twee uitzonderlijk droge maanden de situatie gestabiliseerd, stelt de Landelijke Coördinatiecommissie Waterverdeling (LCW) in de vandaag verschenen zesde droogtemonitor van 2020. Toch is het tekort nog steeds veel hoger dan gemiddeld rond deze tijd van het jaar.
Het neerslagtekort in ons land is nu door de bank genomen 164 millimeter. Dat is nog boven het niveau in 1976 en 2018 om dezelfde tijd. De komende week wordt weer wat regen verwacht, maar desondanks zal het neerslagtekort waarschijnlijk verder oplopen. Het KNMI houdt rekening met een gemiddelde van 181 millimeter over vijftien dagen.
Omdat ook de Rijnaanvoer momenteel vrij laag is, blijft de LCW opgeschaald in niveau 1 van ‘dreigend watertekort’. Deze opschaling is op 25 mei doorgevoerd. Het betekent dat toen is overgegaan naar landelijke coördinatie en advisering in verband met de verdeling van het beschikbare water.
Waterbeheer op orde
De LCW meldt dat op dit moment het waterbeheer op orde is. “De waterschappen en Rijkswaterstaat monitoren de situatie nauwlettend en nemen waar nodig maatregelen zoals het opzetten van waterpeilen, het vasthouden van water, regionale onttrekkingsverboden uit oppervlaktewater en het inspecteren van droogtegevoelige kaden.”
Rijkswaterstaat stuurt het peil van het IJsselmeer en Markermeer op 15 centimeter onder NAP. De Maas is benedenstrooms van Maasbracht op een hoger peil gestuwd. In het westen van Nederland wordt onder vrij verval extra water aangevoerd vanuit het Amsterdam-Rijnkanaal.
De effecten van droogte zijn vooral in Oost- en Zuid-Nederland merkbaar, aldus de LCW. “In deze gebieden kan geen water worden aangevoerd en zijn verminderde gewasopbrengsten in de landbouw en schade aan natuur mogelijk. De komende tijd zal de watervraag met het groeien van de gewassen vanuit de landbouw toenemen.”
Rijnaanvoer aan het stijgen
De aanvoer van de Rijn bij Lobith is op het ogenblik 1.250 kubieke meter per seconde. Dat is net onder het LCW-criterium van 1.300 kubieke meter per seconde voor juni en fors onder het gemiddelde van circa 2.100 kubieke meter per seconde voor deze tijd van het jaar. De Rijnaanvoer is wel aan het stijgen, omdat het aan de natte kant is in Duitsland en het Alpengebied. De komende week neemt de aanvoer verder toe richting 1.300 tot 1.600 kubieke meter per seconde. In de tweede van juni lijkt een stabilisatie op dit niveau het meest waarschijnlijk.
Het daggemiddelde van de aanvoer van de Maas bij Sint Pieter is ongeveer 60 kubieke meter per seconde. De commissie verwacht dat dit de komende dagen min of meer stabiel blijft. De afvoeren van de Rijn en Maas zijn voldoende aan om aan de watervraag te voldoen.
Daling grondwaterstanden gestagneerd
De grondwaterstanden zijn de laatste twee maanden voortdurend gedaald. Door de neerslag van de voorbije week is de daling gestagneerd en zijn standen lokaal soms zelfs iets gestegen. De grondwaterstanden variëren nu van normaal tot zeer laag voor de eerste helft van juni. Dat laatste komt vooral voor op de hoge zandgronden in het oosten en zuiden.
De waterkwaliteit laat volgens de LCW hier en daar te wensen over. “Op verschillende locaties in het land zijn meldingen van blauwalgen en vissterfte, in een aantal gevallen met een negatief zwemadvies tot gevolg. Dat is niet ongebruikelijk in juni.”
Wat betreft verzilting is er weinig aan de hand. “De chlorideconcentraties (zout) zijn normaal voor van de tijd van het jaar, gezien de huidige aanvoer en achtergrondconcentraties in de Rijn en de Maas. In de Rijn-Maasmonding en op het Amsterdam-Rijnkanaal zijn de concentraties tijdelijk verhoogd geweest. Enkele waterschappen melden nog lichte verziltingsproblemen.”
Hoge drinkwatervraag
Momenteel zijn er geen knelpunten bij de drinkwaterproductie. De watervraag baart echter zorgen. De LCW meldt hierover: “Wel heeft een aantal drinkwaterbedrijven in het pinksterweekend te maken gehad met (zeer) hoog watergebruik. In Overijssel en de Achterhoek heeft dit geleid tot lagere waterdruk. Door de recente regen en lage temperaturen is de watervraag nu gestabiliseerd. De drinkwaterbedrijven bereiden zich voor op een hoge watervraag deze zomer.”
MEER INFORMATIE
Droogtemonitoren van LCW in 2020
H2O-bericht over extra geld voor aanpak droogte
H2O-bericht over droogtemonitor van 27 mei
H2O-bericht onttrekkingsverboden Rijn en IJssel
H2O-bericht over grote watervraag bij Vitens
Een interessant gegeven is dat 80% van ons drinkwater thuis wordt verbruikt. Daar ligt een enorme uitdaging, maar ook een kans om echt verschil te maken. Door slimmer om te gaan met de distributie van water, kunnen we helpen om het verbruik te verminderen zonder dat we daar veel van merken. Dit zou niet alleen helpen om onze waterbronnen te sparen, maar ook de druk op het systeem tijdens droge perioden verlagen.
Dit gaat verder dan alleen maar korter douchen; het gaat om een bewuste verandering in ons dagelijks leven om ervoor te zorgen dat er genoeg water is voor iedereen. Iemand iets gunnen. Beginnen met het nadenken over de oplossingen menukaart ook met water zoals we dat met energie doen - waar kunnen we besparen, hoe kunnen we efficiënter zijn, en hoe kunnen we ons aanpassen aan nieuwe omstandigheden?
Er is geen eenduidige oplossing voor het probleem, en additionele productie levert ons op langere termijn niets op. Misschien is het tijd om deze uitdaging aan te gaan en te kijken naar hoe we thuis ons watergebruik kunnen optimaliseren.