Noordelijk Nederland biedt aan om 220.000 woningen extra te bouwen, op voorwaarde dat de bereikbaarheid met de trein wordt verbeterd. Zes waterschappen hebben meegewerkt aan het plan. Hierin is klimaatadaptie een belangrijk element.
De regering wil met een deltaplan zorgen voor één miljoen nieuwe woningen in de periode tot 2035. De provincies Fryslân, Groningen, Drenthe en Flevoland kunnen daaraan een flinke bijdrage leveren met 220.000 extra woningen, bovenop de 100.000 woningen die zij al willen realiseren. Dit laten de provincies weten in het voorstel Bouwstenen voor het Deltaplan: Noordelijk Nederland en het Stedelijk Netwerk Nederland beter verbonden, dat zij gisteren samen met vier gemeenten presenteerden.
Hierin is ook aandacht voor klimaatadaptatie. De bedoeling is te bouwen op locaties die vanuit bodem en klimaat bezien het meest geschikt zijn. Ook worden er voldoende groenblauwe voorzieningen gerealiseerd om regenwater langer vast te houden en zo bodemdaling en hittestress te voorkomen, staat in het document.
Medewerking van zes waterschappen
“Klimaatadaptatie als onlosmakelijk onderdeel van Bouwstenen voor het Deltaplan van het Noorden. Waterschappen als volwaardige partner in ruimtelijke plannen”, tweette dijkgraaf Luzette Kroon van Wetterskip Fryslân na het verschijnen van de publicatie. De vijf Noordelijke waterschappen en Zuiderzeeland werkten hieraan actief mee.
Luzette Kroon
Dat is bijzonder, licht Kroon toe. “Waterschappen zitten bij plannen voor woningen en infrastructuur niet automatisch als partners aan de MIRT-tafel, zoals dat wordt genoemd (MIRT staat voor Meerjarenprogramma Infrastructuur, Ruimte en Transport, red.). Ik heb aan deze tafel namens alle betrokken waterschappen vanaf het begin in december meegedaan aan het maken van het voorstel.”
Water en bodem leidend
De waterschappen brachten in dat er bij vraagstukken van woningbouw, infrastructurele werken en energietransitie structureel rekening moet worden gehouden met de toename van weersextremen als gevolg van de klimaatverandering. Kroon: “In onze ogen moeten water en bodem veel meer leidend zijn in de ruimtelijke ordening, zoals ook in de Nationale Omgevingsvisie is opgenomen. Andere partijen reageerden aanvankelijk terughoudend bij het opstellen van de bouwstenen, maar op het eind merkte ik dat er veel enthousiasme was.”
Zijn de Noordelijke provincies en gemeenten nu doordrongen van het belang van klimaatadaptief bouwen? Zover wil Kroon nog niet gaan. “De eerste stappen zijn gezet, maar het gaat om de uitvoering. We moeten voorkomen dat bij de uitwerking van woningbouwplannen alsnog allerlei andere zaken prioriteit krijgen.” Kroon vertelt dat waterschappen ruimtelijke plannen niet meer achteraf willen toetsen, maar al aan de voorkant willen meedoen als visionair op het gebied van water en klimaat. “Dat zou eigenlijk een automatisme moeten zijn.”
De dijkgraaf geeft een Fries voorbeeld van een goede aanpak. “We hebben met de gezamenlijke overheden een klimaatatlas ontwikkeld waarin mogelijke toekomstige knelpunten in Fryslân zichtbaar zijn. Hiermee kan iedereen zijn verantwoordelijkheid nemen.” Daarnaast is Wetterskip Fryslân momenteel in samenspraak met de provincie en de Friese gemeenten bezig met het ontwikkelen van een blauwe omgevingsvisie. “Partijen denken met elkaar na over mogelijkheden om water en bodem leidend te maken bij ruimtelijke ontwikkelingen.”
Diverse spoorwensen van Noorden
Het plan voor de nieuwe woningen is ingeleverd en de bal ligt nu bij het Rijk. Belangrijk daarbij worden de ambities voor het openbare vervoer in de komende twee decennia. In december nam de Tweede Kamer een motie aan waarin een lans wordt gebroken voor de aanleg van de Lelylijn. De snelle treinverbinding met de Randstad is een voorwaarde van de Noord-Nederlandse partijen, evenals de realisatie van de Nedersaksenlijn (een doorgaande spoorverbinding in het Noorden) en de verbetering van bestaand spoor.
De kosten van deze investeringen worden geraamd op zo’n 9,5 miljard euro. Daar staat een plus van 24 miljard euro per jaar tegenover bij het volledig benutten van het economisch potentieel van de vier provincies, wordt gesteld. Voor de spoorwensen heeft Noord-Nederland Den Haag nodig, licht Kroon toe. “Alle politieke partijen van enige omvang hebben voorafgaand aan de verkiezingen gezegd dat ze de Lelylijn een must vinden. Het zal nu moeten blijken of zij de daad bij het woord voegen of dat het verkiezingsretoriek was.”
Afspraken aan de voorkant belangrijk
Kroon benadrukt tot slot het belang van goede afspraken aan de voorkant bij ruimtelijke processen als infrastructurele werken en de bouw van nieuwe woningen. “Ik hoop dat het proces dat nu op gang komt in Noord-Nederland, ook in de rest van Nederland te zien zal zijn. Dan zijn we echt met elkaar bezig om water en bodem een meer sturende rol te geven in het hele klimaatvraagstuk.”
MEER INFORMATIE
Wetterskip Fryslân over het Noordelijke voorstel
Brochure Bouwstenen voor het Deltaplan (download)
Digitale Friese Klimaatatlas