De Tweede Kamer heeft ingestemd met een wijziging van de Waterwet. Daarmee is de weg vrij om geld uit het Deltafonds te gebruiken voor maatregelen tegen wateroverlast en droogte. De Kamer nam een door de VVD ingediend amendement aan, waarin is vastgelegd dat binnen 5 jaar na de start van de uitvoering de effecten van de wetswijziging worden geëvalueerd.
De wijziging van de Waterwet is nodig om geld uit het Deltafonds vrij te kunnen maken als subsidie voor maatregelen tegen klimaatverandering, zoals buitensporige neerslag en langere perioden van droogte en hitte. Deze weersextremen hebben gevolgen voor de waterhuishouding in Nederland.
Om de effecten het hoofd te bieden zijn ruimtelijke maatregelen nodig. Minister Cora van Nieuwenhuizen van Infrastructuur en Waterstaat wil die aanpak versnellen en intensiveren. Om dit te bewerkstelligen tekende de bewindsvrouw in 2018 met provincies, gemeenten en waterschappen het bestuursakkoord Klimaatadaptatie. Daarin is afgesproken dat de overheden tot en met 2025 zo’n 600 miljoen euro investeren in klimaatadaptieve maatregelen, waarvan het rijk de helft voor zijn rekening neemt.
De minister gebruikt voor haar bijdrage het Deltafonds. Dat is in feite bedoeld voor waterveiligheid en de zoetwatervoorziening maar Van Nieuwenhuizen wil de bestemming verbreden en heeft daarvoor nu de steun van de Tweede Kamer.
Naast dit besluit ondersteunt de minister in 2019 en 2020 de decentrale overheden met in totaal 20 miljoen euro uit de begroting van haar ministerie. Dit jaar komt er ongeveer 5 miljoen euro beschikbaar voor 5 lokale projecten voor klimaatadaptatie. Het gaat om klimaatpleinen in Eindhoven en Horst aan de Maas, een stadspark in Dordrecht, een stadsbeek in Enschede en klimaatadaptatiemaatregelen in Gelderland, zo werd deze week bekend gemaakt.
Geen geld
Los van deze projecten lijken de gemeenten de afspraken uit het bestuursakkoord niet na te kunnen komen. Ze hebben het geld niet. Rogier van der Sande, voorzitter van de Unie van Waterschappen (UvW), trok daar eind vorig jaar over aan de bel. Hij kreeg daarin bijval van waterschapbestuurders die in hun werkgebieden signalen krijgen dat gemeenten te krap bij kas zitten om te kunnen investeren in ruimtelijke maatregelen.
De gemeenten zelf erkennen in antwoord op H2O dat financiering van klimaatadaptatie in wijk en stad een probleem is. Voorzitter Jan van Zanen van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) zegt dat de gemeentes keuzes moeten maken om de begroting sluitend te krijgen. “De financiële situatie van gemeenten is de afgelopen jaren behoorlijk verslechterd. Niet alleen door tegenvallers in het gemeentefonds, maar ook door de stijgende kosten voor jeugdzorg. De verwachtingen voor de komende jaren zijn ook niet rooskleurig."
Evaluatie
De Tweede Kamer wil de vinger aan de pols houden. Bij de behandeling van de wijziging van de Waterwet nam ze een motie aan die was ingebracht door de VVD. De partij stelt dat de mogelijke schade door weersextremen in de toekomst kan toenemen en vraagt het kabinet om meetbare beleidsdoelen en criteria te formuleren bij de maatregelen tegen wateroverlast en na 2 jaar een evaluatie uit te voeren naar de effectiviteit van de subsidie.
Reactie Harrie Timmer (hydrologisch onderzoeker) op social media:
MEER INFORMATIE
Vijf projecten voor klimaatadaptatie ontvangen rijksbijdrage
Van der Sande waarschuwt: ‘Investeringen in ruimtelijke adaptatie komen er niet’
Van Nieuwenhuizen: geen zorgen over klimaatadaptatie in gemeenten
Lees ook de H2O-uitgave van januari met daarin de reacties van de waterschappen (UvW), provincies (IPO) en gemeenten (VNG) op de financiële problemen bij de uitvoering van het bestuursakkoord Klimaatadaptatie
Een interessant gegeven is dat 80% van ons drinkwater thuis wordt verbruikt. Daar ligt een enorme uitdaging, maar ook een kans om echt verschil te maken. Door slimmer om te gaan met de distributie van water, kunnen we helpen om het verbruik te verminderen zonder dat we daar veel van merken. Dit zou niet alleen helpen om onze waterbronnen te sparen, maar ook de druk op het systeem tijdens droge perioden verlagen.
Dit gaat verder dan alleen maar korter douchen; het gaat om een bewuste verandering in ons dagelijks leven om ervoor te zorgen dat er genoeg water is voor iedereen. Iemand iets gunnen. Beginnen met het nadenken over de oplossingen menukaart ook met water zoals we dat met energie doen - waar kunnen we besparen, hoe kunnen we efficiënter zijn, en hoe kunnen we ons aanpassen aan nieuwe omstandigheden?
Er is geen eenduidige oplossing voor het probleem, en additionele productie levert ons op langere termijn niets op. Misschien is het tijd om deze uitdaging aan te gaan en te kijken naar hoe we thuis ons watergebruik kunnen optimaliseren.