Het kabinet zet bij de aankomende herziening van de Europese Single-Use Plastics Richtlijn in op het verbieden van vochtige doekjes die kunststof bevatten. Dat laat staatssecretaris Chris Jansen van Openbaar Vervoer en Milieu weten in een brief aan de Tweede Kamer.
Daarmee reageert Jansen op de petitie Maak vochtige doekjes plasticvrij! die Stichting RIONED op 10 december 2024 aanbood, samen met onder meer de Unie van de Waterschappen. De kennisorganisatie op het gebied van stedelijk waterbeheer maakt zich al vijftien jaar lang sterk voor een einde aan vochtige doekjes met plastic vanwege de schade aan het rioolsysteem en het milieu.
Gebruik flink toegenomen
Het gebruik van zulke vochtige doekjes in onder meer het huishouden, op het toilet en voor vieze babybillen is fors toegenomen in de afgelopen twee decennia. Zij zijn gemakkelijker in het gebruik dan herbruikbare of papieren doekjes en hebben daarom deze alternatieven vaak vervangen, volgens een recent onderzoeksrapport van RIONED.
Omdat de doekjes kunststof bevatten, vallen zij echter niet uit elkaar zodra ze met water in aanraking komen. Dit zorgt voor storingen en verstoppingen in de riolering en rioolwaterzuiveringsinstallatie. Ook kunnen de vochtige doekjes met plastic via riooloverstorten en rioolwaterzuiveringen terechtkomen in de natuur, het oppervlaktewater en de grote rivieren. In het rapport worden de maatschappelijke kosten per jaar geschat op 22 tot 26 miljoen euro.
Steeds meer overstap naar plasticvrij
In de Kamerbrief schrijft Jansen dat hij dankbaar is voor het heldere rapport en de aanhoudende inzet van de Stichting RIONED en de mede-indieners van de petitie. Het is technisch mogelijk om vochtige doekjes zonder kunststof te produceren, hoewel dit momenteel nog duurder is. Er zijn steeds meer partijen die overstappen naar plasticvrij.
Jansen komt met dezelfde boodschap als eerder tijdens het commissiedebat met de Tweede Kamer op 19 december. Het kabinet zal zich sterk maken voor het verbieden van vochtige doekjes die kunststof bevatten. Hierop wordt ingezet bij de herziening van de Europese Single-Use Plastics Richtlijn. De bedoeling is dat deze herziening vanaf 2026 gaat gelden.
In de brief noemt Jansen drie voordelen die door het kabinet worden verwacht: een sterke daling van de maatschappelijke kosten die vochtige doekjes met kunststof momenteel veroorzaken, een afname van de microplastics afkomstig van deze doekjes in waterzuiveringsinstallaties en een daling van de kosten om plasticvrije vochtige doekjes te produceren.
Veel media-aandacht
In de media is deze week veel aandacht geweest voor het mogelijke Europese verbod. Zo geeft 69 procent van de deelnemers aan het Hart van Nederland-panel aan hiervan voorstander zijn. Al zijn er ook andere geluiden, zoals een Telegraaf-lezer die een verbod ‘onzinnig’ vindt.
Stichting RIONED en waterschappen zijn positief over de brief van staatssecretaris Jansen. Zo juicht Paul Bos, afdelingshoofd Advies Zuiveren bij waterschap Aa en Maas, een verbod toe. “Al die doekjes breken niet af, maar klonteren samen tot grote kluwen die onze installaties verstoppen. We moeten ze (handmatig) verwijderen om alles weer goed te laten werken, en dat kost flink wat geld”. In plaats daarvan “gewoon papier en dubbelvouwen”, zegt Bos in een interview op de site van Aa en Maas.
RIONED constateert in een bericht wel dat er ook zorgen en onduidelijkheid ontstaan over een algeheel verbod op vochtige doekjes. De stichting wil met klem benadrukken hiervoor niet te pleiten, maar alleen voor het verbannen van plastic uit vochtige doekjes. Dat is ook de inzet van de staatssecretaris, wordt opgemerkt.
