Uit onderzoek blijkt dat wereldwijd drinkwater is vervuild met microplastics. Hoe zit dat in Nederland? In kraanwater worden incidenteel zichtbare deeltjes plastic gevonden, vaak na werkzaamheden aan de waterleiding. Onderzoekers verwachten niet dat kraanwater via oppervlaktewater, waarin wel microplastics zijn gevonden, is vervuild met plastic vezels. Maar het is een aanname, want een representatief onderzoek is er nog niet.
Een en ander valt af te leiden uit een publicatie van onderzoeksinstituut KWR dat daarmee reageert op het deze week in de Britse krant The Guardian gepubliceerde wereldwijde onderzoek van Orb Media naar microplastics in drinkwater. Dit onderzoek dat in samenwerking met Amerikaanse wetenschappers is uitgevoerd, heeft als uitkomst dat 83 procent van het geteste drinkwater vervuild bleek met microplastics. In Amerika was dat percentage zelfs 94.4, in Europa 72.2.
De onderzoekers namen monsters kraanwater op uiteenlopende locaties, zoals in de Verenigde Staten (onder meer in de Trump Tower en het gebouw van het Congres), Libanon, Engeland, Duitsland en India. In Nederland tapten de onderzoekers geen drinkwater voor onderzoek.
Representatief onderzoek ontbreekt
Een representatief onderzoek naar plastic in Nederlands drinkwater ontbreekt, aldus KWR. Er zijn wel metingen verricht, maar in beperkte mate en niet op consistente wijze, zegt KWR-onderzoeker Stefan Kools op de website van het instituut. “Slechts incidenteel vinden we zichtbare deeltjes in drinkwater; vaak is dat na werkzaamheden aan de waterleiding.” De onderzoeker zegt niet te verwachten dat de microdeeltjes het grondwater en kraanwater zullen bereiken.
Uit onderzoeken van onder andere KWR, WUR, Open Universiteit en VU Amsterdam is wel gebleken dat in oppervlaktewater en meer specifiek rivieren als Rijn en Maas microplastics voorkomen. Daarbij vormt behandeld rioolwater een belangrijke bron, schrijft KWR.
Het is van belang dat er betrouwbare meetmethoden worden ontwikkeld, stelt Annemarie van Wezel op de KWR-website. “Alleen zo kunnen onderzoekers betrouwbaar meten en kunnen andere wetenschappers toetsen of ze tot dezelfde bevindingen komen. Tot op heden zijn de meetmethoden voor microplastic niet gestandaardiseerd, en voor nanoplastic zelfs nagenoeg afwezig.”
Sinds 2015 brengt het onderzoeksproject TRAMP van KWR en Wageningen University (WUR) in kaart in welke mate de Nederlandse binnenwateren zijn vervuild met nanoplastics, nog kleinere deeltjes dan microplastics. Gegevens uit dat onderzoek komen volgend jaar beschikbaar, schrijft KWR. In het kader van TRAMP wordt ook gewerkt aan de ontwikkeling van een meetmethode waarmee kleinere deeltjes plastic kunnen worden aangetoond in water. Die meetmethode is klaar en aangeboden voor publicatie in een wetenschappelijk tijdschrift, aldus KWR. De resultaten van TRAMP worden vertaald naar de drinkwatersector, zodat er in de waterzuivering stappen kunnen worden gemaakt om eventuele plasticdeeltjes te verwijderen.
In bier, honing en suiker
De schaal waarop de wereld is vervuild met microplastics wordt langzaam maar zeker steeds duidelijker, schrijft The Guardian. Het beeld dat zich daarbij ontvouwt is dat de microplastics overal zitten, in water en lucht. Studies in Duitsland toonden aan dat plastic vezels in bier voorkomen, alsook in honing en suiker. In 2015 stelden onderzoekers in Parijs vast dat microplastics in de lucht zitten. Daarbij werd de schatting gedaan dat er elk jaar tussen drie en tien ton aan plastic vezels in de stad terecht komt.
Hoe microplastics in het drinkwater terecht komen is nog niet vastgesteld, maar vervuiling door de lucht is een mogelijke oorzaak, schrijft The Guardian. Zo komen vezels vrij uit kleding en tapijten door slijtage. Wasdrogers worden als een mogelijke bron gezien van vervuiling van de lucht. Wasmachines zouden het water vervuilen met plastic vezels. Uit onderzoek van de Plymouth University zou blijken dat bij elke wasbeurt 700.000 microdeeltjes plastic in het milieu terechtkomen. Ook zouden de vezels met regenwater worden verspreid.
De vervuiling van water en lucht met microplastics is schadelijk voor de volksgezondheid. De vezels bevatten chemicaliën die in het lichaam vrijkomen, zo is gebleken uit onderzoek. Richard Thompson van de Plymouth University stelde vast dat een derde van de vissen die in het Verenigd Koninkrijk worden gevangen microplastics bevatten. Tegen The Guardian zei de wetenschapper dat uit het onderzoek bleek dat de chemicaliën uit de plastics vezels snel in het lichaam worden opgenomen.
MEER INFORMATIE
The Guardian: Plastic fibres found in tap water around the world, study reveal
KRW: Onderzoek naar microplastic in Nederlands water
Orb: Synthetic polymer contamination in global drinkingwater
TRAMP
De vraag is of dat dan komt door alleen de waterkwaliteit of dat het komt omdat we, bijvoorbeeld, gewoon gruwelijk dicht bevolkt zijn en ik al heel wat weilanden en dergelijke omgezet heb zien worden in woningen.
Mijn idee is overigens niet om te infiltreren in bestaande vennen - dat zou inderdaad de ecologie van die vennen veranderen – maar in aangelegde plassen (met een oppervlak minder dan 0,1 procent van de Veluwe). Die vallen droog, enkele dagen nadat infiltratie stopt. Infiltratieplassen hebben landschappelijk gezien wellicht wat waarde (als je saai naaldbos daarvoor kapt), aangaande natuur is die inderdaad beperkt.
Zeg 10 jaar geleden al waarschuwde ik dat we in 2027 in Nederland nooit de KRW doelen gaan halen. Ik betreur het ten zeerste dat ik gelijk ga krijgen. Ik voorspel nu dat we in 2030 met de mond vol tanden staan als Brussel ons vraagt wat onze plannen/maatregelen zijn om de Veluwe natuur en biodiversiteit te herstellen. Zonder fors ingrijpen in de waterbalans van het Veluwemassief gaan we verdroging echt niet bestrijden en zullen beken en sprengen niet structureel meer water voeren. Dat geef ik je op een briefje.