Zonder wereldwijd een zeer ambitieus klimaatbeleid is de zeespiegel met 60 tot 110 centimeter gestegen aan het eind van de eeuw. Daarvoor waarschuwt het Intergovernmental Panel on Climate Change in een nieuw rapport. Volgens het VN-panel van klimaatexperts stijgt de zeespiegel steeds sneller.
De keuzes die nu worden gemaakt, zijn kritiek voor de toekomst van de oceanen en de cryosfeer (de bevroren delen van de aarde). Dat stelt het Intergovernmental Panel on Climate Change (IPCC) in het vandaag gepresenteerde Special Report on the Ocean and Cryosphere in a Changing Climate. In augustus had de IPCC al een speciaal rapport over de gevolgen van de klimaatverandering voor het land gepubliceerd.
Volgens het IPCC is tijdige, ambitieuze en gecoördineerde actie noodzakelijk, gezien de veranderingen in de oceaan en cryosfeer die zonder precedent zijn. “Als we nu emissies sterk beperken, vormen de gevolgen van de veranderingen nog steeds een uitdaging voor mensen en hun mogelijkheden om in het levensonderhoud te voorzien”, zegt IPCC-voorzitter Hoesing Lee. “Maar dan zullen de gevolgen beter te beheersen zijn voor de meest kwetsbare mensen.”
Snellere zeespiegelstijging
Uit het nieuwe rapport blijkt dat de zeespiegelstijging steeds sneller verloopt en gletsjers en poolijs flink aan massa verliezen. De zeespiegel is met ongeveer 15 centimeter gestegen tijdens de twintigste eeuw. Deze eeuw zal de stijging veel groter zijn, omdat het tempo steeds meer toeneemt door het afkalven van ijskappen in Groenland en op Antarctica, het smelten van gletsjers in bergen en de uitzetting van warmer zeewater.
Op het ogenblik bedraagt de zeespiegelstijging 3,6 millimeter per jaar (meer dan twee keer zo snel als vroeger). De zeespiegel zal in steeds vlugger tempo stijgen, aldus het IPCC. In een ongunstig klimaatscenario van het panel (RCP8.5) waarbij broeikasemissies sterk toenemen, is de zeespiegel tussen de 60 tot 110 centimeter (gemiddelde van 84 centimeter) hoger in 2100. Dat is 10 centimeter meer dan eerder werd verwacht.
De stijging is ongeveer half zo groot in het meest gunstige scenario van het IPCC (RCP2.6), waarbij de uitstoot van broeikasgassen fors wordt gereduceerd en de opwarming van de aarde duidelijk onder de 2 graden Celsius ten opzichte van het pre-industriële tijdperk blijft. Dan is de zeespiegel tussen de 30 en 60 centimeter (gemiddelde van 43 centimeter) gestegen aan het eind van de eeuw. Het klimaatpanel heeft ook de lijn doorgetrokken naar 2300. Dan kan de totale stijging variëren van bijna één meter (RCP2.6) tot tussen de 2,3 en 5,4 meter (RCP8.5).
Bron: IPCC Special Report on the Ocean and Cryosphere in a Changing Climate
Afname van ijs en sneeuw
Het IPCC constateert dat gletsjers, sneeuw, ijs en permafrost afnemen. Deze ontwikkeling blijft onverminderd doorgaan. Zo zal bij een sterke toename van broeikasemissies 80 procent van de massa van kleine gletsjers in onder meer Europa, Oost-Afrika, Indonesië en de tropische Andes in 2100 zijn verdwenen.
In het rapport wordt ook uitgebreid ingegaan op de negatieve consequenties van dit alles voor mensen en ecosystemen. In de deltagebieden en de kuststeden waar nu zo’n 680 miljoen mensen wonen, zullen vaker extreme gebeurtenissen voorkomen zoals stormvloeden en mariene hittegolven. De voorspelling is dat op veel plekken, vooral in tropische gebieden, zulke gebeurtenissen rond 2050 gemiddeld eens per jaar plaatsvinden. Vroeger was dat slechts eens in de honderd jaar. Daarom zijn ambitieuze adaptatiemaatregelen nodig.
Het rapport is, na taaie onderhandelingen over politiek gevoelige passages, goedgekeurd door de 195 regeringen die lid zijn van het klimaatpanel. In de 1170 pagina’s tellende publicatie zijn ongeveer zevenduizend wetenschappelijke publicaties verwerkt. Ruim honderd auteurs uit 36 landen hebben eraan meegewerkt. Onder de hoofdauteurs bevinden zich twee Nederlanders: Laurens Bouwer (wetenschapper bij Climate Service Center Germany) en Roderik van de Wal (hoogleraar Sea level change and coastal impacts aan de Universiteit Utrecht).
Toename van broeikasgassen
Eerder in de week verscheen al een klimaatrapport van de Wereld Meteorologische Organisatie (WMO). Ook dat bevat geen goed nieuws. Volgens de WMO neemt het tempo van de klimaatverandering toe. Tussen 2015 en 2019 was het gemiddeld 0.2 graad warmer dan in de vijf jaar daarvoor. De gemiddelde wereldtemperatuur is nu 1,1 graad Celsius hoger dan in de pre-industriële tijd. De concentraties van kooldioxide, methaan en lachgas in de atmosfeer nemen versneld toe. De huidige niveaus zijn respectievelijk 146, 257 en 122 procent van de niveaus van voor 1750.
MEER INFORMATIE
IPCC-rapport over oceanen en cryosfeer
Meer informatie door IPCC
Eerder rapport IPCC over klimaatverandering en land
Eerder rapport IPCC over opwarming van aarde
Klimaatrapport van WMO
KNMI over WMO-rapport