'Investeren in een sterke watersector past bij de Nederlandse ambitie om de wereld duurzamer te maken'

Het nieuwe kabinet moet investeren in een sterke watersector. Dat stelt het Netherlands Water Partnership (NWP) in een zogeheten position paper. Een krachtige sector kan op het wereldtoneel bij de aanpak van de grote mondiale vraagstukken (klimaatverandering en Sustainable Development Goals) een leidende rol spelen, aldus het partnership. “Die rol past bij de Nederlandse ambitie om de wereld duurzamer en veiliger te maken.”

door Bert Westenbrink

Bianca NijhofMaar de sector kan het niet alleen, schrijft het NWP, de netwerkorganisatie van de internationaal opererende Nederlandse watersector. “Inzet van de Nederlandse overheid is nodig op een aantal speerpunten waar juist de overheid een sterke rol kan spelen.” In het visiedocument staan 4 speerpunten waar het nieuwe kabinet de komende jaren op moet inzetten. We nemen ze door met NWP-directeur Bianca Nijhof.

1. Stimuleer de samenwerking tussen sectoren
“Water krijgt op de politieke agenda niet de aandacht die het zou moeten krijgen. Door nauwe samenwerking met andere sectoren krijgt het die aandacht wel.

Maar nog veel belangrijker is dat wateroplossingen uit de Nederlandse watersector cruciaal zijn voor andere sectoren om hun doelstellingen te kunnen halen. Water speelt overal een rol in. Je ziet het nu in de Covid-crisis, in het klimaat, in het voedsel. 70 procent van het wereldwijde watergebruik wordt gebruikt voor de voedselproductie. Daar waar droogte is, zie je dat mensen op zoek gaan naar plekken waar wel water is. Dan heb je het over migratie en vluchtelingen. En ook als je kijkt naar biodiversiteit die internationaal hoog op de agenda staat. Water is de rode draad in de oplossing van alle wereldwijde problemen.

Internationaal kunnen we als Nederlandse watersector een grotere rol spelen met onze cross-sectorale aanpak voor integrale problemen. De sectoren zoeken elkaar al op, maar de overheid heeft de sleutel in handen, zowel nationaal als internationaal - alles komt samen bij de overheid. Daarom vragen we om een duidelijke regierol. Ze heeft bovendien ervaring met de cross-sectorale initiatieven in eigen land, die kan ze internationaal goed promoten.

De crossovers zijn ongelofelijk belangrijk om te komen tot integrale, duurzame oplossingen. Kijk naar de crossovers met de agrarische sector. De kennis en innovaties die hierin worden ontwikkeld in Nederland moeten in het buitenland worden gepromoot. De overheid speelt daarin een belangrijke rol.”

2. Stimuleer innovaties: faciliteer financiering
“Als je kijkt naar Nederland, maar ook naar Europa, dan heb je RVO, Partners voor Water, TKI, EU Green Deal met onder andere Horizon Europe et cetera. Er zijn zoveel instanties en initiatieven waar partijen mogelijke financiering kunnen krijgen voor hun projecten, het is heel complex. Daarom willen we één loket, waar je als onderneming de vraag kunt stellen: welke financiering zou voor mij van toepassing zijn?

Daarnaast zijn de procedures ingewikkeld en tijdrovend. Dat vraagt tijd en capaciteit en ondernemingen hebben dat vaak niet, zeker de kleine bedrijven niet. Dus één enkel loket en simpele procedures.

Internationaal gezien heeft de Nederlandse watersector best wel een groot deel van de markt in handen, maar je merkt ook dat de Nederlandse watersector het lastig heeft om grotere waterprojecten gefinancierd te krijgen. Vaak gaat het om bedragen die te klein zijn voor de grote investeerders, die de watersector bovendien als risicovol zien.

Dit is een van de redenen waarom wij als NWP samen met FMO (Nederlandse Financierings-Maatschappij voor Ontwikkelingslanden, red) en Topsector Water & Maritiem het programma WTEX10: Accelerating Dutch Water Technology zijn gestart. Daarmee proberen we met enkele pilots inzichtelijk te krijgen welke beperkingen ondernemingen uit de watertechnologie ervaren, zodat we samen met de overheid en specifiek met financiers kunnen werken aan betere exportkansen voor de Nederlandse watertechnologiesector.

We spelen daarmee in op een vraag die al langer speelt: hoe krijg je grotere projecten bankable? Met dit programma kunnen financiers en bedrijven elkaar beter leren begrijpen. Financiers krijgen zicht op de risico’s in de verschillende fasen in waterprojecten, waterbedrijven snappen wat financiers nodig hebben om te kunnen financieren.

Dit project is eind vorig jaar rondgekomen, met de overheid als financier. We gaan nu full speed ahead. We zijn gestart met een kopgroep van Nederlandse watertechnologiepartijen, dat zijn bedrijven die duidelijk de ambitie hebben om in het buitenland hun business te vergroten. Samen hebben we een paar focuslanden gekozen waar we ons eerst op richten. Dat zijn voor nu het VK en Spanje. We richten ons eerst op Europa, omdat we merken dat Covid ons dichter bij huis houdt. “

3. Investeer in unieke kennis en treed op als launching customer
“Het kabinet moet de support als lauching costumer opschalen. In Nederland, maar ook internationaal. Een goed voorbeeld is het project Giragua in Chili, daar investeren zowel de Nederlandse als de Chileense overheid in. Het gaat erom dat waterreserves ondergronds worden opgeslagen. Dat gebeurt met Coastar, de door TU Delft en Arcadis ontwikkelde techniek. Met dit project laat de Nederlandse overheid haar vertrouwen zien in deze innovatie, dat wekt vertrouwen bij buitenlandse klanten.

Dit is een goed voorbeeld van support, ja. Nederland kun je zien als proeftuin. Nederlandse oplossingen zijn niet alleen technologische hoogstandjes, wat zeker ook de moeite waard is dat we hier stakeholders meenemen in het proces. Ik vind het deltaverhaal en de adaptieve manier waarop we met de toekomst bezig zijn, echt uniek voor Nederland. Een collaboratief proces waarin de overheid het voortouw neemt.

Het mooie van het Deltaplan is de lange termijn blik en de financiering die daarop is gebaseerd. Nederland speelt daar echt wel een voortrekkersrol in. Ik zou eigenlijk willen dat we dat breder toepassen in andere watervraagstukken. In het buitenland, maar ook hier in Nederland nu met de nieuwe ruimtelijke ordeningsplannen waarin je de watertoets expliciet moet meenemen. Als je dat combineert met circulair watergebruik heb je een mooie integrale benadering.”

4. Promoot de Nederlandse watersector pro-actief en assertief
“Door Covid-19 hebben geleerd dat we virtueel veel meer kunnen doen. We zitten thuis en stappen niet meer en masse in het vliegtuig voor handelsmissies. Dat is blijvend, de komende jaren gaan deze missies veranderen, die krijgen meer een tussenvorm met live en virtuele componenten.

Dat is een goede ontwikkeling. Kleine bedrijven kunnen echt veel gemakkelijker aansluiten. En het is zo dat veel innovaties door de kleinere ondernemingen worden ontwikkeld, in ieder geval in de watertechnologie. Als deze bedrijven aanhaken dan krijg je een veel breder pallet aan Nederlandse kennis en kunde tijdens de missies.

Live ontmoeten blijft cruciaal, maar het gaat om een goede balans. Die virtuele events zijn overigens niet goedkoper dan live. Ze vragen om een gedegen voorbereiding. De hele wereld is er nu mee aan het experimenteren, maar met een professionele aanpak kunnen we daarin echt het verschil maken.

En de Nederlandse overheid kan daar voor de Nederlandse watersector een belangrijke stimulerende rol in vervullen, opnieuw cross-sectoraal. De oproep daarbij is wel aan de overheid: ga het niet zelf verzinnen maar betrek de sectororganisaties erbij.”