Het ministerie van I&W heeft opdracht gegeven om een nationaal overzicht van de kwaliteit en de kwantiteit van het Nederlandse grondwater te maken. “Er is natuurlijk heel veel kennis beschikbaar, maar zo’n nationaal beeld ontbreekt nog.”
En dat is hard nodig, vindt Dimmie Hendriks van Deltares, het kennisinstituut dat de lead heeft genomen bij het opstellen van dit landelijke beeld. Naast Deltares zijn ook de WUR, het RIVM, het PBL, TNO en KWR betrokken bij het onderzoek. “Het is belangrijk dat er een overkoepelend beeld komt van de stand van het grondwater omdat water een steeds grotere rol gaat spelen bij de beleidskeuzes over de inrichting van Nederland.”
Dimmie HenderiksAls het over water gaat, wordt er volgens Hendriks nog vaak in eerste instantie aan oppervlaktewater gedacht. “Dat is ook logisch, want dat is zichtbaarder. Maar grondwater speelt een belangrijke rol voor bijvoorbeeld de landbouw en de natuur, maar ook voor de energievoorziening, het drinkwater en de inrichting van het stedelijk gebied.”
Met die gebruiksfuncties als uitgangspunt, verzamelen Hendriks en haar collega’s sinds afgelopen zomer de beschikbare data over de kwaliteit en de kwantiteit van het grondwater. “We hopen eind van dit jaar een eerste landelijk analyse te presenteren. Die zal de grondwater-ontwikkelingen door de jaren heen bevatten, evenals de aandachtspunten voor nu en de oplossingsrichtingen voor de toekomst.”
Volgend jaar zullen de onderzoekers gebruiken om eventuele onderzoeksrichtingen verder uit te werken en te verdiepen. “We gaan in elk geval starten met het onderwerp energietransitie om de landelijke analyse te toetsen aan de hand van twee regionale casussen. Dat moet ons helpen om de toepasbaarheid van de analyse scherp te stellen.”
Het onderzoek is uiteindelijk bedoeld om beleidsmakers te helpen bij het nemen van beslissingen over de inrichting van Nederland. “We zijn met landschapsarchitecten bezig om te kijken hoe we de opgedane kennis zo inzichtelijk en aantrekkelijk mogelijk kunnen verbeelden. Uiteindelijk willen we met de gebruiksfuncties als uitgangspunt komen tot gecombineerde verhalen over de mogelijke rol van grondwater in het Nederland van de toekomst.”
In het genoemde Stowa rapport wordt een onderscheid gemaakt naar:
Op basis van de nadere uitwerking kunnen technologen en beleidsmedewerkers van waterschappen een gefundeerde keuze maken voor een natuurlijk systeem, afhankelijk van de specifieke situatie op een RWZI en de gekozen opties:
A. Toepassing van een enkel systeem als ‘stand alone’ techniek als uitbreiding van de RWZI, voor upgrading van het effluent (afloop nabezinktank).
B. Als inpassing in een integraal natuurlijk systeem wat naast effluentbehandeling ook recht doet aan de omgeving en waarbij functies zoals het creëren van natuurlijk, levend water, effluentbuffering, recreatie en natuur gecombineerd worden.
De Waterharmonica's nemen de meeste ruimte in, zeker omdat voor een goede verwijdering van medicijnen laag tot zeer lage belaste Waterharmonica's nodig zijn (zie ook Stowa 2013-07). Dus een hydraulische belasting van zeker niet meer dan 0,05 m/dag. Ofwel een ruimte beslag van 2,5 tot 3,75 m2 per inwoner.
Het totale debiet aan gezuiverd afvalwater in Nederland is ca. 2.000.000 m3 per jaar (CBS, data 2020). Dit zou dan neerkomen op een totaal netto ruimte beslag van 4.000 ha in heel Nederland. Zeg 5.000 tot maximaal 10.000 ha. Dit lijkt veel, maar het is wel met gestapelde belangen en mogelijkheden. Stel 25 cm waterberging: 10.000.000 waterberging, stel dat een kwart van de Waterharmonica's als KRW-waardig wordt beschouwd (is best wel reëel): 500 tot 1.000 ha.... En dan nog recreatie, natuur, CO2-vastlegging, stikstofrechten? Vrienden maken, bufferzones rond de rwzi's. Een voorbeeld van een zoektocht, uitgevoerd door het Wetterskip Fryslân: http://www.waterharmonica.nl/reports/LW289-47_005-rapd02-waterharmonica.pdf. Op weg naar 2027?
Ruud Kampf
Rekel/water