Henk Ovink is bezig aan zijn laatste klus als watergezant: de organisatie van de UN 2023 Water Conference in New York met Nederland als co-host. Voor H2O schrijft hij in een drieluik over zijn ervaringen voor, tijdens en na de top. Vandaag het laatste deel: hoe nu verder na de top?
“De laatste dag van de conferentie vond ik spannend. Echt heel spannend. Want de woorden die worden uitgesproken op de slotdag zijn extreem belangrijk. Wat zegt de Secretaris-Generaal van de VN? Wat zegt de president van de General Assembly? Hoe gaan de voorzitters van de vijf interactieve dialogen hun verhaal vertellen? En is dat allemaal bij elkaar een goed verhaal, zetten we zo een robuuste en inspirerende agenda neer?
Ik was daar niet zeker over. En helemaal niet toen ik donderdag verontrustende berichten hoorde dat er in de speech van de Secretaris-Generaal helemaal níets over het vervolg van de conferentie zou worden gezegd.
En dat terwijl we dinsdag nog hadden afgesproken dat hij de opvolging zou benoemen met de borging in het VN Systeem, de aanstelling van een VN-Watergezant, de agendering van water op de top over de Sustainable Development Goals in september, en dat water een belangrijke pijler zou zijn voor de Summit of the Future volgend jaar. Water dus als cross-cutting issue in de VN geborgd in de organisatie, de aansturing en de agendering. Nou, zo begreep ik, allemaal niets van dat alles en toen dacht ik echt: het wordt nog een hele klus om dat helemaal goed te krijgen.
Maar gelukkig is ook dat toch nog gelukt. Dankzij de goede contacten met de speechschrijvers van António Guterres hebben we samen tussen de middag de laatste aanpassingen gedaan. En ook met het team en de co-chair van de interactive dialogue vijf, de laatste en min of meer concluderende in de vroege ochtend, waarin de structuur en de boodschap voor het vervolg werden bepaald. Ik vroeg: wat wordt nou de structuur van het gesprek over water in het vervolg op deze conferentie? Hoe ziet de follow up eruit? We moeten voorsorteren op de toekomst!
'Iedereen zat op het puntje van zijn stoel, het perspectief van water in de mondiale context werd glashelder neergezet'
Het was spannend, maar toen ik vrijdag bij de sluiting in een - opnieuw - stampvolle General Assembly Hall de verhalen hoorde was ik geëmotioneerd, want ik hoorde inhoudelijke, coherente verhalen vol ambitie. En iedereen zat op het puntje van zijn stoel, het perspectief van water in de mondiale context werd glashelder neergezet, een allesomvattend verhaal over de wateragenda van de toekomst. Het was echt heel indrukwekkend, want vergeet niet: we kwamen bijeen op basis van vrijwilligheid en het was ons toch gelukt om eenheid te smeden met als uitkomst een heldere strategie, een concrete actie agenda en een duidelijke roadmap.
Wat terugkomt in álle verhalen is de integraliteit. In elk van de vijf dialogen werd vastgesteld: water kun je niet isoleren, het zit aan alles vast. Dus aan klimaat, aan biodiversiteit, aan gezondheid, aan finance, aan global governance. Andere belangrijke conclusie: we moeten het van lokaal tot en met wereldniveau aanpakken en organiseren, publiek en privaat, inclusief de financiering. En dat zowel vanuit de enorme grote opgave - de watercyclus is kapot - als vanuit de kansen: waterzekerheid is de weg naar gelijkheid, duurzaamheid en weerbaarheid.
'Tussen de 709 commitments zitten echt een aantal enorme gamechangers, die schaal en integraliteit hebben'
Als je kijkt naar de Water Actie Agenda: daar staan nu 709 commitments in en daar zitten echt een aantal enorme gamechangers tussen, die schaal en integraliteit hebben en waarvan we het vermoeden hebben dat ze een bijzondere impact zullen hebben. Dan heb je het over plannen die zich richten op de aanpak van riviergebieden of een financiële systeemtransitie, waarbij water echt wordt meegenomen in financiële risico- en waarderingsafspraken. Je hebt nationale toezeggingen, zoals die van Nederland om in partnerschip te gaan werken aan de capaciteitsopbouw voor het ‘early warning for all initiative’, waar VN Secretaris-Generaal Guterres vorig jaar over is begonnen.
En natuurlijk staan er commitments in die gaan over water- en sanitatievoorzieningen in landen en regio’s. En dat is goed, natuurlijk, je zou bijna kunnen zeggen: sectoraliteit en integraliteit hebben elkaar nodig.
'De meest kansrijke plannen gaan we valideren. De evaluatie daarvan zal elk jaar terugkomen tijdens het High Level Political Forum in juli'
Hoe nu verder? Op 1 mei sluiten we de Water Actie Agenda voor de eerste stock-take. Dan gaan we de toezeggingen evalueren en de meest kansrijke plannen valideren. De evaluatie daarvan zal elk jaar terugkomen tijdens het High Level Political Forum in juli waarin alle SDG’s worden geëvalueerd. Daarnaast komt water op de agenda van de SDG-top in september en The Summit of the Future in 2024. Tegelijkertijd moet water op al die andere toppen over klimaat, biodiversiteit, energie, voedsel, gezondheid, gender, terugkomen. En komt er een stevig mandaat met landen en het VN Systeem, en dus die VN Watergezant. Een krachtige borging voor het vervolg.
Kortom, we moeten nu aan de bak. En ik sta te popelen om verder te gaan, maar feit is ook dat mijn rol als watergezant na acht jaar eindigt. In de komende weken zal ik helpen het vervolg van de conferentie een boost te geven en wil ik verder mijn opvolging goed helpen regelen. En wat er daarna op mijn pad komt…, ik heb nog geen idee. Wat ik wel zeker weet is dat ik mijn ervaring van de afgelopen jaren, mijn expertise en mijn passie wil inzetten om in de wereld het verschil te kunnen blijven maken. De opgave is zo groot, en de kansen zijn legio. Het moet, en het kan. Echt!”
LEES OOK DE ANDERE BIJDRAGEN VAN HENK OVINK:
- 'Het besef dat water raakt aan veiligheid en zekerheid van alles en iedereen hoor je nu overal en dat is enorme winst'
- ‘We hebben nu al een dikke 300 commitments, groot en klein’
Een interessant gegeven is dat 80% van ons drinkwater thuis wordt verbruikt. Daar ligt een enorme uitdaging, maar ook een kans om echt verschil te maken. Door slimmer om te gaan met de distributie van water, kunnen we helpen om het verbruik te verminderen zonder dat we daar veel van merken. Dit zou niet alleen helpen om onze waterbronnen te sparen, maar ook de druk op het systeem tijdens droge perioden verlagen.
Dit gaat verder dan alleen maar korter douchen; het gaat om een bewuste verandering in ons dagelijks leven om ervoor te zorgen dat er genoeg water is voor iedereen. Iemand iets gunnen. Beginnen met het nadenken over de oplossingen menukaart ook met water zoals we dat met energie doen - waar kunnen we besparen, hoe kunnen we efficiënter zijn, en hoe kunnen we ons aanpassen aan nieuwe omstandigheden?
Er is geen eenduidige oplossing voor het probleem, en additionele productie levert ons op langere termijn niets op. Misschien is het tijd om deze uitdaging aan te gaan en te kijken naar hoe we thuis ons watergebruik kunnen optimaliseren.