De Hoge Raad heeft een arrest van het gerechtshof in Den Haag over het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen buiten de land- en tuinbouw vernietigd. Dat betekent dat professioneel gebruik vooralsnog weer verboden is. De waterschappen reageren opgelucht.
In een brief aan de Tweede Kamer schrijft staatssecretaris Vivianne Heijnen (Infrastructuur en Waterstaat) dat de zaak door het gerechtshof van Amsterdam opnieuw behandeld wordt. Het kan tot eind 2023 duren voordat er een uitspraak ligt. Tot die tijd mogen gewasbeschermingsmiddelen – op enkele uitzonderingen na - niet meer gebruikt worden in het openbaar groen en op verhardingen.
Het hof in Den Haag oordeelde in november 2020 dat het verbod op professioneel gebruik van gewasbeschermingsmiddelen buiten de land- en tuinbouw een wettelijke grondslag miste. Het werd daarom onverbindend verklaard.
De procedure was aangespannen door Nefyto en Artemis, de belangenorganisaties van producenten van gewasbeschermingsmiddelen, die niet blij waren met het in 2016 ingestelde verbod. De drinkwaterbedrijven op hun beurt waren niet blij met de uitspraak van het hof. "Dit staat haaks staat op de afspraak om in 2030 de emissie van bestrijdingsmiddelen vanuit de land- en tuinbouw tot nagenoeg nul terug te brengen", reageerde de koepelorganisatie Vewin.
Wetswijziging
Ook de Staat liet het er niet bij zitten en ging in cassatie. Daarnaast bereidde staatssecretaris Heijnen (IenW) een wetswijziging voor, die zij eind juni in de Tweede Kamer verdedigde. Verschillende partijen steunden het voorstel, maar de stemming werd vanwege twee amendementen uitgesteld.
Het ene amendement wil het verbod op het gebruik van bepaalde bestrijdingsmiddelen in uiterwaarden en buitendijkse gebieden in de wet opnemen. Het andere amendement regelt dat het gebruik van de gevaarlijkste bestrijdingsmiddelen in 2025 met 50 procent en in 2030 met 95 procent is afgenomen ten opzichte van 2021.
De staatssecretaris wil de Kamer voor het einde van het zomerreces informeren over de implicaties van deze amendementen, schrijft ze in haar brief. Daarbij zal ze ook ingaan op de gevolgen van de uitspraak van de Hoge Raad voor haar wetsvoorstel.
Reactie waterschappen
De waterschappen zijn blij dat het verbod weer van kracht is. "Professioneel gebruik van gewasbeschermingsmiddelen op verharde en onverharde terreinen buiten de land- en tuinbouw heeft negatieve effecten op de waterkwaliteit van het oppervlaktewater en op de in het water levende planten en dieren", schrijft de Unie van Waterschappen op de website.
Ze steunen daarom ook het wetsvoorstel waardoor het verbod definitief in de wetgeving verankerd wordt.
LEES OOK
H2O-bericht: Vewin betreurt uitspraak hof over gewasbeschermingsmiddelen
De aanleiding van het onderzoek waren klachten die HDSR ontving van omwonenden over overstortlocaties. Naast een feitelijke weergave van de situatie van de watergang en de ecologische toestand, was de beleefwaarde van omwonenden een belangrijke component in het onderzoek. We hebben er voor gekozen het onderzoek en artikel verder neutraal te houden en onze mening als onderzoekers en initiator van het onderzoek buiten beschouwing te laten.
Natuurlijk zijn wij het met u eens dat doekjes en vuil in het water onwenselijk zijn. In het uitgebreidere online artikel gaan we wel in op de nodige verbeterpunten om effecten die nu buiten het onderzoek zijn gevallen, beter in beeld te krijgen. Daaronder benoemen wij ook een manier om de hoeveelheid doekjes en vuil in het water beter te monitoren.
Uw grootste zorg over dat we geen heftige zomerse onweersbui in het onderzoek meenemen, erkennen wij. De zomer van 2021 was niet extreem warm, waardoor de zuurstofloosheid na een overstort niet direct heeft geleid tot vissterfte. Hierdoor lijkt het alsof het effect beperkt is. Maar we zien wel dat overstorten gedurende de zomer tot zuurstofarme condities leiden. Dit is ecologisch gezien zeer onwenselijk.
Dat dit niet direct naar voren komt in de titel, is een keuze. Daarin is de aanleiding van het onderzoek als uitgangspunt genomen, wat heeft geleid tot een onverwacht inzicht: namelijk dat omwonenden van de onderzochte locaties over het algemeen beperkt hinder ondervinden van overstorten. Dit betekent dus niet dat er geen effect is.
In dit vakartikel staan een aantal fouten. Er wordt bij het voorbeeld aangegeven dat de berekeningen zijn voor het pompstation Terwisscha (provincie Groningen)! Prov. Groningen zal wel kloppen, maar dus niet Terwisscha, maar een winning van 6,5 mln m3 per jaar en met een complexe ondergrond t.a.v. de hydraulische weerstand afdekkend pakket zoals wordt weergegeven in figuur 2 (artikel). Ook in figuur 2 staat in de tekst dat deze geldt voor de Verlagingslijnen stijhoogte(!!) en GHG, maar het onderschrift bij figuur 2 geeft aan de zomersituatie!!!
Mijn grijze haren gaan recht overeind staan bij deze hydrologische fouten. Of heb ik het mis? Terecht geeft Willem Zaadnoordijk aan dat over dit onderwerp veel discussie in het verleden is geweest, maar ik zie nu wel een aanpak met behulp van een numerieke rekenmethode! Wat ik wel mis in het vakartikel is bijv. het effect van de bodemkaart, de grondwateraanvulling (zomer/winter) en de veranderende elastische berging in de ondergrond in droge of natte weerjaren, maar dat zal allemaal wel via de relatie uit figuur 1 in de berekeningen zijn meegenomen.