De waterschappen hebben in 2021 meer rioolwater gezuiverd dan drie jaar daarvoor. In totaal werd 1,96 miljard kubieke meter aangevoerd om te worden gezuiverd, ongeveer 10 procent meer dan in 2018. De hoeveelheid gezuiverd rioolwater dat wordt ingezet voor het hergebruik van grondstoffen, is in dezelfde periode ruim verdubbeld.
Deze feiten en cijfers staan in de door de Unie van Waterschappen gepubliceerde Bedrijfsvergelijking Zuiveringsbeheer 2022. De waterschappen geven hiermee inzicht in de resultaten en kosten van het rioolwaterzuiveringsbeheer. Deze vergelijking vindt sinds 1999 elke drie jaar plaats, als verdieping van de brede bedrijfsvergelijking.
Goede zuiveringsprestatie
De nieuwe rapportage presenteert de feiten en cijfers van het zuiveringsbeheer in 2021, afgezet tegen die uit 2018 (zie infographic). De 21 waterschappen beheren in totaal 315 rioolwaterzuiveringsinstallaties. Het rioolwater wordt naar de rwzi’s getransporteerd door ruim 2.300 rioolgemalen en meer dan 8.100 kilometer transportleiding.
Vorig jaar ging het om 1,96 miljard kubieke meter. Dat is 10 procent meer dan in 2018. Bij de vergelijking is wel voorzichtigheid geboden. Het jaar 2018 was zeer droog, wat het beeld een beetje vertekent.
De waterschappen voldoen goed aan de afspraken met de gemeenten over de hoeveelheden af te nemen rioolwater: in 2021 voor 97,1 procent. Ook leven zij de lozingseisen voor 98,6 procent na. De gemiddelde zuiveringsprestatie is 88,1 procent. Hiermee wordt aangegeven in welke mate de belangrijkste afvalstoffen – stikstof, fosfor en zuurstofbindende stoffen (CZV) – worden verwijderd uit het rioolwater.
Kostenstijging iets hoger dan inflatie
De waterschappen waren afgelopen jaar 1.118 miljoen euro kwijt aan het beheer en de exploitatie van de waterzuivering, een toename met 7,8 procent ten opzichte van drie jaar daarvoor. Dat is 1,1 procent meer dan de inflatie in deze periode. De kostenstijging wordt vooral veroorzaakt door een hoger verbruik van energie en chemicaliën, belangrijke componenten voor het transporteren en zuiveren van rioolwater.
Het tarief van huishoudens en bedrijven ging in drie jaar tijd met 7,4 procent omhoog naar een gewogen gemiddeld tarief van 60,44 euro per vervuilingseenheid in 2021. Volgens het rapport ligt deze stijging in lijn met de toename van de kosten van zuiveringstechnische werken.
In de publicatie worden een aantal recente innovaties op zuiveringsgebied onder de aandacht gebracht. Bijna de helft van de innovaties is gericht op hergebruik van grondstoffen. In 2021 is hiervoor 14,2 miljoen kubieke meter gezuiverd rioolwater ingezet. Dat is ruim een verdubbeling ten opzichte van 2018, toen het ging om 6,3 miljoen kubieke meter. Nog een cijfer: vorig jaar is 18 miljoen kubieke meter groengas geproduceerd uit biogas.
Veel uitdagingen
Sander Mager, bestuurslid van de Unie van de Unie van Waterschappen, is er trots op dat het gezuiverde water voldoet aan de kwaliteitseisen en de waterschappen de kostenstijging beperkt hebben kunnen houden. Volgens hem zijn er wel veel uitdagingen om de kwaliteit van de rioolwaterzuivering ook in de toekomst op peil te houden.
“Naast de reguliere zuiveringstaak komen steeds meer ontwikkelingen op ons af. Zoals meer zorgwekkende stoffen in het water, voldoen aan de eisen voor de waterkwaliteit vanuit Europa, beperkingen rond de capaciteit van het verwerken van slib en afspraken om te verduurzamen. Ook het veranderende klimaat heeft invloed. De lange periodes van droogte afgewisseld met extreme piekbuien zorgen voor grote wisselingen en technische uitdagingen in het verwerken van het binnenkomende rioolwater. Er wordt de komende jaren dus veel van de waterschappen gevraagd.”
Bron: Bedrijfsvergelijking zuiveringsbeheer 2022, Unie van Waterschappen
WATERSCHAPSPEIL 2022
Tegelijkertijd met de achtste Bedrijfsvergelijking Zuiveringsbeheer is de publicatie Waterschapspeil 2022 verschenen. Hierin worden de prestaties van de waterschappen in beeld gebracht aan de hand van een brede bedrijfsvergelijking over de periode 2019-2021. Enkele krenten uit de pap:
- De waterschappen investeren ruim 1,3 miljard euro in onder andere dijken, gemalen en rioolwaterzuiveringsinstallaties.
- Zij beheren meer dan 18.000 kilometer aan waterkeringen. In 2021 werken de waterschappen aan de versterking van 787 kilometer primaire keringen en 156 kilometer regionale keringen.
- Van de beheergebieden voldoet 99,6 procent aan de normen voor wateroverlast, een toename ten opzichte van 2016 (99,0 procent).
- De Watertoets wordt een steeds belangrijker middel. Het aantal wateradviezen is aanzienlijk gegroeid: van ruim 6.600 in 2019 tot meer dan 8.700 in 2021.
- De waterschappen zijn inmiddels voor 66 procent energieneutraal. Daarmee zijn ze goed op weg naar 100 procent energieneutraliteit in 2025.
Een interessant gegeven is dat 80% van ons drinkwater thuis wordt verbruikt. Daar ligt een enorme uitdaging, maar ook een kans om echt verschil te maken. Door slimmer om te gaan met de distributie van water, kunnen we helpen om het verbruik te verminderen zonder dat we daar veel van merken. Dit zou niet alleen helpen om onze waterbronnen te sparen, maar ook de druk op het systeem tijdens droge perioden verlagen.
Dit gaat verder dan alleen maar korter douchen; het gaat om een bewuste verandering in ons dagelijks leven om ervoor te zorgen dat er genoeg water is voor iedereen. Iemand iets gunnen. Beginnen met het nadenken over de oplossingen menukaart ook met water zoals we dat met energie doen - waar kunnen we besparen, hoe kunnen we efficiënter zijn, en hoe kunnen we ons aanpassen aan nieuwe omstandigheden?
Er is geen eenduidige oplossing voor het probleem, en additionele productie levert ons op langere termijn niets op. Misschien is het tijd om deze uitdaging aan te gaan en te kijken naar hoe we thuis ons watergebruik kunnen optimaliseren.