Het veiligstellen van de drinkwatervoorziening in de toekomst vraagt om meer ambitie dan het kabinet tijdens Prinsjesdag etaleerde, zegt Vewin-directeur Hans de Groene. Hij rekent erop dat deze ambitie wordt bewaard voor de Beleidsnota Drinkwater die begin 2021 verschijnt. “Daar zullen we op letten want rondom waterkwaliteit moet echt het nodige gebeuren.”
Het kabinet maakte gisteren bekend versneld te investeren in het onderhoud van onder andere vaarwegen en dijken en extra geld uit te trekken voor droogteaanpak en klimaatadaptatie en voor zoetwatermaatregelen. De gepresenteerde plannen markeren volgens Hans de Groene vooral een tussenstand bij zowel waterbeschikbaarheid als waterkwaliteit. “Deze tussenstand moet nog worden gevolgd door erg veel inspanningen om doelen te bereiken.”
Het woord ‘drinkwater’ kwam dit keer niet vaak voor, merkt de directeur van de Vereniging van drinkwaterbedrijven in Nederland (Vewin) op. “Laten we het maar toeschrijven aan het feit dat begin volgend jaar een nieuwe Beleidsnota Drinkwater wordt gepubliceerd. Deze nota verschijnt eens in de zes jaar.”
Halen waterkwaliteitsdoelen nog niet in zicht
De Groene vindt het tegenvallen wat er in de Prinsjesdagstukken te vinden is over waterkwaliteit. Hij wijst op de nieuwe plannen voor de Kaderrichtlijn Water (KRW), die momenteel voor de periode 2022 - 2027 worden gemaakt. “Deze zijn erg belangrijk, want er is nog geen zicht op het halen van de KRW-doelen aan het eind van de periode. Dat geldt zeker voor de drinkwaterbronnen. De in het voorjaar verschenen Nationale Analyse Waterkwaliteit van het Planbureau voor de Leefomgeving heeft zeer duidelijk bevestigd wat we al langer zeggen, namelijk dat de kwaliteit van drinkwaterbronnen onder toenemende druk staat. Sommige problemen zoals nitraat en gewasbescherming blijken zeer hardnekkig, terwijl er zich nieuwe problemen voordoen zoals medicijnresten en opkomende stoffen.”
'De kwaliteit van drinkwaterbronnen staat onder toenemende druk'
De Tweede Kamer heeft in november 2019 het kabinet opgeroepen hierbij de regie te pakken en prioriteit aan drinkwaterbronnen te geven. Dat ziet De Groene nog niet erg terug. “Er spreekt wat dit betreft geen brandende ambitie uit de kabinetsplannen. Mogelijk wordt dat bewaard voor de nieuwe Beleidsnota Drinkwater die begin 2021 verschijnt. Daar zullen we op letten want rondom waterkwaliteit moet echt het nodige gebeuren.” Al wil De Groene niet somberen. “Er zijn ook goed lopende trajecten in verband met waterkwaliteit, bijvoorbeeld de ketenaanpak voor medicijnresten en de inspanningen om emissies van zeer zorgwekkende stoffen tegen te gaan.”
Volgens De Groene heeft minister Cora van Nieuwenhuizen van Infrastructuur en Waterstaat toegezegd dat in de nota duidelijk wordt gemaakt dat alle beleidsterreinen binnen het Rijk en ook de andere overheden moeten bijdragen aan de duurzame veiligstelling van de drinkwatervoorziening. Ook is afgesproken dat er een uitvoeringsprogramma volgt waaraan alle betrokken partijen meedoen. “Dat ontbrak er bij de vorige beleidsnota aan.”
Ruime aandacht voor waterbeschikbaarheid
De Groene is te spreken over de ruime aandacht voor waterbeschikbaarheid in de Prinsjesdagplannen en het tegelijkertijd uitgebrachte herijkte Deltaprogramma 2021. Hiermee wordt volgens hem duidelijk ingespeeld op de lessen van de droogte van de laatste drie jaar en de aanbevelingen van de Beleidstafel Droogte. “Het Deltaprogramma legt een voorkeursvolgorde vast, waarin water leidend is bij de ruimtelijke inrichting van ons land. Functie volgt peil in plaats van omgekeerd. De nadruk ligt op de volgorde van beter vasthouden van water, zuinig hiermee zijn en water regionaal verdelen. Dit sluit aan bij onze oproep om fundamenteel anders naar het watersysteem te kijken, die we samen met waterschappen eerder dit jaar deden.”
Minister Van Nieuwenhuizen heeft aangekondigd 200 miljoen euro extra te investeren in de aanpak van droogte en klimaatadaptatie en 100 miljoen extra beschikbaar te stellen voor zoetwatermaatregelen in de periode 2022 – 2027. “Dat beoordelen we als positief”, zegt De Groene. “Drinkwaterbedrijven doen hieraan ook mee. Zo zijn zij betrokken bij een aantal regionale projecten voor zoetwater.”
Grote opgaven voor drinkwaterbedrijven
De drinkwaterbedrijven worden geconfronteerd met een aantal grote opgaven. Zij moeten onder meer hun capaciteit en infrastructuur uitbreiden en vernieuwen en op de klimaatverandering inspelen. “Het is niet alleen een kwestie van capaciteit, maar ook van diversificatie. Het is belangrijk om niet meer afhankelijk te zijn van één soort bron of een bepaald inlaatpunt. De drinkwaterbedrijven zullen een rol moeten spelen bij het verder uitwerken van klimaatrobuust grondwaterbeheer. In het algemeen staan zij voor een sterk stijgende investeringsopgave. Het kost de nodige hoofdbrekens om die te financieren.”
'Het publieke drinkwaterbelang moet bij de energietransitie in het vizier worden gehouden'
De energietransitie die hoog op de kabinetsagenda staat, raakt de drinkwatersector. “De scheiding tussen geothermie en grondwatervoorraden is voor ons van groot belang”, zegt De Groene. “Het wordt ook veel drukker in de ondergrond. Hierdoor ontstaat in de toekomst mogelijk het probleem dat warmtenetten de temperatuur in drinkwaterleidingen en daarmee de waterkwaliteit kunnen beïnvloeden. Het publieke drinkwaterbelang moet bij de energietransitie in het vizier worden gehouden. Dit is voor ons echt een aandachtspunt geworden.”
MEER INFORMATIE
Reactie Vewin op Prinsjesdagplannen
Lobby-agenda 2020-2021 van Vewin
H2O-bericht over Prinsjesdag
H2O-bericht over Deltaprogramma 2021
H2O-bericht over oproep hervorming van watersysteem