secundair logo knw 1

De kaart toont het jaar waarin de grondwaterafvoer van stroomgebieden door grondwaterwinning zodanig is verlaagd dat de zoetwaterecosystemen in beken en rivieren worden bedreigd.

In 2050 is er in meer dan de helft van de stroomgebieden waar grondwater wordt gewonnen een te lage afvoer van rivieren en beken om het ecosysteem gezond te houden. Nu geldt dat al voor zo’n 20 procent, concluderen Utrechtse onderzoekers. 

Ze spreken van ‘een tikkende tijdbom’, omdat het effect vaak pas tientallen jaren na het starten van grondwaterwinning merkbaar is in de grondwaterafvoer naar een rivier.

De Utrechtse wetenschappers, die hun bevindingen publiceerden in het tijdschrift Nature, werkten voor hun onderzoek samen met Deltares, de Universiteit van Freiburg (Duitsland) en de Universiteit van Victoria (Canada).

De bevolkingsgroei en de economische ontwikkeling van de afgelopen vijftig jaar hebben geleid tot een enorme toename van de vraag naar zoet water, vooral voor de irrigatie van voedselgewassen. Ongeveer de helft van dat water wordt opgepompt uit grondwater. In veel droge gebieden wordt hierdoor meer grondwater opgepompt dan er via neerslag wordt aangevuld. Dit leidt wereldwijd tot dalende grondwaterstanden.

Een belangrijk gevolg hiervan is een lagere afvoer van beken en rivieren. Dat geldt met name tijdens het droge seizoen, wanneer de afvoer bijna volledig afhankelijk is van de toestroom van grondwater. Hierdoor wordt het waterniveau te laag en de watertemperatuur te hoog voor organismen die onder water leven, zoals vissen, plankton en waterplanten.

Nieuw hydrologisch model
Om na te gaan in welke mate zoetwaterecosystemen door grondwaterwinning zijn aangetast, maakten de onderzoekers gebruik van een nieuw hydrologisch model. Hiermee konden zij wereldwijd de stroming van grondwater naar het netwerk van beken en rivieren tijdens perioden met lage afvoeren berekenen.

Rond 2010 was de daling van de grondwaterafvoer in 17 tot 21 procent van de stroomgebieden met grondwaterwinningen bedreigend voor het zoetwaterecosysteem. Rond 2050 zal dit naar verwachting gelden voor 42 tot 79 procent van deze gebieden, zo concluderen ze.

''We zien dat de grondwatertoevoer van stroomgebieden in het midden van de Verenigde Staten en de Aziatische Indus-rivier nu al ernstig is verminderd”, zegt Inge de Graaf, onderzoeker aan de Universiteit van Freiburg.

''We verwachten dat als de grondwaterwinningen op dezelfde voet doorgaan als nu, ook stroomgebieden in Zuid- en Oost-Europa, Noord-Afrika en Australië tegen hun ecologische grenzen zullen oplopen. Klimaatverandering zal het tijdstip waarop dit optreedt alleen maar versnellen, omdat we verwachten dat dit in de nu al droge gebieden tot minder neerslag en dus meer grondwaterwinning zal leiden.”

Extreem gevoelig
Volgens de Utrechtse hoogleraar hydrologie Marc Bierkens is het opvallende aan de resultaten dat er maar een geringe daling van de grondwaterstand nodig is om groot effect te hebben op de grondwaterafvoer naar een beek of rivier. ''Dat laat zien dat zoetwaterecosystemen extreem gevoelig zijn voor grondwaterstandsdaling."

De onderzoekers dragen ook twee oplossingsrichtingen aan. De eerste optie is op zoek te gaan naar gewassen die minder water nodig hebben of die ook gedijen bij zout of brak water. De tweede om slimmer om te gaan met water en overtollig water op te slaan, zodat het in het droogteseizoen benut kan worden voor irrigatie.

 

MEER INFORMATIE
Link naar het artikel in Nature
Nieuwsbericht Universiteit Utrecht met filmpje 

Typ je reactie...
Je bent niet ingelogd
Of reageer als gast
Loading comment... The comment will be refreshed after 00:00.

Laat je reactie achter en start de discussie...

(advertentie)

Laatste reacties op onze artikelen

De heer Revis is afkomstig uit een openlijk natuurvijandige partij als de VVD. Ook als wethouder RO in Den Haag is van hem geen enkel, ik herhaal, geen enkel groen feit bekend, tenzij ik iets heb gemist. SBB heeft zware klappen opgelopen door de Bleker-bezuinigingen. Zo is in de provincie Zuid-Holland de subsidie voor onderhoud en beheer gedaald van 45% naar 25%. SBB staat op het punt om natuur- en recreatiegebieden af te sluiten. Om in kabinetstermen te spreken een natuurcrisis. Ondanks dat we van de heer  Revis qua achtergrond niets mogen verwachten, zou hij, je weet het maar nooit, juist vanwege zijn achtergrond, SBB goede diensten kunnen bewijzen. Ik wens hem uiteraard veel succes en waar wij als KNNV-afdelingen Zuid-Holland kunnen steunen, zullen we dat beslist doen.
Huub van 't Hart, secretaris Natuurbescherming KNNV Natuurlijk Zuid-Holland
Dat klinkt allemaal mooi, maar wat als er in de tussentijd een zware storm met hoog water langskomt? Jullie spreken jezelf gewoon tegen. Jullie zeggen dat de duinen, om de veiligheid te waarborgen,  minimaal 7,64m hoog en 43 meter breed moeten zijn. Dat zijn die z.g. 'kerven' absoluut niet. Maar dat zou geen probleem zijn, want de golven doven uit op het oplopende profiel. Hoe kunnen beide beweringen tegelijkertijd waar zijn? Graag een goed onderbouwde reactie. 
Goed dat je dit doet Jelmer. Er zit zoveel kennis verstopt in het verleden. Door daar goed naar te kijken kun je waardevolle oplossingen in het heden creëren 👍🏼erfgoedstichting De Hollandse Cirkel (www.hollandsecirkel.nl)  werkt er al jaren aan om de historie van de geodesie/landmeetkunde/geo-informatie te kunnen ontsluiten naar het heden en de toekomst. 
@H2O redactie Geachte Redactie, dank voor uw correctie en web-site verwijzing naar de Piekberging.
Nu de dijken goed met gras begroeid zijn, test Rijnland de Piekberging Haarlemmermeer in Buitenkaag van donderdag 7 tot en met dinsdag 19 november. We vullen en legen de piekberging één keer om er zeker van te zijn dat alles goed werkt. Volg de test live via de livestreams
@Peter VonkRijkswaterstaat schrijft:
'Iedere keer als de sluisdeur opengaat, stroomt er 10 miljoen kilo zout het Noordzeekanaal in.'