Tijdens de vernieuwing van Sluis II in het Wilhelminakanaal in Tilburg staat een zorgvuldige omgang met het grondwaterpeil centraal. Om negatieve effecten op de bodem en de natuur in de omgeving te voorkomen, blijft het kanaalpeil gelijk. Daarnaast wordt een uitgebreid grondwatermeetnetwerk aangelegd, waarmee de grondwaterstanden worden gemonitord. Zo houdt Rijkswaterstaat nauwkeurig in de gaten of de werkzaamheden invloed hebben op het waterpeil in de omgeving.
De sluis wordt vernieuwd om Tilburg beter bereikbaar te maken voor grotere binnenvaartschepen (klasse IV). Daarmee wordt de binnenvaartverbinding met onder andere de Rotterdamse haven versterkt. Aanvankelijk was het de bedoeling om Sluis II volledig te verwijderen. Sluis III, op korte afstand van Sluis II, werd al in 2017 gebouwd en is geschikt voor de grotere klasse IV-schepen. "Het verwijderen had echter gevolgen voor het kanaalpeil", legt projectmanager Hans van Zwol van Rijkswaterstaat uit. "En had daarmee mogelijk ook invloed op het grondwaterpeil in de omgeving. Daar zagen we dus vanaf."
Een verlaging van het kanaalpeil had risico’s kunnen opleveren, zoals het zakken van de grondwaterstand en bodemdaling. Daarom is besloten het kanaalpeil gelijk te houden en Sluis II te vervangen door een nieuwe, moderne sluis. Dat maakt nauwkeurige monitoring van het grondwaterpeil essentieel, zowel tijdens als ruim voor de bouw. Om de effecten van de werkzaamheden op het grondwater te monitoren, legt Rijkswaterstaat een uitgebreid meetnetwerk aan. Dat netwerk wordt in de eerste helft van 2025 aangelegd en bestaat uit meerdere meetpunten en peilbuizen verspreid over het projectgebied en de omgeving.
Natuurlijke schommelingen
"Met het monitoren starten we ruim voordat de werkzaamheden beginnen, zodat we kunnen volgen hoe de grondwaterstand verandert door het jaar heen. Daarbij meten we welke factoren, zoals zware regenval of droogte, invloed hebben op de stand van het grondwater", vertelt Van Zwol. "Door nu al te beginnen met meten krijgen we een beter beeld van natuurlijke schommelingen. Zo kunnen we tijdens de werkzaamheden beter vaststellen of een verandering in de grondwaterstand komt door het project, door het weer of door andere factoren, zoals grondwateronttrekking in de omgeving", zegt Van Zwol.
De aanleg en uitvoering van het meetnetwerk ligt in handen van adviesbureau Aveco de Bondt. Zij plaatsen de meetpunten en peilbuizen en voeren de metingen uit. Het monitoringsplan is opgesteld in samenwerking met meerdere deskundige partijen, waaronder Waterschap Brabantse Delta, de gemeente Tilburg, de provincie Noord-Brabant, de Brabantse Milieufederatie, een geohydroloog en een professor van de TU Delft, die toeziet op de kwaliteit van het onderzoeksmodel. Daarnaast is er door een onafhankelijk bureau een second opinion uitgevoerd op het plan.
Funderingen en landbouwgronden
Tijdens eerdere onderzoeken bleek al dat verlaging van het kanaalpeil een risico vormt voor de omgeving. Niet alleen kan de grondwaterstand dalen, ook kunnen funderingen en landbouwgronden problemen ondervinden van de inklinkende bodem. Daarom blijft het kanaalpeil bij de bouw van de nieuwe Sluis II bewust ongewijzigd. "We verwachten dat de werkzaamheden voor de nieuwe sluis vrijwel geen effect hebben op het (grond)waterpeil", vertelt Van Zwol. "Ook geeft het data die belangrijk is voor toekomstige projecten in het gebied."
Het waarborgen van het grondwaterpeil is niet alleen een technische opgave, maar ook een kwaliteitsaspect van het project. Van Zwol benadrukt dat de impact op de omgeving zorgvuldig wordt beperkt. "We willen natuurlijk een kwalitatief goede sluis bouwen en we willen dat op een veilige manier doen. Tegelijkertijd zien we ook het beperken van hinder voor de omgeving als kwaliteitseis en willen we dat de omgeving zo min mogelijk last heeft van onze werkzaamheden. Dit bewaken we door met een aannemer te werken die hier een goed plan voor heeft. Maar ook door de omgeving regelmatig op de hoogte te houden van ontwikkelingen van het project."
LEES OOK H2O MAART
