Door een Europese subsidie kunnen vanaf volgend jaar de drains voor onderwaterdrainage in de polder Lange Weide worden gelegd. Het is het grootste project van deze soort in Nederland. De bedoeling is om de bodemdaling af te remmen.
In de polder Lange Weide nabij de Zuid-Hollandse plaats Driebruggen wordt 450 kilometer onderwaterdrainage aangelegd, in totaal 310 hectare. Hiervoor hebben 28 landeigenaren waarvan dertien agrarische ondernemers zich collectief verenigd in de stichting Rijn & Gouwe Wiericke. Verder zijn Hoogheemraadschap de Stichtse Rijnlanden (HDSR), de gemeente Bodegraven-Reeuwijk en het Veenweiden Innovatie Centrum (VIC) betrokken bij het project.
Soort demonstratieproject
Vanuit het Plattelandsontwikkelingsprogramma van de Europese Unie heeft het project onlangs een POP3-subsidie van 1,1 miljoen euro gekregen. Daardoor kan in 2018 worden gestart met de aanleg van de drainage, vertelt Chris van Naarden, beleidsadviseur veenweide bij HDSR. “De werkzaamheden duren ongeveer twee jaar. Het gaat om een soort demonstratieproject. Nog nergens in ons land wordt op zo’n grote schaal onderwaterdrainage toegepast.”
Onderwaterdrainage is eigenlijk een beetje misleidende naam, zegt Van Naarden. “Het gaat primair om het infiltreren van slootwater in de bodem. Daarmee wordt in een droge periode voorkomen dat de grondwaterstand diep onder het slootpeil zakt. Onze aanname is dat door onderwaterdrainage de daling van de bodem met 30 tot 50 procent kan verminderen. Ook wordt de CO2-uitstoot gereduceerd, omdat het veen minder oxideert.” Het afremmen van de bodemdaling is volgens Van Naarden van groot belang voor de boeren in het gebied. “Zij willen de melkveehouderij behouden. Dat kan alleen als de bodemdaling wordt verminderd. Anders moet je de grond gaan gebruiken voor andere doeleinden zoals natte teelt.”
HDSR gaat de effecten van onderwaterdrainage monitoren en onderzoeken. Van Naarden: “Wij kijken vooral naar de gevolgen voor de waterkwaliteit en waterafvoer. Onderwaterdrainage is een nieuwe techniek, zeker op deze grote schaal. Daarom trekt het project nationaal en internationaal veel aandacht. Er kwam al een Europese delegatie langs voordat de subsidie was toegekend.”
Urgent probleem
Bodemdaling is een urgent probleem, zegt Marjan Holtman, coördinator van het team Omgeving bij HDSR. “De waterschappen in het westen en noorden van Nederland hebben hier in toenemende mate mee te maken. Daarover kunnen we nog jaren praten, maar er moet nu echt worden gehandeld. Het is niet mogelijk om de bodemdaling helemaal te stoppen, maar een vermindering is wel haalbaar.”
Het Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden heeft een concrete ambitie: in 2050 is door gezamenlijke inspanning de bodemdaling met ten minste 25 procent vertraagd ten opzichte van het huidige tempo van de daling. Holtman: “Hiermee stimuleren we de boeren om in beweging te komen. Wij hopen zelf dat in de toekomst een hoger percentage haalbaar is.”
Om bodemdaling te verminderen, is onderwaterdrainage volgens Holtman een goed toepasbaar instrument. “We ondersteunen pilots met kennis- en onderzoeksprogramma’s en hebben een stimuleringsregeling voor boeren. We kunnen alleen iets bereiken als boeren bereid zijn om mee te werken. Daarom waarderen wij het zo dat de agrariërs in de polder Lange Weide zich erg sterk verantwoordelijk voelen voor het project.”
Holtman wijst nog op het regeerakkoord van het kabinet-Rutte III. “Hierin heeft ‘landgebruik en landbouw’ een duidelijke rol bij de reductie van de CO2-uitstoot. Het doel van minder bodemdaling is daarom voor waterschappen niet alleen belangrijk vanuit het oogpunt van waterbeheer, maar ook vanwege klimaatafspraken.”
Meer informatie op de site van HDSR
Een interessant gegeven is dat 80% van ons drinkwater thuis wordt verbruikt. Daar ligt een enorme uitdaging, maar ook een kans om echt verschil te maken. Door slimmer om te gaan met de distributie van water, kunnen we helpen om het verbruik te verminderen zonder dat we daar veel van merken. Dit zou niet alleen helpen om onze waterbronnen te sparen, maar ook de druk op het systeem tijdens droge perioden verlagen.
Dit gaat verder dan alleen maar korter douchen; het gaat om een bewuste verandering in ons dagelijks leven om ervoor te zorgen dat er genoeg water is voor iedereen. Iemand iets gunnen. Beginnen met het nadenken over de oplossingen menukaart ook met water zoals we dat met energie doen - waar kunnen we besparen, hoe kunnen we efficiënter zijn, en hoe kunnen we ons aanpassen aan nieuwe omstandigheden?
Er is geen eenduidige oplossing voor het probleem, en additionele productie levert ons op langere termijn niets op. Misschien is het tijd om deze uitdaging aan te gaan en te kijken naar hoe we thuis ons watergebruik kunnen optimaliseren.