De Europese Unie wil dat de Europese bodem in 2050 gezond is en werkt aan wetgeving om dat doel te bereiken. Een groep wetenschappers, waaronder Wim van der Putten (NIOO-KNAW), publiceerde in Science een artikel met aanbevelingen en uitdagingen. ‘Wetgeving moet handhaafbaar zijn en op globale schaal positieve effecten hebben.’
“Het is niet best gesteld met de gezondheid van onze bodem”, stelt Van der Putten. “Tot nu toe is er altijd vooral gekeken naar de bodemkwaliteit, waarmee bedoeld werd hoeveel voedsel een bodem kan produceren.”
Wim van der PuttenMaar een bodem heeft meer functies. Daarbij kan volgens Van der Putten gedacht worden aan bescherming tegen ziektes of het tegengaan van de gevolgen van klimaatverandering. “We zien nu bijvoorbeeld al dat bodems die veel produceren, minder goed in staat zijn om water vast te houden. Gezonde bodems zijn trouwens ook goed voor de waterkwaliteit. Zonder gezonde, biodiverse bodem geen gezonde samenleving. Daarvoor is de biologisch juiste samenstelling van de bodem dus enorm belangrijk.”
In het artikel pleiten de onderzoekers ervoor om de Europese wetgeving handhaafbaar en meetbaar te maken. “Een gezonde bodem zit vol organismen. Het wordt veel te duur en te complex om dat allemaal te gaan meten. Sterker nog, dan loop je het risico dat Europese landen om die reden afhaken bij de Europese regelgeving.”
Van der Putten wil daarom dat er een zo eenvoudig mogelijk meetinstrument komt. “Het zou mooi zijn als we bodemorganische stof als proxy kunnen nemen voor de gezondheid van de bodem. Daar zou je een ondergrens aan kunnen verbinden. Boven die grens is de gezondheid van de bodem dan in orde. Of dit een goede maat is, dient nog wel te worden geverifieerd.”
Naast het belang van handhaafbaarheid van de komende Europese regels wijzen de onderzoekers ook op de wereldwijde samenhang van bodemgezondheid. Hun artikel kreeg niet voor niets de titel ‘Soil biodiversity needs policy without borders’. “Mensen realiseren zich vaak niet dat de bodemkwaliteit wereldwijd wordt bepaald. Onze dieren eten soja uit Zuid Amerika. Daardoor hebben wij te maken met eutrofiëring en raakt daar de bodem uitgeput. Het is dus belangrijk om wereldwijd te kijken en deze Europese wet zou ook andere landen en regio’s moeten stimuleren om hun eigen bodem te beschermen.”
In het genoemde Stowa rapport wordt een onderscheid gemaakt naar:
Op basis van de nadere uitwerking kunnen technologen en beleidsmedewerkers van waterschappen een gefundeerde keuze maken voor een natuurlijk systeem, afhankelijk van de specifieke situatie op een RWZI en de gekozen opties:
A. Toepassing van een enkel systeem als ‘stand alone’ techniek als uitbreiding van de RWZI, voor upgrading van het effluent (afloop nabezinktank).
B. Als inpassing in een integraal natuurlijk systeem wat naast effluentbehandeling ook recht doet aan de omgeving en waarbij functies zoals het creëren van natuurlijk, levend water, effluentbuffering, recreatie en natuur gecombineerd worden.
De Waterharmonica's nemen de meeste ruimte in, zeker omdat voor een goede verwijdering van medicijnen laag tot zeer lage belaste Waterharmonica's nodig zijn (zie ook Stowa 2013-07). Dus een hydraulische belasting van zeker niet meer dan 0,05 m/dag. Ofwel een ruimte beslag van 2,5 tot 3,75 m2 per inwoner.
Het totale debiet aan gezuiverd afvalwater in Nederland is ca. 2.000.000 m3 per jaar (CBS, data 2020). Dit zou dan neerkomen op een totaal netto ruimte beslag van 4.000 ha in heel Nederland. Zeg 5.000 tot maximaal 10.000 ha. Dit lijkt veel, maar het is wel met gestapelde belangen en mogelijkheden. Stel 25 cm waterberging: 10.000.000 waterberging, stel dat een kwart van de Waterharmonica's als KRW-waardig wordt beschouwd (is best wel reëel): 500 tot 1.000 ha.... En dan nog recreatie, natuur, CO2-vastlegging, stikstofrechten? Vrienden maken, bufferzones rond de rwzi's. Een voorbeeld van een zoektocht, uitgevoerd door het Wetterskip Fryslân: http://www.waterharmonica.nl/reports/LW289-47_005-rapd02-waterharmonica.pdf. Op weg naar 2027?
Ruud Kampf
Rekel/water