Het heeft de laatste weken geregend, maar desondanks blijven Oost- en Zuid-Nederland en delen van Zeeland last houden van droogte. De grondwaterstanden herstellen zich niet, meldt de Landelijke Coördinatiecommissie Waterverdeling (LCW). Minister Van Nieuwenhuizen sprak tijdens een werkbezoek aan de Achterhoek van een ‘heel naar gezicht’ en pleitte voor het beter vasthouden van water.
Het neerslagtekort is landelijk gezien nu 193 millimeter, blijkt uit de nieuwe droogtemonitor van de LCW. Dat is beduidend meer dan het langjarig gemiddelde van ongeveer 100 millimeter, maar aanzienlijk minder dan de circa 300 millimeter in de recordjaren 1976 en 2018. De LCW verwacht dat het landelijk gemiddelde neerslagtekort licht gaat dalen, omdat voor de komende periode wisselvallig weer met temperaturen iets onder normaal is voorspeld.
Neerslagtekort het grootst in oosten
Er zijn wel grote verschillen. Het oosten en zuiden van het land en delen van Zeeland blijven droog, ondanks de regen van de laatste tijd. Hier zijn de grondwaterstanden op veel plaatsen te laag. De situatie stabiliseert door de neerslag, maar van herstel is volgens de LCW nog geen sprake. In de rest van het land is er weinig aan de hand, omdat de aanvoer van de Rijn en Maas ruim voldoende is om in de watervraag te voorzien. Dat zal de komende weken ook niet veranderen.
Het neerslagtekort is het grootst in Oost-Nederland, vooral in Twente en het oosten van Gelderland. Het neerslagtekort is in deze gebieden ongeveer 260 millimeter. Dat is vergelijkbaar met 1976, al is het tekort wel kleiner dan afgelopen jaar. De gevolgen zijn duidelijk merkbaar, schrijft de LCW. Zo vallen steeds meer beken droog.
Groot neerslagtekort in Oost-Gelderland (Bron: KNMI en Waterschap Rijn en IJssel / Droogtemonitor)
Landbouw en natuur onder druk
Volgens waterschappen staan op de hoge zandgronden landbouw en natuur sterk onder druk. Waterschappen zijn hier overgegaan tot onttrekkingsverboden uit oppervlaktewater en soms ook tot onttrekkingsverboden uit grondwater. Waterschap Brabantse Delta stelde op 9 augustus nog vier extra verboden voor oppervlaktewater in. In Zeeland zijn er niet of nauwelijks onttrekkingsverboden ingesteld, omdat het oppervlaktewater vaak te zilt is en daardoor niet geschikt voor beregening.
In de grote wateren zijn de chloridegehalten over het algemeen normaal voor de tijd van het jaar. De watertemperatuur van de Rijn en de Maas is inmiddels gezakt tot onder 23 graden. Rijkswaterstaat had vanwege de droogte het peil van het IJsselmeerpeil en Markermeerpeil tijdelijk opgezet, maar stuurt nu weer aan op een streefpeil van 20 centimeter onder NAP.
Minister op bezoek in Achterhoek
Minister Cora van Nieuwenhuizen van Infrastructuur en Waterstaat kwam gisteren vanwege de droogte naar de Achterhoek en vertelde daarover ’s avonds in de talkshow van Eva Jinek. De bewindsvrouw sprak met een boer die voor het tweede jaar op rij een flink deel van zijn omzet verloren zag gaan en bezocht verder onder meer de droogstaande Boven Slinge. Zij had het over een “heel naar gezicht” tegenover dagblad De Gelderlander. “Wat me hier in de Achterhoek vooral heeft getroffen, is dat je dezelfde beelden ziet als vorig jaar. Mais dat maar een meter hoog is, drooggevallen beken, dorre weilanden en honderd jaar oude bomen die het moeilijk hebben.”
De minister vindt dat regenwater beter moet worden vastgehouden. “We zijn als Nederland al heel lang kampioen in het water afvoeren, maar nu moeten we zien dat we ook kampioen worden in water vasthouden.” Daarvoor zijn volgens haar maatregelen nodig als nieuwe waterbekkens en meer stuwen. Tevens is het belangrijk dat verantwoord met water wordt omgegaan.
Dijkgraaf Hein Pieper van Waterschap Rijn en IJssel begeleidde Van Nieuwenhuizen tijdens het werkbezoek. Hij haalde in De Gelderlander haar uitspraak aan dat alle partijen de handen ineen moeten slaan. “We hebben met elkaar kunnen constateren dat klimaatverandering een blijvertje is en dat we de komende jaren gezamenlijk op moeten trekken om tot oplossingen te komen. Die belofte heeft de minister ook gedaan. Gelukkig dat we dit samen oppakken, want als waterschap kunnen wij dit niet alleen.”
MEER INFORMATIE
Droogtemonitoren LCW in 2019
Rijkswaterstaat over droogtemonitor
Gesprek met minister in talkshow Jinek
Bericht over vorige droogtemonitor
Een interessant gegeven is dat 80% van ons drinkwater thuis wordt verbruikt. Daar ligt een enorme uitdaging, maar ook een kans om echt verschil te maken. Door slimmer om te gaan met de distributie van water, kunnen we helpen om het verbruik te verminderen zonder dat we daar veel van merken. Dit zou niet alleen helpen om onze waterbronnen te sparen, maar ook de druk op het systeem tijdens droge perioden verlagen.
Dit gaat verder dan alleen maar korter douchen; het gaat om een bewuste verandering in ons dagelijks leven om ervoor te zorgen dat er genoeg water is voor iedereen. Iemand iets gunnen. Beginnen met het nadenken over de oplossingen menukaart ook met water zoals we dat met energie doen - waar kunnen we besparen, hoe kunnen we efficiënter zijn, en hoe kunnen we ons aanpassen aan nieuwe omstandigheden?
Er is geen eenduidige oplossing voor het probleem, en additionele productie levert ons op langere termijn niets op. Misschien is het tijd om deze uitdaging aan te gaan en te kijken naar hoe we thuis ons watergebruik kunnen optimaliseren.