Wereldwijd is er de laatste drie eeuwen door menselijk ingrijpen minstens 3,4 miljoen vierkante kilometer aan wetlands verloren gegaan, blijkt uit een internationaal onderzoek waaraan de Universiteit Utrecht meewerkte. Het is een fors verlies maar wel kleiner dan tot nu toe werd gedacht. Er zijn aanzienlijke regionale verschillen.
De mondiale afname is waarschijnlijk overschat, concluderen de onderzoekers. Zij schatten het verlies van de wetland-ecosystemen in op zo’n 21 tot 35 procent sinds 1700, terwijl in eerdere studies nog verliespercentages van 50 tot 87 worden genoemd. Als verklaring wordt gegeven dat het nieuwe onderzoek zich niet alleen beperkt tot regio’s met een historisch groot verlies aan wetlands. Over de resultaten is een publicatie verschenen in het wetenschappelijk tijdschrift Nature.
Volgens een bericht van de Universiteit Utrecht over de studie zijn wetlands van levensbelang voor de natuur door de opslag van grote hoeveelheden koolstof en de rijkdom aan biodiversiteit. Zij behoren echter tot de meest bedreigde ecosystemen van de wereld vanwege de onophoudelijke drainage voor het realiseren van landbouwgrond en stedelijke gebieden in combinatie met de gevolgen van branden en grondwateronttrekking. In Nederland is ruim een miljoen hectare aan wetlands te vinden, zoals moerassen, vennen, veengebieden en plasgebieden.
Verlies van gebied zo groot als India
De onderzoekers maken de inschatting dat in de wereld tussen 1700 en 2020 ten minste 3,4 miljoen vierkante kilometer aan binnenlandse wetlands is verdwenen, vooral door omzetting in akkerland. Dit is een gebied ongeveer zo groot als India. Vanaf het midden van de twintigste eeuw is het verlies snel toegenomen.
Er zijn mondiaal aanzienlijke regionale verschillen. De afname heeft zich vooral geconcentreerd in een aantal landen en regio’s, waaronder Europa. De top vijf van landen bestaat uit de Verenigde Staten, China, India, Rusland en Indonesië. Zij zijn samen goed voor meer dan 40 procent van het wereldwijde verlies. Daarentegen zijn bijvoorbeeld afgelegen veengebieden in het Noordpoolgebied nog relatief ongeschonden gebleven.
Omvangrijke historische reconstructie
Kees Klein Goldewijk, onderzoeker bij de faculteit Geowetenschappen van de Universiteit Utrecht, is een van de co-auteurs van de studie. Hiervoor vormde zijn HYDE database een belangrijke basis. In de database wordt wereldwijd het landgebruik weergegeven voor de periode van 10.000 jaar voor de gangbare jaartelling tot 2015. Onderzoekers van de universiteiten van Stanford, Cornell en McGill hebben deze informatie aangevuld met data afkomstig uit 154 verschillende landen. Daardoor is de historische reconstructie veel omvangrijker en completer dan eerdere studies.
Hoofdauteur Etienne Fluet-Chouinard van de Stanford-universiteit heeft het over een nieuwe kans om verdere afname van wetlands tegen te gaan. “Hoewel onze resultaten op het eerste gezicht goed nieuws lijken, blijft het noodzakelijk om de aantasting van wetlands een halt toe te roepen en om te keren, met name in gebieden met veel verlies. De geografische verschillen in verliezen zijn cruciaal omdat de lokale voordelen van drooggelegde wetlands niet kunnen worden vervangen door wetlands elders.”
