secundair logo knw 1

Vlnr Hans Wijnen, Erik Wagener, Peter Staats en Rick Lormans geven het startsein voor de versterking van de stadsdijken in Zwolle | Foto WDODelta

De versterking van de stadsdijken in Zwolle trekt om meerdere redenen de aandacht. De uitvoering is complex, de kosten zijn zeer hoog en de versterking geldt als pioniersproject voor de toepassing van de zogeheten tweefasenaanpak, het samenwerkingsverband tussen opdrachtgever en uitvoerder bij de planuitwerking en de uitvoering. “Het is een heel bijzonder project”, zei directeur Erik Wagener van het Hoogwaterbeschermingsprogramma (HWBP) maandag bij de officiële start in de Scania Haven in Zwolle.

Erik Wagener Stadsdijken vk180 b Erik WagenerWagener gaf samen met bestuurder Hans Wijnen van Waterschap Drents Overijsselse Delta, projectmanager Rick Lormans van Dijkzone Alliantie Zwolle en projectmanager Peter Staats van WDODelta het startsein voor het dijkversterkingsproject. Voor de HWBP-directeur was de trip naar Zwolle een ‘sentimental journey’, want de stad en de haven, waar de eerste damwand de bodem werd ingetrild, zijn voor hem bekend terrein; voordat hij de overstap maakte naar het Hoogwaterbeschermingsprogramma was hij werkzaam bij WDODelta.

Sterker, hij was verantwoordelijk voor en nauw betrokken bij de planontwikkeling voor de versterking van de stadsdijken en dacht mee met het voorstel van projectmanager Staats om de nieuwe innovatieve tweefasenaanpak te gaan toepassen om zo de (financiële) risico’s van het complexe versterkingsproject beter te beheersen.

Het idee werd realiteit met de vorming van Dijkzone Alliantie Zwolle, een consortium waarin het waterschap samenwerkt met de marktpartijen Dura Vermeer, Ploegam, TAUW, Fugro en H+N+S Landschapsarchitecten. Ze trekken samen op in de uitwerking van de plannen en navolgend de nu begonnen uitvoering die in 2027 moet zijn afgerond.

Complex
De stadsdijken zijn 8,7 kilometer lang en lopen als een lint door de stad langs industrieterrein, woonwijk en Natura 2000-gebied. Van de dijken voldoet 7,5 kilometer niet aan de veiligheidsnormen. Er is bijna overal een hoogtetekort. Daarnaast zijn delen afgekeurd voor stabiliteit en piping. Bovendien zijn 9 kunstwerken als onvoldoende beoordeeld, staat er in het projectenboek van het HWBP. De versterking is complex vanwege de krappe ruimte en vraagt om maatwerk. Dat betekent dat de dijken van binnenuit moeten worden versterkt met damwanden.

Wagener: “Ik ken dit project vanaf het begin. En ik herinner me ook de discussie heel goed over de tweefaseaanpak. Het was nieuw, maar hier zijn ze ermee begonnen. En inmiddels wordt het toegepast in heel het land, bij, ik meen, 12 HWBP-projecten nu. De waterbouw loopt hier wel mee voorop. In de droge infrastructuur zie je dat het ook begint, maar daar wordt het nog mondjesmaat toegepast.”

Wat zijn de voordelen van deze aanpak?
“Het belangrijkste voordeel is denk ik wel dat er een vertrouwensrelatie ontstaat. Of kan ontstaan, want je weet het natuurlijk nooit zeker. Door van meet af aan intensief samen te werken, wint de planvorming aan kwaliteit. Alle knelpunten en risico’s worden overwogen en in kaart gebracht en dan komt er een plan uit dat niet alleen gedragen wordt door alle betrokken partijen, maar dat ook maakbaar en haalbaar is.”

Ook financieel geeft dat zekerheden?
“Ja, in de overgang van fase 1 naar fase 2 maak je afspraken over de prijs. En dat gebeurt op basis van een ontwerp dat helemaal is uitgewerkt. De scope is stabiel. Alles is transparant voor alle partijen. Dan krijg je een eerlijke prijs.”

Toch is het met dit project anders gelopen. In een jaar tijd schoten door prijsstijgingen de projectkosten omhoog van 125 miljoen naar 300 miljoen euro voor 7,5 kilometer dijk. Het algemeen bestuur ging in maart akkoord, maar wel met de zorg en vrees dat het waterschap flinke financiële risico’s loopt als de hoge inflatie aanhoudt.
“Het is een van de duurste dijkversterkingsprojecten die we op dit moment hebben binnen het HWBP. De oorlog in Oekraïne heeft behoorlijk impact gehad op de prijzen van materialen. En veel partijen - leveranciers, aannemers - durfden gewoon geen prijzen meer te geven door de grote onzekerheden. Maar nu zie je dat de markt weer stabiliseert, dus de voorspelbaarheid van kosten wordt groter.”

Neemt niet weg dat het prijsniveau in korte tijd veel hoger is geworden. Zorgt dit voor bekostigingsproblemen bij andere dijkversterkingsprojecten binnen het HWBP?
“We moeten allereerst wennen aan het idee dat de projecten duurder zijn dan we dachten. Daar hebben we mee te dealen. Maar voor de korte termijn, dan heb ik het over de komende 6 tot 12 jaar, geeft het geen grote problemen, in de zin dat daardoor alles zou stilvallen. De financiering is geregeld, hoewel bij sommige projecten waterschappen moeten overgaan tot voorfinanciering. Dat betekent dat ze moeten lenen en dat is nog wel op te lossen. En dat gebeurt ook, ik heb geen signalen dat het niet lukt. Maar op de lange termijn wordt het een lastige puzzel, dan is de financiering onzeker. En daar moet wat aan gebeuren.”

Wat moet er gebeuren?
“Dat is een bestuurlijk verhaal. De waterschappen en het Rijk, de founding fathers van het Hoogwaterbeschermingsprogramma, moeten met elkaar om tafel om een oplossing te zoeken, zodat in 2050 alle dijken aan de nieuwe veiligheidsnormen voldoen. Er wordt nu gekeken wat het HWBP nu en in de toekomst kost. Dat zijn de bouwstenen die we nodig hebben om die discussie goed te voeren. Aan het eind van het jaar hebben we meer zicht op welke opties er zijn om de programmering tot 2050 te kunnen uitvoeren. Daarna volgt het bestuurlijk gesprek. En dan verwacht ik volgend voorjaar witte rook.”

Typ je reactie...
Je bent niet ingelogd
Of reageer als gast
Loading comment... The comment will be refreshed after 00:00.

Laat je reactie achter en start de discussie...

(advertentie)

Laatste reacties op onze artikelen

Waarom dure, complexe en onderhouds intensieve ondergrondse oplossingen stimuleren als je water ook bovengronds kunt opvangen?
Begin eerst maar met het Veluwe meer en de randmeren uit te diepen en baggeren....perfecte opslagbuffer voor overvloed aan water.
@SebastiaanDat is een goede vraag als we het over de waterkwaliteit van rivieren hebben, maar in dit project zijn vooral kleine watertjes gemeten. Dat komt niet uit het buitenland, dus daar zullen we echt zelf mee aan de slag moeten!
Bijzonder. Veel waterschappen spreken nog van ‘aan en afhaakproblematiek’ waarbij de zorg juist is voor afhakende bedrijven, lees verminderde heffingsopbrengsten.
Natuurlijk is het slim als bedrijven afhaken, met duurzamere zuivering, eventueel gevolgd tot eigen directe lozing in gebied, en vervolgens tot eigen waterhergebruik. Prima.
Maar aub geen dogma. We spreken nog steeds over stedelijk afvalwater, waarbij het bedrijfswater zeker af en toe een waardevolle bijdrage is in de gehele keten.
In @KNW, @skiw, @vemw @dbc verband nog maar eens over spreken.
Reintje Paijmans Kriens Waterschapsverkiezingen: apart of niet?
"Kennis van Waterbeheer" en "Provinciaal bestuur"  voor een groot deel van onze bevolking, is naar mijn ervaring heel gering. De situatie  is per provincie ook geheel anders. Of je nu in Zuid-Holland woont of in Drenthe: water aanvoer, afvoer  en tekort zijn niet met elkaar te vergelijken. De grenzen vallen niet samen. 
Ik heb als geograaf ook veel te maken gehad met wat dat voor problemen voor de bevolking, stadsbesturen en waterschappen veroorzaakte. Stadsbesturen hebben, zeker in de huidige tijd, andere, grotere problemen op hun agenda staan. Op welke manier moet, kan betere voorlichting opgelost worden? Ik heb lezingen gegeven, excursies georganiseerd, bestuursleden van de waterschappen daarbij uitgenodigd en wat ik ook erg belangrijk vind, aan het voortgezet onderwijs voorlichting, onderwijs gegeven. Bij excursies vroeg ik aan de ouders van de leerlingen of zij "mee wilden helpen" met vervoer, eten, geld ophalen voor de bijkomende kosten. Vaak meldden meer ouders zich aan dan eigenlijk nodig was, maar dat had voor de waterschappen in velerlei opzicht positieve gevolgen.
"Samenwerking", overleg met de landen waar de rivieren ontstaan en door stromen, afspreken hoeveel water ieder land wil, kan, mag gebruiken, afvoeren, dat zijn problemen, die nauwelijks bekend zijn bij de bevolking.
Ik hoop dat dit soort onderwerpen net zo belangrijk worden gevonden als problemen met  auto rijden, parkeren en boodschappen doen.
Ik wens Nederland veel succes.