De drinkwaterdoelen zijn onvoldoende in beeld bij de stikstofaanpak van het kabinet. Daardoor dreigt Nederland de doelen van de Kaderrichtlijn Water (KRW) en de Nitraatrichtlijn niet te halen, zo blijkt uit de factsheet ‘De tijd dringt’ van Vewin. Vooral rond 34 winlocaties in Zuid- en Oost-Nederland is de situatie zorgelijk.
De factsheet is de eerste in een serie over stofgroepen die volgens Vewin in verband met de KRW-doelen voor drinkwaterbronnen met urgentie moeten worden aangepakt. In opdracht van de koepel van drinkwaterbedrijven zette onderzoeksinstituut KWR de huidige stand van zaken op een rijtje.
De Europese Kaderrichtlijn Water schrijft voor dat uiterlijk in 2027 de kwaliteit van zowel oppervlaktewater als grondwater in orde moet zijn. Voor nitraat in grondwater geldt de norm van 50 mg/liter als bovengrens.
Die deadline dreigt Nederland niet te halen, aldus Vewin in een toelichting. "De aanwezigheid van nitraat in grondwaterwinningen voor drinkwaterproductie is een langjarig en hardnekkig probleem dat nog steeds niet is opgelost."
Bestuursakkoord
Daarnaast is er de Nitraatrichtlijn, die tot doel heeft om verontreiniging van grond- en oppervlaktewater met nitraat uit agrarische bronnen te verminderen. Deze richtlijn heeft geen einddatum.
Zorgelijk is vooral de situatie bij 34 winlocaties voor drinkwaterproductie in Zuid- en Oost-Nederland, zo laat de factsheet zien. In 2017 is hiervoor een bestuursakkoord ondertekend met als doel om in 2025 blijvend aan de nitraatnorm in het grondwater te voldoen.
In 2022 was de inschatting dat dit in een derde van de gebieden gaat lukken. In een derde is extra inspanning nodig, in nog een derde wordt het doel naar verwachting niet tijdig gehaald.
Stikstofaanpak
Volgens de factsheet worden de drinkwaterdoelen onvoldoende meegenomen in de stikstofaanpak. Sinds 1991 voert Nederland beleid om het stikstofoverschot in de landbouw, en daarmee de nitraatuitspoeling, te verminderen. Dit beleid was aanvankelijk succesvol: het stikstofoverschot in de Nederlandse landbouw daalde vanaf eind jaren negentig gestaag.
Sinds 2010 lijkt het stikstofoverschot echter weer iets te stijgen. "Vooral in de omgeving van de 34 grondwaterwinningen vereist het terugdringen van de nitraatuitspoeling extra inspanning, omdat de bodems daar van nature gevoelig zijn voor uitspoeling", aldus Vewin.
Gebiedsprogramma’s
De naderende deadline van 2027 noodzaakt volgens de koepel tot een voortvarende aanpak. Daarvoor moeten de bestaande doelen en de aanpak voor het tegengaan van verontreiniging van drinkwaterbronnen met nitraat expliciet in het Nationaal Programma Landelijk Gebied (NPLG) worden verankerd.
Ook in de gebiedsprogramma’s, die daarvan de uitwerking vormen, moeten de drinkwaterdoelen worden opgenomen, onderstreept Vewin. De drinkwaterbedrijven willen daar graag bij betrokken worden.
