De proef met een hoger waterpeil in het Lauwersmeer heeft geen aantoonbaar effect gehad op de grondwaterstanden, de zoutgehaltes en de zoetwaterlenzen in het omliggende gebied. Dat blijkt uit de evaluatie van de rietproef die in het voorjaar van 2021 gehouden is. Nog niet duidelijk is of het waterriet hierdoor ook is gaan groeien.
Aanleiding voor de rietproef was het verdwijnende waterriet rond het meer op de grens van Friesland en Groningen. Dat heeft nadelige gevolgen voor het hele ecosysteem van het Lauwersmeergebied, stellen de initiatiefnemers van de proef, de provincies Groningen en Friesland en de waterschappen Noorderzijlvest en Wetterskip Fryslân.
Met de reductie van het waterriet kalven de oevers van het Lauwersmeer af, verdwijnt broedgebied voor zeldzame vogels, paaigebied voor vissen en amfibieën en verslechtert de kwaliteit van het water.
De groei van het waterriet moet langer gemonitord worden om een effect te kunnen meten, zegt woordvoerder Jan van der Meide van de provincie Groningen. "We blijven de rietontwikkeling jaarlijks monitoren. Dat doen we in september. Deze ontwikkeling wordt ook meegenomen in het nieuwe beheerplan."
Uitgesteld
Volgens de initiatiefnemers is uit studies en projecten elders in het land gebleken dat een natuurlijker waterpeil, met een hogere waterstand in de winter en een lage waterstand in de zomer, beter is voor de natuur. Ook de ontwikkeling van waterriet zou hierdoor gestimuleerd worden.
Met de rietproef wilden zij onderzoeken of in het Lauwersmeer "een meer natuurlijke waterstand" haalbaar is. Dat idee stuitte op veel protest van vooral agrariërs en recreatieondernemers in het gebied die vreesden voor negatieve gevolgen, zoals verzilting. Door rechtszaken liep de uitvoering jarenlang vertraging op.
Uiteindelijk zou de proef in 2020 en 2021 plaatsvinden, maar in de winter van 2020 moest die geannuleerd worden vanwege de zeer natte weersomstandigheden. Vorig jaar ging de rietproef met een vertraging vanwege de vorst eind februari alsnog van start.
Beheerplan
Tot eind maart is toen gestreefd naar een waterpeil van 53 centimeter onder NAP in plaats van de reguliere 93 centimeter onder NAP. In deze periode is onderzocht wat de effecten van de hogere waterstand op de ecologie en op het omliggende gebied zijn.
Er waren wel meldingen van een hogere grondwaterstand en van een te hoog chloridegehalte, maar daarvoor bleken andere oorzaken te zijn. Ook was er geen, of slechts een verwaarloosbaar, effect op de zoetwaterlens op meer dan 100 meter afstand, zo blijkt uit de evaluatie.
De rietproef is onderdeel van het beheerplan 2016-2022 voor het Lauwersmeergebied, een verplichting die voortkomt uit de Natura 2000-status. Eind dit jaar wordt de conceptversie van het nieuwe beheerplan, dat in samenspraak met de regio wordt opgesteld, verwacht.
MEER INFORMATIE
Evaluatie rietproef
Themapagina rietproef
H2O-bericht: Rietproef Lauwersmeer weer hervat na tijdelijke onderbreking