Europese Commissie wil aanscherping richtlijnen waterzuivering en waterkwaliteit

De Europese Commissie wil de richtlijn voor behandeling van stedelijk afvalwater aanscherpen. Er komen nieuwe scherpere normen voor microverontreinigingen en nieuwe monitoringvoorschriften voor microplastics. De aanpassing omvat onder meer ook de verplichtingen om nutriënten terug te winnen uit afvalwater. Voorts worden er 25 stoffen, waaronder PFAS, toegevoegd aan de richtlijn prioritaire stoffen die een bedreiging vormen voor de waterkwaliteit.

De Commissie presenteerde vandaag strengere regels voor lucht, oppervlakte- en grondwaterverontreiniging en de behandeling van stedelijk afvalwater. “Schone lucht en schoon water zijn essentieel voor de gezondheid van mensen en ecosystemen”, aldus de toelichting. Zowel voor lucht als water stelt de Commissie voor de toegestane niveaus van verontreinigende stoffen aan te scherpen en de uitvoer van maatregelen te verbeteren.

“Tegen 2050 willen we dat ons milieu vrij is van schadelijke verontreinigende stoffen. Dat betekent dat we vandaag meer actie moeten ondernemen. Onze voorstellen om de water- en luchtverontreiniging verder terug te dringen zijn een cruciaal onderdeel van die puzzel", zei Frans Timmermans, uitvoerend vicevoorzitter voor de Europese Green Deal als toelichting op het pakket maatregelen. Dat pakket moet nu door het Europees Parlement en de Raad van de Europese Unie worden vastgesteld.

Toxische microverontreinigingen
Volgens de voorgestelde herziening worden de normen voor de lozing van stikstof en fosfaat verscherpt. Daarnaast wordt er voor alle grote rioolwaterzuiveringen (rwzi’s) een aanvullende zuivering van medicijnresten verplicht gesteld. De Commissie wil dat de farmaceutische industrie gaat meebetalen aan de meerkosten die waterbeheerders moeten maken voor de extra zuivering. Dit volgens het beginsel ‘de vervuiler betaalt’: “92 procent van de in het afvalwater van de EU aangetroffen toxische microverontreinigingen zijn afkomstig van farmaceutische producten en cosmetica.”

De EU-landen zullen industriële verontreiniging aan de bron moeten opsporen om de mogelijkheden voor hergebruik van slib en behandeld afvalwater te vergroten om zo bij te dragen aan een meer circulaire economie. Ook wil de Commissie dat de afvalwatersector ernaar streeft tegen 2040 jaar energieneutraal te zijn.

Voortbordurend op de ervaring met Covid-19 bepleit de Commissie dat afvalwater systematisch wordt gecontroleerd op verschillende virussen, waaronder CoV-SARS-19, en op antimicrobiële resistentie. Gemeenten met 1.000 inwoners krijgen de verplichting om water te zuiveren (tegenover 2.000 inwoners nu). Grotere steden moeten geïntegreerde waterbeheerplannen opstellen om beter voorbereid te zijn op zware regengeval als gevolg van de klimaatverandering.

Volgens de Europese Commissie zullen de nieuwe regels voor afvalwaterbehandeling in 2040 tot de volgende resultaten leiden: besparing van bijna 3 miljard euro per jaar in de hele EU, verminderen van de uitstoot van broeikasgassen in de sector met meer dan 60 procent ten opzichte van 1990, verminderen waterverontreiniging (organische stoffen, stikstof en fosfor) tegen 2040 met meer dan 365 duizend ton per jaar en reductie van de uitstoot van microplastics met 9 procent per jaar.

Prioritaire stoffen
Een deel van de voorstellen gaat over herziening van de richtlijn prioritaire stoffen binnen de Kaderrichtlijn Water (KRW). Er worden 25 stoffen ‘met goed gedocumenteerde problematische effecten op de natuur en de volksgezondheid’ aan de lijsten toegevoegd. Dan gaat het over PFAS, de groep ‘forever chemicals’, een reeks pesticiden en afbraakproducten van pesticiden (zoals glyfosaat), Bisfenol A, een weekmaker en een bestanddeel van plastic verpakkingen, sommige geneesmiddelen die als pijnstillers en ontstekingsremmers worden gebruikt, alsmede antibiotica.

Bovendien worden de normen voor 16 verontreinigende stoffen die al onder de regels vallen, waaronder zware metalen en industriële chemicaliën, geactualiseerd (meestal aangescherpt) en worden 4 verontreinigende stoffen die niet langer een bedreiging voor de hele EU vormen, geschrapt.

Sander Mager, bestuurslid van de Unie van Waterschappen, zegt in een reactie op de extra stoffen waaraan de waterkwaliteit moet worden getoetst: “Het gaat onder meer om medicijnresten en PFAS. De lat om de KRW-doelen te gaan halen wordt hiermee hoger gelegd. De waterschappen pleiten voor bronaanpak en een strenger toelatingsbeleid voor stoffen. Voorkom aan de voorkant dat risicovolle stoffen in het water komen. Nu is het dweilen met een kraan die steeds verder opengaat.”