Nederland hoeft niet te rekenen op een nieuwe uitzonderingsregels voor het uitrijden van mest, de zogeheten derogatie. Nederland moet eerst resultaten laten zien op het gebied van milieu, zoals voor water. Dat was de boodschap van Eurocommissaris voor Milieu Jessika Roswall gisteren in een overleg met de commissie Infrastructuur en Waterstaat.
De afgelopen 20 jaar heeft de Europese Commissie zich flexibel getoond voor Nederland met derogaties, stelde de Zweedse Roswall. “Maar we kunnen onze ogen niet sluiten voor de gevolgen. Er hangt een stikstofdeken over het land en dat heeft gevolgen voor de gezondheid, voor de natuur, voor het water dat niet schoon is. 70 procent van de Nederlanders ziet vervuiling als de grootste bedreiging voor het water.”
De bal ligt bij Nederland, was haar boodschap. Daarbij gaf ze wel aan te geloven in dialoog om tot oplossingen te komen en dat er in Brussel wordt ingezet op versimpeling en stroomlijning van maatregelen, maar dat het ook haar taak is om erop toe te zien dat in alle lidstaten EU-regels worden geïmplementeerd. Ook moet er, zo zei Roswall, sprake zijn van een gelijk speelveld. Uitzonderingsbepalingen voor lidstaten, zoals derogaties, staan daar haaks op.
In de commissie wees het BBB-Kamerlid Cor Pierik de commissaris erop dat het afbouwen en beëindigen van de derogatie zal leiden tot omzetten van grasland in bouwland voor akkerbouwgewassen, wat het risico met zich meebrengt dat de kwaliteit van het water met deze teelten verslechtert door stijging van de nitraatconcentratie in het grondwater.
“Dus in plaats van de doelen dichterbij te brengen, kan het beëindigen van de derogatie de waterkwaliteitsnormen juist verder buiten bereik brengen”, aldus het Kamerlid, dat, tegen deze achtergrond, vroeg naar Roswells mening over herinvoering van een bepaalde vorm van derogatie.
De Eurocommissaris bleef op het standpunt dat derogatie er met de huidige staat van natuur en water niet in zit. “Het is niet duurzaam om landbouw te bedrijven op basis van derogaties. We moeten naar een toekomstgerichte landbouw, gericht op schoon water.”
Ook was ze duidelijk in reactie op vragen van Thom van Campen (VVD) over een mogelijke versoepeling van 170 kg-norm, de maximale hoeveelheid stikstof uit dierlijke mest die jaarlijks per hectare mag worden uitgereden volgens de Europese Nitraatrichtlijn. “We kunnen niet verslappen", stelde de Eurocommissaris. "We moeten milieuregels- en voorschriften handhaven. Omdat die nodig zijn voor onze natuur, voor onze mensen maar ook voor onze industrieën, die afhankelijk zijn gezonde bodems en gezond water. We moeten investeren in natuur, dat maakt Europa sterk.”
De vraag is of dat dan komt door alleen de waterkwaliteit of dat het komt omdat we, bijvoorbeeld, gewoon gruwelijk dicht bevolkt zijn en ik al heel wat weilanden en dergelijke omgezet heb zien worden in woningen.
Mijn idee is overigens niet om te infiltreren in bestaande vennen - dat zou inderdaad de ecologie van die vennen veranderen – maar in aangelegde plassen (met een oppervlak minder dan 0,1 procent van de Veluwe). Die vallen droog, enkele dagen nadat infiltratie stopt. Infiltratieplassen hebben landschappelijk gezien wellicht wat waarde (als je saai naaldbos daarvoor kapt), aangaande natuur is die inderdaad beperkt.
Zeg 10 jaar geleden al waarschuwde ik dat we in 2027 in Nederland nooit de KRW doelen gaan halen. Ik betreur het ten zeerste dat ik gelijk ga krijgen. Ik voorspel nu dat we in 2030 met de mond vol tanden staan als Brussel ons vraagt wat onze plannen/maatregelen zijn om de Veluwe natuur en biodiversiteit te herstellen. Zonder fors ingrijpen in de waterbalans van het Veluwemassief gaan we verdroging echt niet bestrijden en zullen beken en sprengen niet structureel meer water voeren. Dat geef ik je op een briefje.