Europa wordt geconfronteerd met milieuproblemen van ongekende omvang en urgentie. Het is volgens het Europees Milieuagentschap echter nog steeds mogelijk om de visie van een koolstofarme en duurzame toekomst te verwezenlijken. Daarvoor is snel actie nodig.
Dat stelt het Europees Milieuagentschap (EEA) in het vandaag gepubliceerde rapport Het milieu in Europa - toestand en verkenningen 2020. Deze uitgebreide milieubeoordeling verschijnt om de vijf jaar. Europa heeft de afgelopen twee decennia aanzienlijke vooruitgang geboekt bij onder meer het beperken van de klimaatverandering, het verminderen van de uitstoot van broeikasgassen en het realiseren van circulaire oplossingen. Tegelijkertijd constateert het EEA dat het huidige tempo van vooruitgang onvoldoende is in het licht van de Europese langetermijndoelen voor 2030 en 2050.
Snel actie
Daarom is dringend behoefte aan een koerswijziging, vindt het agentschap. “Europa zal zijn doelstellingen voor 2030 niet halen als er de komende tien jaar niet snel actie wordt ondernomen om het alarmerende tempo van het biodiversiteitsverlies, de toenemende effecten van de klimaatverandering en het overmatig gebruik van natuurlijke hulpbronnen aan te pakken.”
Het EEA wijst ook op de Europese ambitie om over te schakelen naar een duurzame, koolstofarme toekomst. Dit streven is niet te verwezenlijken als Europa de economische groei blijft bevorderen en tegelijkertijd probeert om de sociale en milieueffecten onder controle te houden.
Op het moment blijven volgens het rapport veel problemen bestaan en worden sommige nog erger. “Zo heeft de verminderde vervuiling de kwaliteit van het water verbeterd, maar de EU is nog lang niet in staat om tegen 2020 een goede ecologische toestand voor alle waterlichamen te bereiken.” Het EEA merkt op dat drinkwater in het algemeen van hoge kwaliteit is, maar er ook zorgwekkende vooruitzichten zijn. “Zo zijn sommige persisterende en mobiele chemische stoffen zelfs bestand tegen een geavanceerde drinkwaterbehandeling.”
Het agentschap roept op om de dingen beter te doen, bepaalde problemen anders aan te pakken en investeringen bij te stellen. Er is onder meer een betere uitvoering en coördinatie van het huidige Europese milieubeleid nodig en overheden moeten niet langer subsidies voor milieubelastende activiteiten verlenen. Volgens het EEA is er reden voor hoop, gezien het groeiende publieke besef over de noodzaak van een duurzame toekomst, de technologische innovaties en allerlei gemeenschapsinitiatieven en EU-maatregelen zoals de Europese Green Deal.
Vernieuwende agenda
De Belgische directeur Hans Bruyninckx van het Europees Milieuagentschap zegt dat het milieu in Europa op een keerpunt staat. “We hebben de komende tien jaar een goede gelegenheid om de maatregelen voor de bescherming van de natuur aan te scherpen, de gevolgen van de klimaatverandering te beperken en ons gebruik van natuurlijke rijkdommen drastisch te verminderen. We beschikken over de noodzakelijke kennis, technologieën en instrumenten om belangrijke productie- en consumptiesystemen zoals voedsel, mobiliteit en energie duurzaam te maken.”
Frans Timmermans, eerste vicevoorzitter in de nieuwe Europese Commissie en verantwoordelijk voor het klimaatbeleid, heeft het over een perfect getimed rapport dat de activiteiten van de commissie een extra impuls geeft. “In de komende vijf jaar zullen we een echt vernieuwende agenda ontwikkelen, nieuwe schone technologieën gaan toepassen, burgers helpen zich aan te passen aan nieuwe arbeidskansen en veranderende industrieën, en overstappen op schonere en efficiëntere mobiliteitssystemen en duurzamere voeding en landbouw. Als we dit goed aanpakken, zal dit voor Europa en voor de Europeanen talrijke voordelen opleveren en worden zowel onze economie als onze planeet er beter van.”
MEER INFORMATIE
EEA over het milieurapport
Samenvatting van rapport
Een interessant gegeven is dat 80% van ons drinkwater thuis wordt verbruikt. Daar ligt een enorme uitdaging, maar ook een kans om echt verschil te maken. Door slimmer om te gaan met de distributie van water, kunnen we helpen om het verbruik te verminderen zonder dat we daar veel van merken. Dit zou niet alleen helpen om onze waterbronnen te sparen, maar ook de druk op het systeem tijdens droge perioden verlagen.
Dit gaat verder dan alleen maar korter douchen; het gaat om een bewuste verandering in ons dagelijks leven om ervoor te zorgen dat er genoeg water is voor iedereen. Iemand iets gunnen. Beginnen met het nadenken over de oplossingen menukaart ook met water zoals we dat met energie doen - waar kunnen we besparen, hoe kunnen we efficiënter zijn, en hoe kunnen we ons aanpassen aan nieuwe omstandigheden?
Er is geen eenduidige oplossing voor het probleem, en additionele productie levert ons op langere termijn niets op. Misschien is het tijd om deze uitdaging aan te gaan en te kijken naar hoe we thuis ons watergebruik kunnen optimaliseren.