De droogte in 2018 legde de toenemende kwetsbaarheid van de Maas als drinkwatervoorziening bloot. In 2018 was er gedurende een derde van het jaar sprake van een officieel watertekort in de Maas. “De Maas is als bron voor de drinkwatervoorziening in zowel kwalitatieve als kwantitatieve zin te kwetsbaar”, zegt Maarten van der Ploeg, directeur van RIWA-Maas.
RIWA-Maas publiceerde vandaag het jaarrapport over de Maas. RIWA-Maas behartigt de belangen van drinkwaterbedrijven in Nederland en België die jaarlijks 500 miljoen kuub water uit de Maas onttrekken voor de productie van drinkwater voor 7 miljoen klanten.
Het droge jaar 2018 maakte duidelijk dat bij een lage afvoer van de Maas er weinig verversing plaats heeft, waardoor verontreinigingen als gevolg van lozingen of calamiteiten nauwelijks worden afgevoerd. Dat is de kern van onze zorg, zegt Van der Ploeg.
Transparantie
Minder afvoer betekent toenemende concentraties van ongewenste stoffen in het water. Het is daarom juist in tijden van droogte en lage afvoer zaak om vervuiling en calamiteiten te voorkomen, stelt RIWA Maas, die daarom - opnieuw - pleit voor volledige transparantie over industriële lozingen en intensieve controle in het hele stroomgebied.
Vorig jaar bleek tijdens de droogte dat de aanvoer uit de rivieren de Roer in Duitsland en de Sambre in Wallonië naast de hoofdstroom uit Frankrijk essentieel is voor het gaande houden van de Maasafvoer. De afvoer van beide rivieren staat evenwel onder druk, constateren de verenigde drinkwaterbedrijven. “De afvoer van de Roer staat onder druk door klimaatveranderingen en een mogelijke toename van lokaal gebruik”, schrijven ze.
Internationale afspraken
De drinkwaterbedrijven dringen aan op internationale afspraken over gebruik van wateren die van invloed zijn op de afvoer in de Maas. Tot nu toe zijn er geen internationale afspraken over grensoverschrijdende waterverdeling tussen de landen in het stroomgebied, stelt RIWA.
“Er wordt te weinig vooruitgang geboekt, terwijl concrete resultaten hard nodig zijn om dit steeds nijpendere vraagstuk het hoofd te bieden. Lagere rivierafvoer kan ook de kwaliteit negatief beïnvloeden”, zegt Wim Drossaert, voorzitter RIWA-Maas en directeur van drinkwaterbedrijf Dunea.
Ondanks de lage waterafvoer, was de kwaliteit van de Maas in 2018 relatief goed, stelt de RIWA ook vast. In het jaarrapport staat: “Dat de kwaliteit van de Maas tijdens de droogte relatief goed was, heeft vermoedelijk verschillende oorzaken. Zo speelt de verbeterde ecologische toestand van de rivier vermoedelijk een rol: een gezonde rivier beschikt immers over voldoende zelf-herstellend vermogen. Of dit inderdaad het geval was blijft speculeren en vraagt om nader onderzoek.”
Aanbevelingen
Op basis van de inzichten in de waterkwaliteit van de Maas in 2018 doet RIWA-Maas aanbevelingen voor beleid om de kwaliteit van de rivier verder te verbeteren:
- Waterschaarste: grensoverschrijdende dialoog over waterbeschikbaarheid en waterverdeling
- Opkomende stoffen: weet wat je buren doen en leer van elkaar
- Europese registratie: gebruik PMT-criteria in de beoordeling van stoffen volgens REACH
- Opkomende stoffen in vergunningen: internationale transparantie en actieplan
- Nederlandse Aanpak Opkomende stoffen: in kaart brengen wat er in het Maasstroomgebied gebeurt
- Vergunningverlening Nederland: samenwerken en drinkwaterbedrijven consulteren
MEER INFORMATIE
Jaarrapport RIWA Maas 2018
Een interessant gegeven is dat 80% van ons drinkwater thuis wordt verbruikt. Daar ligt een enorme uitdaging, maar ook een kans om echt verschil te maken. Door slimmer om te gaan met de distributie van water, kunnen we helpen om het verbruik te verminderen zonder dat we daar veel van merken. Dit zou niet alleen helpen om onze waterbronnen te sparen, maar ook de druk op het systeem tijdens droge perioden verlagen.
Dit gaat verder dan alleen maar korter douchen; het gaat om een bewuste verandering in ons dagelijks leven om ervoor te zorgen dat er genoeg water is voor iedereen. Iemand iets gunnen. Beginnen met het nadenken over de oplossingen menukaart ook met water zoals we dat met energie doen - waar kunnen we besparen, hoe kunnen we efficiënter zijn, en hoe kunnen we ons aanpassen aan nieuwe omstandigheden?
Er is geen eenduidige oplossing voor het probleem, en additionele productie levert ons op langere termijn niets op. Misschien is het tijd om deze uitdaging aan te gaan en te kijken naar hoe we thuis ons watergebruik kunnen optimaliseren.