De Nederlandse drinkwaterbedrijven en de waterschappen pleiten voor fundamentele hervormingen zodat de natuurlijke balans in het watersysteem wordt hersteld. Met de oproep vandaag in dagblad Trouw sluiten ze zich aan bij de recente oproep van 170 wetenschappers om Nederland duurzamer uit de huidige coronacrisis te laten komen.
De academici roepen in hun manifest op tot radicale keuzes, waarbij gebroken wordt met het bestaande neoliberale economische model, een ‘groeimachine’ die allerlei problemen veroorzaakt (groeiende ongelijkheid, aantasting ecologie en biodiversiteit) en waarvan de zwaktes tijdens de coronacrisis pijnlijk worden blootgelegd.
‘Doortastende maatregelen’ zijn nodig om te komen tot een meer duurzame, eerlijke, gezonde, en veerkrachtige vormen van samenleven en ontwikkeling, aldus de aan acht universiteiten verbonden wetenschappers die zich bezig houden met internationale ontwikkelingsvraagstukken.
Kwetsbaar
De drinkwaterbedrijven roepen met steun van de waterschappen nu ook op tot ‘fundamentele hervormingen’. “Onze nationale zoetwatervoorraad is kwetsbaar”, is de stelling waarop de roep tot verandering van het watersysteem is gebaseerd. Dat betekent: zuiniger omgaan met water, water langer vasthouden, beschikbare water slimmer verdelen, de watersystemen klimaatbestendig maken en het landgebruik en teelten daarop aanpassen. “We lopen tegen de grenzen aan van het huidige watersysteem.”
In feite namen de drinkwaterbedrijven het initiatief tot de oproep die door de waterschappen ‘graag wordt onderschreven’. De aanpak van droogte en het beheer van het gehele watersysteem moet met een nieuwe bril op worden bekeken, schrijven de drinkwaterbedrijven. “Rivieren, meren (waaronder het IJsselmeer), oppervlaktewater en grondwater moeten meer gezien worden als samenhangend geheel. Nog te vaak wordt er naar facetten gekeken. En dat terwijl water onderdeel is van een natuurlijke en alomvattende kringloop.”
Cruciaal is dat het beschikbare water beter wordt vastgehouden, schrijven de drinkwaterbedrijven. Dat kan door technische innovaties (ondergrondse opslag) of door water een prominentere plek te geven in de ruimtelijke ordening. Dat gebeurt nu onvoldoende. “Drinkwater is als onderdeel van een groter systeem nog te vaak het ondergeschoven kindje.”
Zuinig
Zowel de drinkwaterbedrijven als de waterschappen roepen gebruikers op om zuinig om te gaan met water. “We zetten in op zuinig omgaan met water, bijvoorbeeld door andere teelten en gewassen en onderzoek naar alternatieve bronnen, zoals het hergebruik van restwater”, schrijven de waterschappen.
De drinkwaterbedrijven stellen dat het realiseren van waterbesparing ook op minder orthodoxe manieren kan: door onderscheid te maken tussen laagwaardig en hoogwaardig gebruik bijvoorbeeld. “Dat betekent dat er bijvoorbeeld voor koeling van installaties in bedrijven een andere soort water wordt geleverd, van minder hoge kwaliteit. We vinden het nog te gewoon dat we topkwaliteit drinkwater gebruiken voor zo’n beetje alle denkbare doeleinden. Dat kan anders en dat moet anders.”
MEER INFORMATIE
Waterschappen delen oproep van waterbedrijven voor herstel balans in het watersysteem
Drinkwaterbedrijven: Herstel de natuurlijke balans in het watersysteem
Manifest van 170 wetenschappers
De vraag is of dat dan komt door alleen de waterkwaliteit of dat het komt omdat we, bijvoorbeeld, gewoon gruwelijk dicht bevolkt zijn en ik al heel wat weilanden en dergelijke omgezet heb zien worden in woningen.
Mijn idee is overigens niet om te infiltreren in bestaande vennen - dat zou inderdaad de ecologie van die vennen veranderen – maar in aangelegde plassen (met een oppervlak minder dan 0,1 procent van de Veluwe). Die vallen droog, enkele dagen nadat infiltratie stopt. Infiltratieplassen hebben landschappelijk gezien wellicht wat waarde (als je saai naaldbos daarvoor kapt), aangaande natuur is die inderdaad beperkt.
Zeg 10 jaar geleden al waarschuwde ik dat we in 2027 in Nederland nooit de KRW doelen gaan halen. Ik betreur het ten zeerste dat ik gelijk ga krijgen. Ik voorspel nu dat we in 2030 met de mond vol tanden staan als Brussel ons vraagt wat onze plannen/maatregelen zijn om de Veluwe natuur en biodiversiteit te herstellen. Zonder fors ingrijpen in de waterbalans van het Veluwemassief gaan we verdroging echt niet bestrijden en zullen beken en sprengen niet structureel meer water voeren. Dat geef ik je op een briefje.