secundair logo knw 1

Water in Tygron. Foto Aveko de Bondt

Het watersysteem op de Veluwe is vooral gericht op een snelle afvoer van regenwater. Vier droge zomers op rij laten echter zien dat die neerslag hard nodig is om het grondwater aan te vullen. In opdracht van Waterschap Vallei en Veluwe onderzocht Aveco de Bondt welke maatregelen daarbij kunnen helpen.

Op en rond de Veluwe ligt een vrij afwaterend systeem van beken, sprengen en waterlopen. Voor het onderzoek zijn vier belangrijke beken onder de loep genomen: de Grift (bij Apeldoorn), de Voorsterbeek, de Barneveldse Beek en de Lunterse Beek.

2411 Thijs VisserThijs Visser"We wilden weten waar maatregelen effectief zijn om de versnelde afvoer van regenwater tegen te gaan, meer water vast te houden tegen verdroging en de waterkwaliteit te verbeteren", vertelt Thijs Visser, adviseur stedelijk en landelijk water van Aveco de Bondt. "Daarom hebben we niet alleen naar de stroming in de waterlopen gekeken, maar ook naar de maaiveldstroming en de wijze waarop het regenwater de beek bereikt."

Het uitgangspunt voor de modelstudie was een neerslagsituatie van 60 millimeter in een uur. Met behulp van software van Tygron, die ook gebruikt wordt voor bijvoorbeeld stedelijke stresstesten, is eerst de huidige situatie in kaart gebracht. Dat maakte duidelijk waar veel water afstroomt of waar het water zich juist verzamelt.

Grondwallen
Vervolgens zijn drie verschillende maatregelen doorgerekend. Het meest effectief om water vast te houden, bleek het aanleggen van grondwallen te zijn, kleine dijkjes van 30 centimeter hoog. Daardoor wordt de oppervlakkige afvoer van het regenwater bemoeilijkt en krijgt het op de percelen meer tijd om te infiltreren.

De tweede maatregel is het dichtzetten van duikers in het zogenaamde C-watersysteem, de kleinere slootjes die naar het hoofdwatersysteem leiden. De derde maatregel is het verkleinen van het doorstroomprofiel van het hoofdwatersysteem, ofwel het versmallen van de beek zelf.

"Omdat we het hele systeem hebben doorgerekend, van bovenloop tot benedenloop, is ook goed zichtbaar geworden wat de effecten benedenstrooms zijn, namelijk een lagere piekafvoer en daardoor minder wateroverlast", verklaart Visser.

Samenwerking
Kaarten laten zien op welke locatie de maatregelen effectief zijn om bovenstrooms water vast te houden. Er is maatwerk nodig om te kijken hoe een maatregel er op een individueel niveau precies uitziet, benadrukt Visser. Dat is namelijk ook afhankelijk van andere factoren, zoals geomorfologie, bodem en landschap.

De resultaten zijn inmiddels aan Vallei en Veluwe gepresenteerd. Het is nu aan het waterschap om met de inzichten aan de slag te gaan. Duidelijk is dat de sleutel om water vast te houden ligt in de samenwerking tussen overheid en perceeleigenaren, stelt Visser. "Dat wordt heel interessant, want hoe ga je het gesprek hierover voeren?"

Hij realiseert zich dat bijvoorbeeld boeren waarschijnlijk niet zitten te wachten op grondwallen op hun percelen. "Maar je kunt ook denken aan bijvoorbeeld een zone met beplanting die goed is voor de biodiversiteit. Of aan bodemverbetering om de sponswerking van de ondergrond te vergroten. Vaak is het mogelijk om daarvoor subsidie te krijgen. En uiteindelijk heeft een grondeigenaar er zelf natuurlijk ook belang bij dat het grondwater op peil blijft."

 

 

 

Typ je reactie...
Je bent niet ingelogd
Of reageer als gast
Loading comment... The comment will be refreshed after 00:00.

Laat je reactie achter en start de discussie...

(advertentie)

Laatste reacties op onze artikelen

Het is van belang om onderzoek te doen naar de waterkwaliteit o.a. PFAS-stoffen voordat ergens regenwater of oppervlaktewater via infiltratieputten naar grondwaterlichaam gebracht kan worden. Verslechtering van kwaliteit grondwater voorkomen, door zuivering van het infiltratiewater is veelal noodzakelijk.
Knap om in deze discussie de landbouwtransitie geheel buiten beschouwing te laten. In plaats van het natuurlijk vermogen van de bodem om water vast te houden te herstellen én de watervraag vanuit de land- en tuinbouw drastisch te verminderen, bijvoorbeeld door regeneratieve akkerbouw en voedselbossen, wordt er (weer) voornamelijk naar technologische oplossingen gekeken zoals water opslaan in de diepe ondergrond. Het enige positieve plan is het initiatief rondom het wegsijpelende water van de Brabantse wal. Maar ook dat is symptoombestrijding in plaats van het aanpakken van de oorzaak waardoor dat water wegsijpelt....Hopelijk is de nieuwe dijkgraaf wat meer een visionair als het gaat om structurele maatregelen om water en bodemsturend echt in de praktijk te brengen!
Na mijn mening een totaal verkeerd initiatief. Waarom niet het meetnet inzetten om  juist een overschrijding te voorkomen. Gewoon een kwestie van de normen lager in te stellen en snel ingrijpen als de voorwaarschuwing in gaat.
Duidelijk weer boeren! 
@Maria WitmerJe link is helaas al weer verlopen...
De vraag is of dat dan komt door alleen de waterkwaliteit of dat het komt omdat we, bijvoorbeeld, gewoon gruwelijk dicht bevolkt zijn en ik al heel wat weilanden en dergelijke omgezet heb zien worden in woningen.
Je hebt gelijk Herman, regenwater is zachter en zoeter dan sterk voorgezuiverd rivierwater, maar aangaande microverontreinigingen niet per sé schoner. Met RO kun je overigens ook de ionensamenstelling van infiltratiewater aanpassen en ook macro ionen wegnemen. Maar dat zou waanzin zijn. Infiltratiewater dat inzijgt in de centrale delen van de Veluwe neemt namelijk een diepe, zeer lange weg en duikt pas na duizenden (!) jaren weer op buiten de Veluwe. En dus NIET in beken en sprengen.
Mijn idee is overigens niet om te infiltreren in bestaande vennen - dat zou inderdaad de ecologie van die vennen veranderen – maar in aangelegde plassen (met een oppervlak minder dan 0,1 procent van de Veluwe). Die vallen droog, enkele dagen nadat infiltratie stopt. Infiltratieplassen hebben landschappelijk gezien wellicht wat waarde (als je saai naaldbos daarvoor kapt), aangaande natuur is die inderdaad beperkt.
Zeg 10 jaar geleden al waarschuwde ik dat we in 2027 in Nederland nooit de KRW doelen gaan halen. Ik betreur het ten zeerste dat ik gelijk ga krijgen. Ik voorspel nu dat we in 2030 met de mond vol tanden staan als Brussel ons vraagt wat onze plannen/maatregelen zijn om de Veluwe natuur en biodiversiteit te herstellen. Zonder fors ingrijpen in de waterbalans van het Veluwemassief gaan we verdroging echt niet bestrijden en zullen beken en sprengen niet structureel meer water voeren. Dat geef ik je op een briefje.