Van 11 tot en met 13 maart vindt het Rijn-Maas PLASTIVAL in Rotterdam plaats, een evenement dat draait om onderzoek, bewustwording en samenwerking in de strijd tegen plasticvervuiling. Dit evenement, georganiseerd door de Community of Practice Plastics in samenwerking met de Hogeschool Rotterdam, Gemeente Rotterdam, Havenbedrijf Rotterdam, Rijkswaterstaat West Nederland Zuid en Wageningen University & Research, brengt diverse partijen samen met een gemeenschappelijk doel: een plasticvrije delta.
Tijmen den OudendammerPlasticvervuiling is een groeiend probleem in de Rijn-Maasdelta, maar de exacte omvang en herkomst zijn moeilijk vast te stellen. “We weten dat er veel plastic in de omgeving aanwezig is, onder andere uit onderzoeken van Rijkswaterstaat”, zegt Tijmen den Oudendammer, senior lecturer watermanagement bij de Hogeschool van Rotterdam en projectleider van Plastival. “Maar de vraag blijft: hoeveel precies en waar komt het vandaan?”
Zo zijn er volgens Den Oudendammer meerdere soorten vervuiling die het lastig maken om harde uitspraken te doen over de hoeveelheid. “Sommige plasticdeeltjes drijven aan de oppervlakte, terwijl andere in de waterkolom zweven, op de oever liggen of naar de bodem zakken. Wat belangrijker is, is de samenstelling. Wat vinden we en wat zegt dat over de herkomst? Hiervoor analyseren we materiaal uit 8 locaties, van oevers en uit afvangsystemen in de regio.”
Vispluis
Voor deze analyse wordt de zogeheten Litter-ID methodiek van Wageningen Social & Economic research gebruikt. Zo valt op basis van uiterlijke kenmerken de herkomst te identificeren, vertelt Den Oudendammer. “Komt het plastic uit de stad, wordt het aangevoerd door de rivier of is het afkomstig uit de zee? Door plastic afval te sorteren en te onderzoeken, kunnen we een beter beeld krijgen van de bronnen. Is het consumentenafval of industriële vervuiling? Als we bijvoorbeeld vispluis tegenkomen, weten we dat dit uit de visserij komt.”
Door met lokale ondernemers, bewoners, overheden en organisaties hierover in gesprek te gaan, wil Den Oudendammer dit nog concreter maken. “Wie is precies de gebruiker, hoe wordt het gebruikt en hoe komt het in het water terecht? Met lokale kennis kunnen we dat achterhalen. Een specifiek merk colafles is zo misschien wel te herleiden naar een bepaalde jongerenplek. Het is als detectivewerk.”
De verzamelde plastic resten worden tentoongesteld in de RDM Onderzeebootloods, waar bezoekers met eigen ogen kunnen zien welke impact plasticvervuiling heeft op het milieu. Dit visuele bewijs moet niet alleen bewustwording creëren, maar ook oproepen tot actie.
Jongerenhangplek
“Door de gevonden plastics te koppelen aan specifieke gebruikersgroepen en locaties, kunnen we gerichte oplossingen bedenken”, zegt Den Oudendammer. “Als blijkt dat een bepaalde hangplek van jongeren een hotspot is voor colaflessen, kunnen we daar gerichter ingrijpen door bewustzijn te creëren. Of als we labels van scheepscontainers vinden, kunnen we in gesprek gaan met betrokken havenbedrijven.”
De verzamelde inzichten worden gebundeld in een document dat als leidraad zal dienen voor verdere regionale maatregelen. “Naast het onderzoek en de bewustwording draait het PLASTIVAL ook om samenwerking”, zegt Den Oudendammer. “Er gebeurt al veel op lokaal niveau, maar door initiatieven te verbinden en kennis te delen, kunnen we een regionale aanpak realiseren.” Om deze kennisdeling en netwerkvorming te versterken is er een expertdag waarin deskundigen uit praktijk en wetenschap met elkaar en publiek in gesprek gaan om samen te komen tot een strategie voor een plasticvrije delta.
