De bovenste laag van de Hollandse IJsseldijk in Gouderak is afgelopen vrijdag licht verschoven, toen met een grote hoeveelheid water een infiltratieproef werd voorbereid. Een grote publieksdag zaterdag waarop de echte proef zou plaatsvinden, werd daarom op het laatste moment grotendeels afgelast.
De veiligheid van de dijk is geen moment in het geding geweest. Dat vooropgesteld, benadrukt Martin Schepers. Hij is werkzaam bij Waterschap Rivierenland en van daaruit programmamanager voor de landelijke Projectoverstijgende Verkenning (POV) Macrostabiliteit.
Afgelopen zaterdag zou vanuit deze verkenning een infiltratieproef plaatsvinden bij de Hollandse IJsseldijk in Gouderak, gelegen in het werkgebied van het hoogheemraadschap van Schieland en de Krimpenerwaard. Ter voorbereiding werd vrijdag bijna een uur lang een grote hoeveelheid water over de dijk gepompt, met behulp van een geperforeerde buis.
Schepers: “Alle meters en computers waren aangesloten voor de test en we lieten het water over de dijk stromen. Na een klein uur zagen we dat de bovenste kleilaag over een lengte van tien meter iets naar beneden was geschoven, als het ware als een dakpan over de tweede laag heen. Voor een leek is dat met het blote oog niet zichtbaar, maar de deskundigen zagen het wel. Bovendien gaf de meetapparatuur het aan.” Meest in het oog springende gevolg was dat de elektriciteitspalen die op de dijk staan, iets scheef gingen hangen.
De verschuiving is waarschijnlijk veroorzaakt doordat het water in een zandwel tussen de bovenste en de tweede laag van de dijk terecht is gekomen, en het zand heeft weggespoeld. “We moeten alle gegevens nog analyseren om te kijken wat er precies is gebeurd. Dit was een van de scenario’s die we voor mogelijk hielden, maar de kans werd heel klein geacht. Gelukkig lagen de draaiboeken klaar en bleken die ook goed te werken.” De proef werd stopgezet.
Dat een dijk die zo snel verzakt, niet veilig is, is volgens Schepers geen juiste conclusie. “De hoeveelheid water die we op over de dijk heen pompten, was ongewoon groot, zo’n beetje vergelijkbaar met de hoeveelheid neerslag die in een jaar valt. Het was dus een wel heel extreem scenario dat we testten. Bovendien: alleen de bovenste laag verschoof; de kern van de dijk bleef volledig intact.” De zogeheten ‘micro-instabiliteit’ van de bovenste laag wordt de komende weken verholpen, nadat onderzocht is op welke manier dat het beste kan.
De infiltratieproef werd gedaan om te kijken in hoeverre het binnentalud van de dijk verzadigd raakt bij een extreem hoge waterstand waarbij golven over de dijk slaan. De uitkomsten zijn van belang voor eventuele vernieuwing en aanpassing van de dijk. De proef bij Gouderak wordt mogelijk over enige tijd nogmaals uitgevoerd, of anders op een andere plek in de dijk.
De echte infiltratieproef die zaterdag zou plaatsvinden, was tegelijk een publieksdag waarbij pendelbussen vanuit Gouderak zouden worden ingezet. Die ging voor het grootste deel niet door. Schepers: “We hebben zo’n veertig mensen ontvangen die toch nog even kwamen kijken.”
Lees hier meer over de POV Macrostabiliteit