Decentrale overheden: extra investeren in duurzaamheid

De provincies, gemeenten en waterschappen hebben voor het eerst een gezamenlijke agenda voor duurzame investeringen gepresenteerd. Zij willen extra investeren en vragen ook om een bijdrage van het nieuwe kabinet.

De agenda Naar een duurzaam Nederland is opgesteld door het Interprovinciaal Overleg, de Vereniging van Nederlandse Gemeenten en de Unie van Waterschappen. Zij komen met plannen om de overgang naar een energieneutraal en klimaatbestendig Nederland te versnellen. De decentrale overheden willen voor dit doel hun jaarlijkse investeringen van 28 miljard euro inzetten. Bij dat bedrag gaat het om het totaal aan investeringen en inkoop voor beheer en onderhoud. Het Rijk wordt gevraagd om mee te investeren, onder meer door jaarlijks een extra bedrag van 250 miljoen voor het Deltafonds uit te trekken.

Het belang van de agenda is tweeledig, zegt Hans Oosters, voorzitter van de Unie van Waterschappen. “Er zijn drie grote nationale uitdagingen: energietransitie, klimaatadaptatie en de ontwikkeling naar een circulaire economie. Wij geven onze aanpak aan en hoe we hierin extra willen investeren. Voor het eerst slaan we met de provincies en gemeenten de handen ineen en presenteren we een gezamenlijke aanpak. Het is belangrijk om de urgente vraagstukken integraal te benaderen; we gaan in de agenda uit van wat ons bindt.” In de agenda staat een aantal ‘keiharde voornemens’, zoals Oosters het noemt. “In 2040 willen de decentrale overheden al het eigen vastgoed hebben verduurzaamd. En de waterschappen willen in 2025 als sector energieneutraal werken. Dat vraagt om een andere manier van investeren.”

Klimaatadapatatie is volgens Oosters het belangrijkste thema voor waterschappen. “Deltares heeft berekend dat bij ongewijzigd beleid de potentiële schade van klimaatverandering tot 2050 71 miljard euro bedraagt. We moeten dus extra investeren in onder meer klimaatbestendig bouwen en beheer, want anders is het dweilen met de kraan open. Maar we dragen natuurlijk ook bij aan energieneutraliteit en circulaire oplossingen. Bijvoorbeeld door eigen terreinen van waterschappen beschikbaar te stellen voor het opwekken van hernieuwbare energie. Een mooi voorbeeld vind ik de zeer grote windmolen op het terrein van de afvalwaterzuivering in Rotterdam.”

De decentrale overheden vragen van het Rijk een bijdrage in de vorm van ondersteuning en het wegnemen van knelpunten in wet- en regelgeving. Er wordt voor gepleit dat de waterschappen meer duurzame energie kunnen opwekken dan alleen voor eigen gebruik. Nu is dat nog verboden. Ook vragen de partijen om extra geld voor het Deltafonds en voor gezamenlijke innovatie en kennisontwikkeling.

In de agenda is zelfs een voorstel voor passages in het nieuwe regeerakkoord opgenomen. “We hopen zo op aandacht van de kabinetsformateur”, zegt Oosters. “In de verkiezingsstrijd was het klimaat een non-issue. Er is in de samenleving een gebrek aan aandacht voor dit onderwerp. Hierop willen we met deze agenda een krachtig antwoord geven. Want het is wel een van de eerste onderwerpen waarvoor het nieuwe kabinet maatregelen zal moeten nemen.”

De investeringsagenda en een pamflet daarover zijn hier te vinden.