Het coronadashboard is uitgebreid met de resultaten van de rioolwatermetingen door het RIVM. Op 22 juni zijn 8,16 RNA-deeltjes per milliliter rioolwater gemeten, aanzienlijk minder dan het cijfer van 87,26 op 30 maart. Vanwege het beperkte aantal meetpunten zijn hieruit nog geen conclusies te trekken. De bedoeling is om binnenkort bij alle rioolwaterzuiveringsinstallaties te screenen.
Het opnemen van cijfers van rioolwatermetingen in het coronadashboard was door het kabinet al in mei aangekondigd en kreeg afgelopen donderdag - 2 juli - zijn beslag. Ook zijn twee andere informatiepunten toegevoegd: schattingen van RIVM-deskundigen over het aantal mensen dat in Nederland het virus heeft opgelopen en anderen kunnen besmetten en signalen vanuit de huisartsen. De komende tijd komt er nog andere informatie bij.
Hiermee kan in ons land nauwkeuriger de verspreiding van het coronavirus SARS-CoV-2 in de gaten worden gehouden. Het onderzoek bij rioolwaterzuiveringsinstallaties laat vrij snel zien hoeveel virusdeeltjes in het rioolwater zitten, afkomstig uit uitwerpselen van besmette personen. Het virus is zelfs al in deze uitwerpselen te vinden, voordat mensen klachten hebben.
Eens per week rioolwater getest
Onderzoekers van het RIVM testen eens per week rioolwater dat over 24 uur verzameld is. Er wordt gezocht naar de concentratie van het genetisch materiaal (ribonucleïnezuur ofwel RNA) van het coronavirus. Zij meten RNA-deeltjes per milliliter rioolwater.
Sinds de eerste meetresultaten van 30 maart is er sprake van een dalende lijn, af en toe onderbroken door een toename. Enkele cijfers over het aantal RNA-deeltjes per milliliter rioolwater laten dat zien: 87,26 (30 maart), 45,48 (6 april), 18,07 (27 april), 25,58 (4 mei), 9,36 (18 mei), 20,11 (1 juni), 8,66 (15 juni) en het momenteel laatste meetresultaat 8,16 (22 juni).
Op de Y-as staat het aantal virusdeeltjes in een milliliter rioolwater, afkomstig van 28 locaties. Op de X-as zijn de data te zien waarop het materiaal is verzameld uit het rioolwater. De lijn geeft de hoeveelheid virusdeeltjes per milliliter rioolwater weer. (Bron: Coronadashboard 6 juli 2020 / RIVM-onderzoek rioolwater).
VWS: nog geen conclusie mogelijk
Volgens het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport mag uit de cijfers nog geen conclusies worden getrokken. De huidige informatie komt uit tests bij 28 rioolwaterzuiveringslocaties. Het is de bedoeling om de screening binnen een aantal weken – in ieder geval vóór 1 september – uit te breiden naar alle 352 rioolwaterzuiveringsinstallaties in Nederland. Pas als het onderzoek volledig loopt, kunnen hieraan conclusies worden verbonden, aldus het ministerie van VWS. Dan is op regionaal niveau meteen te zien is of het virus ergens de kop opsteekt.
Onderzoek KWR in negen steden
Het wateronderzoeksinstituut KWR verricht sinds eind februari eigen onderzoek in negen steden. De meest recente rioolwatermonsters zijn op 1 juli genomen. Op vier locaties is er sprake van een laag signaal in verband met de concentratie erfelijk materiaal van het coronavirus: Amsterdam, Schiphol, Tilburg en Utrecht. In vier steden is er geen signaal: Amersfoort, Apeldoorn, Franeker en Terschelling. Over Den Haag wordt opgemerkt dat de dalende trend doorzet.
KWR heeft sinds de start van de coronacrisis in verschillende steden curves zien ontstaan. Die bleken te correleren met het aantal registraties bij de GGD en met het aantal ziekenhuisopnames. De rioolwatercurve ‘reageert’ ongeveer een week eerder dan de twee andere indicatoren, waardoor het riool als een vroeg waarschuwingssysteem kan worden omschreven. Dat is volgens KWR niet zo verrassend. Met het coronavirus besmette personen hebben de eerste dagen geen symptomen, maar scheiden het virus via de ontlasting wel uit in het riool.
Nederland zit nu aan het eind van de eerste golf. De toename van de concentratie genetisch materiaal in rioolwater in het begin van deze golf bleek toen een goede indicatie voor de latere stijging van het aantal ziekenhuisopnames. Het lijkt volgens KWR redelijk om aan te nemen dat dit ook voor een tweede golf zal gelden. Met een duidelijk verschil: voorafgaand aan de eerste golf was het virus nog helemaal niet aanwezig in het riool, in tegenstelling tot de huidige situatie. Daarom is het nu zaak een stijging goed in de gaten te houden, stelt KWR.
Update 13 juli
In het bericht stond drie keer 'millimeter'. Naar aanleiding van de reactie van Van Dinten is dat gecorrigeerd in 'milliliter'.
MEER INFORMATIE
Dashboard coronavirus
Actuele informatie RIVM over COVID-19
KWR over het eigen onderzoek
H2O-bericht over screening van alle rwzi’s
H2O-bericht over opname in dashboard
H2O-interview met Gertjan Medema (KWR)