Woningbezitters betalen dit jaar gemiddeld 321 euro aan het waterschap en huurders 248 euro. Er zijn echter aanzienlijke verschillen tussen gemeenten, constateert het Centrum voor Onderzoek van de Economie van de Lagere Overheden (COELO).
Dit onderzoeksinstituut dat verbonden is aan de Rijksuniversiteit Groningen, heeft in beeld gebracht welke bedragen mensen in totaal kwijt zijn aan belastingen van gemeente, provincie en waterschap. Mensen met een eigen huis betalen gemiddeld 1.286 euro in 2016, huurders 856 euro. Woningbezitters betalen het meest aan de gemeente, onder meer in verband met de rioolheffing. De belastingen van waterschappen komen voor hen op de tweede plaats. Voor huurders spelen de waterschapsbelastingen naar verhouding een grotere rol, vooral wanneer zij geen rioolheffing betalen. Dat is het geval in iets minder dan 40 procent van de gemeenten.
Het is voor de eerste keer dat COELO een volledig overzicht van lokale en regionale belastingen heeft gemaakt. Vroeger was dit niet goed mogelijk door de grote tariefdifferentiatie bij waterschappen, vertelt onderzoeker Corine Hoeben. “Door de modernisering van de Waterschapswet in 2009 is het beeld een stuk helderder geworden. Sindsdien mag een waterschap alleen in bepaalde gevallen verschillende tarieven hanteren, zoals voor bemalen en onbemalen gebied.”
Bij de waterschapsbelastingen gaat het om de zuiveringsheffing, ingezetenenheffing en heffing gebouwd en in 51 gemeenten ook om de wegenheffing (die weer is opgesplitst in een ingezetenenheffing en heffing gebouwd).Volgens Hoeben is er een scherpe verdeling over het land als het gaat om de bedragen die huishoudens aan het waterschap betalen. “In het westen en noorden betalen zij relatief veel, in het oosten en zuiden juist vrij weinig. In sommige gemeenten zijn de lasten van het waterschap hoger dan 430 euro, in andere lager dan 235 euro.”
De grote verschillen zijn vaak goed te verklaren, vindt Hoeben. “Waterschappen moeten hun eigen broek ophouden. Dan is Limburg in het voordeel omdat het water naar beneden stroomt, terwijl in gebieden dicht bij zee juist allerlei maatregelen nodig zijn. Ook doet de WOZ-waarde ertoe bij de heffing gebouwd.”
Vier waterschappen hebben een afzonderlijke wegenheffing. Het bedrag dat mensen betalen, varieert van ruim 20 euro tot meer dan 100 euro. Hoeben: “Het valt op hoe duur wegen zijn. Dat is tegelijkertijd vanwege de verzakkende bodem wel verklaarbaar. Sommige waterschappen willen af van de wegenheffing en het onderhoud van wegen. Dit is eigenlijk niet hun taak en kost handenvol met geld.”
Het beeld bij de rioolheffing is minder duidelijk, zegt Hoeben. “De tariefsystemen die gemeenten hanteren, zijn zeer verschillend. Dat hangt af van welk tariefsysteem het beste bij een gemeente past. De rioolheffing is in bijvoorbeeld de provincie Groningen en Oost-Nederland relatief hoog, maar het is lastig aan te geven hoe dit komt. Deze heffing mag maximaal kostendekkend zijn en is dus geen melkkoe voor gemeenten.”
Lees meer in de Atlas van de lokale lasten 2016 van COELO. Of bekijk hier hoeveel een woningeigenaar en hier hoeveel een huurder betaalt. Daarbij zijn onder meer de bedragen per waterschap te vinden.