Unesco heeft de archieven van de Deltadienst en voorgangers opgenomen in het internationale Memory of the World Register. Deze archieven die zijn ondergebracht bij het Zeeuws Archief, documenteren in woord en beeld de ontwikkeling en uitvoering van het Deltaplan na de Watersnoodramp in 1953.
Het Memory of the World Register is een lijst van uitzonderlijk documentair erfgoed met een wereldwijde uitstraling. Hierop staan bijvoorbeeld de dagboeken van Anne Frank en de archieven van de Verenigde Oost-Indische Compagnie en de West-Indische Compagnie.
Internationale erkenning
Op 11 april maakte Unesco bekend dat de Deltadienst-archieven voortaan ook deel uitmaken van de lijst. De Nederlandse Unesco Commissie had ze in 2022 al op de nationale erfgoedlijst geplaatst.
Anya Luscombe, directeur van het Zeeuwse Archief in Middelburg, is trots op de status van werelderfgoed voor de Deltadienst-archieven. “Wij zijn vooral heel blij dat er internationale erkenning is voor dit archief”, zegt ze in een interview met de krant PZC. Het Zeeuws Archief zorgt voor het beheer en is gestart met de digitalisering.
Geschiedenis van Deltawerken
De archieven documenteren de geschiedenis van de internationaal baanbrekende Deltawerken. Die kwamen er na de Watersnoodramp in 1953, waarbij delen van de provincies Zeeland, Zuid-Holland en Noord-Brabant overstroomden en 1836 inwoners het leven lieten. Een speciaal opgerichte Deltacommissie ontwierp hiervoor het Deltaplan.
Belangrijke onderdelen van de Deltawerken waren de afsluiting van zeearmen, het ophogen van dijken tot Deltahoogte en het ontwerp van innovatieve, grote en complexe waterkeringen. De Deltadienst (1956-1986) van Rijkswaterstaat bedacht de concrete plannen en voerde deze uit. De Oosterscheldekering die in oktober 1986 in gebruik werd genomen, is wel het meest indrukwekkende onderdeel.
Archieven Deltadienst en voorgangers
In de Deltadienst-archieven is de ontwikkeling van het Deltaplan vastgelegd. Daarbij zijn ook de implementatie en de aanpassingen in beleid en uitvoering uitgebreid gedocumenteerd. Verder zijn er belangrijke vooronderzoeken aan te treffen in de archieven van voorgangers, zoals die van de Dienst Dijkherstel Zeeland (1953-1956) en de Dienst Droogmaking Walcheren (1944-1953).
“Het was de eerste keer dat de bescherming tegen hoog water een zaak van de rijksoverheid werd”, vertelt Luscombe in de PZC. De Deltadienst-archieven tonen volgens haar hoe de bouwkundige werken tot stand zijn gekomen en waarom. “Een ander, prachtig aspect is dat je kan zien wat voor soort innovatieve technieken er ontwikkeld werden.”
Het geheel is 406 meter lang. Er zijn naast erg veel documenten ook 155.000 kaarten en tekeningen op microfiches en duizenden foto’s te vinden. Luscombe: “Dat maakt het archief heel interessant, omdat het zo veelzijdig is.”
