In Polen is gekozen voor een unieke aanpak van de verandering van het klimaat: de 44 steden met meer dan honderdduizend inwoners gaan gezamenlijk deze uitdaging te lijf. Arcadis staat hen met raad en daad bij. De ontwerp- en consultancyorganisatie past de methode The Resilient Pathway toe, waarbij integrale oplossingen vooropstaan.
De Poolse steden krijgen in toenemende mate te maken met vooral waterproblemen als gevolg van de klimaatverandering, zoals hevige buien, overstromingen en in bergachtig gebied modderstromen. Daarin verschilt hun situatie niet van die van veel andere Europese steden. Wel hoe de overheid dit aanpakt, vertelt David van Raalten, Europees directeur water management van Arcadis. “In Polen moeten de steden van ver komen. Daarom heeft de regering besloten de stedelijke klimaatproblematiek als één groot project op te pakken. Dat zie je wereldwijd nergens anders.”
Van Raalten is in zijn nopjes met de opdracht die twee jaar duurt. “Het geeft een enorme boost aan onze water- en milieutak in Polen. Onze mensen daar worden er heel vrolijk van. We kennen de situatie erg goed, omdat we in het land meerdere kantoren hebben. Dat heeft natuurlijk geholpen met het binnenhalen van de opdracht, in combinatie met onze mondiale expertise bij de aanpak van klimaatverandering.”
Arcadis werkt met een aantal Poolse kennisinstituten samen in een consortium. De opdracht levert ongeveer 30 miljoen zloty op, omgerekend 6 miljoen euro. Van Raalten: “Een zeer groot bedrag, zeker gezien de lagere tarieven in Polen. Daarvan gaat een kwart naar Arcadis. Het is onze grootste klus voor klimaatadaptatie in de wereld.”
Regionale teams van Arcadis gaan ieder een aantal Poolse steden adviseren. Zij gebruiken de methode The Resilient Pathway, die de ontwerp- en consultancyorganisatie al toepast in onder meer Boston, Pittsburgh en Vejle. “Deze steden zijn enthousiast hierover”, zegt Van Raalten. “Het barst van de goede technologische oplossingen, dat is het probleem niet. Het grote voordeel van onze benadering is de integrale blik: wat zijn goede oplossingen voor de klimaatproblematiek in het kader van de bredere stedelijke opgaven? Het gaat om slimme combinaties waarmee onnodige kosten worden voorkomen.”
De methode bestaat uit vijf fasen: ‘scoping’, ‘optioneering’, stellen van prioriteiten, vastleggen van afspraken in een contract en uitvoering. Vooral in de eerste twee fasen zit volgens Van Raalten de meerwaarde. “Bij ‘scoping’ gaat het nadrukkelijk om het in kaart brengen van verandermomenten en de mogelijkheden die ze bieden. Je betrekt gelijk alle relevante partijen erbij. ‘Optioneering’ houdt in dat je met een grondige aanpak opties uitwerkt en ook goed kijkt naar de financieringsmogelijkheden.”
Van Raalten vertelt dat de verandermomenten heel verschillend kunnen zijn. “Bijvoorbeeld onderhoud van de riolering of beleid van het stadsbestuur voor een groene stad. Daaraan worden meteen water- en andere klimaatmaatregelen verbonden.” Van Raalten vindt dat in Nederland gemeenten, provincies en waterschappen hierbij veel kansen laten liggen. “Dit blijkt uit een onderzoek dat we in november 2016 hebben gepubliceerd. Slechts ongeveer de helft van de decentrale overheden neemt maatregelen voor klimaatadaptatie mee bij onder andere nieuwbouw en geplande werkzaamheden.”
Meer informatie over de houding van Nederlandse overheden.
In het genoemde Stowa rapport wordt een onderscheid gemaakt naar:
Op basis van de nadere uitwerking kunnen technologen en beleidsmedewerkers van waterschappen een gefundeerde keuze maken voor een natuurlijk systeem, afhankelijk van de specifieke situatie op een RWZI en de gekozen opties:
A. Toepassing van een enkel systeem als ‘stand alone’ techniek als uitbreiding van de RWZI, voor upgrading van het effluent (afloop nabezinktank).
B. Als inpassing in een integraal natuurlijk systeem wat naast effluentbehandeling ook recht doet aan de omgeving en waarbij functies zoals het creëren van natuurlijk, levend water, effluentbuffering, recreatie en natuur gecombineerd worden.
De Waterharmonica's nemen de meeste ruimte in, zeker omdat voor een goede verwijdering van medicijnen laag tot zeer lage belaste Waterharmonica's nodig zijn (zie ook Stowa 2013-07). Dus een hydraulische belasting van zeker niet meer dan 0,05 m/dag. Ofwel een ruimte beslag van 2,5 tot 3,75 m2 per inwoner.
Het totale debiet aan gezuiverd afvalwater in Nederland is ca. 2.000.000 m3 per jaar (CBS, data 2020). Dit zou dan neerkomen op een totaal netto ruimte beslag van 4.000 ha in heel Nederland. Zeg 5.000 tot maximaal 10.000 ha. Dit lijkt veel, maar het is wel met gestapelde belangen en mogelijkheden. Stel 25 cm waterberging: 10.000.000 waterberging, stel dat een kwart van de Waterharmonica's als KRW-waardig wordt beschouwd (is best wel reëel): 500 tot 1.000 ha.... En dan nog recreatie, natuur, CO2-vastlegging, stikstofrechten? Vrienden maken, bufferzones rond de rwzi's. Een voorbeeld van een zoektocht, uitgevoerd door het Wetterskip Fryslân: http://www.waterharmonica.nl/reports/LW289-47_005-rapd02-waterharmonica.pdf. Op weg naar 2027?
Ruud Kampf
Rekel/water