Bijna alle woningen en utiliteitsgebouwen in Noord-Holland kunnen aangesloten worden op duurzame warmte uit oppervlakte- en afvalwater. Noord-Holland telt 1.513.680 gebouwen. Voor bijna 96 procent kan warmte uit oppervlaktewater (TEO) als warmtebron dienen, 2 procent zou aangesloten kunnen worden op warmte uit afvalwater (TEA).
Dat blijkt uit onderzoek van adviesbureau Syntraal in opdracht van Noord-Holland, dat een adequaat overzicht wilde van alle warmtebronnen in de provincie. Dat is nodig om invulling te geven aan de Transitievisie Warmte, waar gemeenten aan werken en die ze in 2021 klaar moeten hebben. In deze visies staan welke wijken het eerste van het gas af gaan en in welk tempo. Het aansluiten van huizen op warmtebronnen is afhankelijk van de financiële haalbaarheid, ruimtelijke mogelijkheden, milieu en draagvlak.
De inventarisatie van Syntraal laat zien waar de warmtebronnen beschikbaar zijn. Gemeenten kunnen niet allemaal warmte onttrekken uit dezelfde bron. Om warmtebron en warmtevraag efficiënt aan elkaar te kunnen koppelen wordt binnen de Regionale Energiestrategieën Noord-Holland Zuid en Noord de Regionale Structuur Warmte (RSW) uitgewerkt.
Duurzame bronnen
Syntraal bracht de warmtebronnen in kaart op basis van geactualiseerde en uitgebreide databestanden en matchte deze warmtebronnenkaart met de warmtevraag in de provincie. Daarbij keek het bureau in eerste instantie naar zoveel mogelijk duurzame (onuitputtelijke) warmtebronnen en kwam uit bij TEO en TEA. “Afvalwater zal altijd gecreëerd worden en het oppervlaktewater zal niet verdwijnen.”
Daar komt bij dat Noord-Holland is omgeven door water en ook in de provincie veel oppervlaktewater is, wat de regio bij uitstek geschikt maakt voor toepassing van aquathermie. Naast oppervlaktewater kan er ook warmte worden gewonnen uit rwzi’s (biogas), gemalen, influent- en effluentleidingen en gemeentelijke rioolstelsels.
Andere warmtebronnen in de provincie zijn restwarmte uit datacenters, condens warmte en industriële restwarmte, maar deze gelden als minder betrouwbaar dan aquathermie. Potentiële geothermiebronnen zijn buiten beschouwing gelaten, omdat (nog) niet duidelijk is of deze zullen worden toegepast.
Links: Overzicht TEO, TEA en Restwarmte in de provincie Noord-Holland | Rechts: Toekenning duurzame warmtebronnen aan wijken | Bron Analyserapport Syntraal
CriteriaSyntraal onderzocht de mogelijkheden om gebouwen te verwarmen in alle 449 wijken in de provincie. Daarbij werd rekening gehouden met een aantal criteria: de warmtevraag van de gebouwen, de locatie van de warmtebron en de maximale afstand (2 kilometer) tussen wijk (warmtevraag) en warmtebron. Uiteindelijk bleek dat slechts 6 van de 449 wijken te ver van wateren lijken te liggen om deze effectief te gebruiken als verwarmingsbron, aldus het bureau.
Het bleek niet mogelijk de potentie van de derde vorm van aquathermie, thermische energie uit drinkwater (TED), mee te nemen in de analyse van Syntraal. “De drinkwaterbedrijven willen over het algemeen technisch wel meewerken (waarbij het enthousiasme in het westen en zuiden groter lijkt te zijn dan in het oosten van Nederland), maar lopen tegen het juridische probleem aan dat drinkwaterleidingen onder de vitale infrastructuur vallen”, schrijft het bureau. Dat betekent dat ze om juridische redenen gegevens niet openbaar mogen of willen maken.
Een interessant gegeven is dat 80% van ons drinkwater thuis wordt verbruikt. Daar ligt een enorme uitdaging, maar ook een kans om echt verschil te maken. Door slimmer om te gaan met de distributie van water, kunnen we helpen om het verbruik te verminderen zonder dat we daar veel van merken. Dit zou niet alleen helpen om onze waterbronnen te sparen, maar ook de druk op het systeem tijdens droge perioden verlagen.
Dit gaat verder dan alleen maar korter douchen; het gaat om een bewuste verandering in ons dagelijks leven om ervoor te zorgen dat er genoeg water is voor iedereen. Iemand iets gunnen. Beginnen met het nadenken over de oplossingen menukaart ook met water zoals we dat met energie doen - waar kunnen we besparen, hoe kunnen we efficiënter zijn, en hoe kunnen we ons aanpassen aan nieuwe omstandigheden?
Er is geen eenduidige oplossing voor het probleem, en additionele productie levert ons op langere termijn niets op. Misschien is het tijd om deze uitdaging aan te gaan en te kijken naar hoe we thuis ons watergebruik kunnen optimaliseren.