De Nederlandse bossen kwakkelen. Droogte en voedingsarme bodems leiden tot de sterfte van verschillende boomsoorten. Een betere waterhuishouding en een meer diverse samenstelling kunnen de bossen weerbaarder maken. Dat blijkt uit het rapport ‘Revitalisering Nederlandse bossen’, dat in opdracht van het Ministerie van LNV is gemaakt.
Het is nodig om de bossen te revitaliseren. Verzuring en klimaatverandering zetten boomsoorten als essen, fijnsparren en eiken onder druk. “Daarnaast was de beginsituatie van veel bossen al zwak, omdat ze op voormalige heidegronden zijn geplant,” legt Bart Nyssen, bosecoloog bij De Bosgroepen uit. De Bosgroepen, een vereniging van natuureigenaren, onderzocht voor dit rapport - samen met Staatsbosbeheer en Probos - hoe de veerkracht van de Nederlandse bossen kan worden verhoogd.
Gemengde bossen
Daarbij gaat het volgens Nyssen altijd om een integrale aanpak. “Er is niet een knop waar we aan kunnen draaien. Willen we de bossen in Nederland behouden, dan zullen we moeten kiezen voor een gemengde samenstelling. Gemengde bossen zijn sterker. Door te kiezen voor de juiste soorten creëren we ook bossen die voorbereid zijn op het veranderende klimaat en die in staat zijn de bodemrijkdom te herstellen. Dat laatste kun je ondersteunen door steenmeel toe te voegen aan de bodem. Zo stijgt de hoeveelheid verweerbare mineralen in de bodem.”
Waterhuishouding
Dat kan ook helpen om de bodemhumus te vermeerderen. De afwezigheid van humus in veel bossen maakt dat de bodem het water niet vast kan houden als een spons. “Een goede waterhuishouding is cruciaal voor de toekomst van onze bossen,” stelt Nyssen. “Praten we over waterbeheer, dan moeten we de ontwatering tegengaan en het water zo lang mogelijk vasthouden in het bos. Bomen hebben dat vocht nodig om periodes van droogte beter te doorstaan.”
Urgent
De aanbevelingen liggen nu bij het ministerie van LNV. Nyssen verwacht dat er de nodige aanpassingen van regelingen en beleid nodig zijn om de toekomst van de bossen te garanderen. “Boseigenaren kunnen dit niet alleen. Denk alleen al aan de verschillende belangen die er spelen rond de afvoer of het vasthouden van water. Het zou goed zijn als er een kader komt waarbinnen de eigenaren en de overheid dit probleem aan gaan pakken. Want de problemen van bossen zijn urgenter dan die van andere ecoystemen. De bomen die je nu plant, zijn immers over een eeuw pas volwassen.”
MEER INFORMATIE
Het rapport Revitalisering Nederlandse bossen
Een interessant gegeven is dat 80% van ons drinkwater thuis wordt verbruikt. Daar ligt een enorme uitdaging, maar ook een kans om echt verschil te maken. Door slimmer om te gaan met de distributie van water, kunnen we helpen om het verbruik te verminderen zonder dat we daar veel van merken. Dit zou niet alleen helpen om onze waterbronnen te sparen, maar ook de druk op het systeem tijdens droge perioden verlagen.
Dit gaat verder dan alleen maar korter douchen; het gaat om een bewuste verandering in ons dagelijks leven om ervoor te zorgen dat er genoeg water is voor iedereen. Iemand iets gunnen. Beginnen met het nadenken over de oplossingen menukaart ook met water zoals we dat met energie doen - waar kunnen we besparen, hoe kunnen we efficiënter zijn, en hoe kunnen we ons aanpassen aan nieuwe omstandigheden?
Er is geen eenduidige oplossing voor het probleem, en additionele productie levert ons op langere termijn niets op. Misschien is het tijd om deze uitdaging aan te gaan en te kijken naar hoe we thuis ons watergebruik kunnen optimaliseren.