De biologische anaerobe zuiveringstechniek krijgt steeds meer een centrale plek binnen de gewenste cyclische processen in de maatschappij. Dat zegt de Delftse professor Jules van Lier naar aanleiding van de onlangs in Nederland gehouden wereldconferentie. “Anaerobe waterzuivering gaat een centrale rol spelen in het terugwinnen van hoogwaardige grondstoffen uit ongedefinieerde afvalstromen.”
Delft was tussen 23 en 27 juni het toneel van de zestiende World Conference on Anaerobic Digestion van de International Water Association (IWA). Het was voor de eerste keer dat Nederland - in nauwe samenwerking met België - dit prestigieuze wetenschappelijke evenement organiseerde. Onderzoeksteams van heinde en verre presenteerden hun bevindingen over het anaerobe zuiveringsproces, waarbij micro-organismen in gezamenlijkheid en zonder zuurstof organische stoffen in afvalwater omzetten in biogas.
Jules van Lier
Jules van Lier, hoogleraar Wastewater Treatment / Environmental Engineering aan de Technische Universiteit Delft, trad op als voorzitter van het wetenschappelijk comité van de conferentie. Vooraf omschreef hij in een interview in het vakblad H2O anaerobe afvalwaterbehandeling als een mooie circulaire techniek met een groen verleden en een rooskleurige toekomst. Dat zag Van Lier vorige week bevestigd. “Ondanks het feit dat het vakgebied al vrij oud is, waren er erg veel twintigers en begin dertigers aanwezig. Daar ben ik blij mee. De link met de circulaire economie spreekt jongeren enorm aan.”
Tevreden over het verloop van de conferentie?
“Wij zijn als organisatiecomité helemaal content. Er waren 750 deelnemers uit eenenvijftig landen, onder wie vijfennegentig Nederlanders, zeventig Chinezen en zestig Brazilianen. Het was een zeer internationaal gezelschap. Dat zorgde voor een erg levendige uitwisseling van kennis en ervaringen. Daarnaast streefden we naar gendergelijkheid bij de keynotes en overige presentaties. Dat is ons bijna gelukt!”
Wat ziet u als belangrijkste ontwikkeling in het vakgebied?
“Anaerobe gisting verschuift van een afval(water)zuiveringsproces naar een kernproces in de circulaire economie. Het is niet alleen maar een kosteneffectieve techniek om een milieuprobleem op te lossen, maar gaat steeds meer een centrale rol spelen in het terugwinnen van hoogwaardige grondstoffen uit ongedefinieerde afvalstromen. Dat benadrukte de Gentse professor Willy Verstraete ook in zijn keynote lezing op de openingsdag. Onder anaerobe omstandigheden worden organische componenten gemineraliseerd en daarbij komt van alles vrij, zoals nutriënten, organische tussenproducten en metalen. Hierop wordt binnen het vakgebied nu veel meer ingezoomd. Zo waren er verschillende presentaties over het maken van waardevolle intermediaire stoffen als caproaat en hoogwaardige vetzuren in plaats van het eindproduct methaan.”
Hoe zit het met technologische vernieuwing?
“Elke vernieuwing gaat gepaard met het beter of goedkoper worden van de techniek of met een nieuwe toepassing op een voorheen onontgonnen gebied. Ook dat kwam tijdens de conferentie duidelijk naar voren. Het toepassingsgebied van de anaerobe techniek verbreedt zich nog steeds. Er waren enkele leuke verhalen over anaerobe membraanbioreactoren, die niet alleen worden ingezet om water te behandelen maar ook als eerste stap om proceswater terug te winnen en te hergebruiken.”
Een belangrijk thema was microbiologie. Wat is daarbij de stand van zaken?
“Er is sprake van veel voortschrijdend inzicht. Bij het observeren van de biologische processen leveren genetische technieken heel wat nieuwe informatie op. Er was discussie over wat we hiermee gaan doen. Kunnen we de informatie gebruiken om betere reactoren te maken? Ik moet zeggen dat het zover nog niet is. Het gaat nu nog meer om beschrijven van de actieve processen en proberen deze te verklaren.”
Simon Hageman, docent/onderzoeker bij hogeschool Saxion, ontving de Lettinga Award 2019 uit handen van emeritus hoogleraar Gatze Lettinga, de pionier van de anaerobe techniek. Hageman werd onderscheiden vanwege zijn onderzoek naar het verduurzamen van recycleprocessen van metalen uit afgedankte elektronica met behulp van anaerobe vergisting.
Een ander thema dat u wilt noemen?
“De anaerobe techniek is belangrijk bij het terugdringen van de CO2-uitstoot. Het maken van biogeen methaan in plaats van biogas komt op. Hierbij wordt bijvoorbeeld het meegeproduceerde CO2 gereduceerd of er is gasscheiding met behulp van membraanprocessen. Diverse onderzoeksteams en bedrijven hielden presentaties over biogeen methaan. Zo had het Nederlandse bedrijf Biothane een aardig verhaal over hoe gasscheiding CO2 met een hogere waarde oplevert. Dat kan bijvoorbeeld worden verkocht aan de frisdrankensector.”
Kwam de rol van anaerobe waterzuivering bij sanitatie nog aan bod?
“Wij hebben bij de conferentie extra aandacht besteed aan het aanpakken van het sanitatieprobleem in ontwikkelingslanden. Anaerobe processen kunnen een grote rol spelen bij de stabilisatie van fecaal materiaal in sloppenwijken en vluchtelingenkampen. Er waren hierover nog niet erg veel papers, maar we hadden wel bewust een keynote spreker uitgenodigd. Ik hoop dat met behulp van anaerobe processen het mogelijk wordt om op een financieel gezonde manier (mest)stoffen uit het fecale materiaal in de afvalstromen terug te winnen. Dan wordt het aantrekkelijk om hierin te investeren, want ontwikkelingslanden hebben daar zelf het geld niet voor.”
MEER INFORMATIE
Website van de wereldconferentie
Interview Jules van Lier in juninummer H2O
Saxion over Lettinga Award Simon Hageman
De vraag is of dat dan komt door alleen de waterkwaliteit of dat het komt omdat we, bijvoorbeeld, gewoon gruwelijk dicht bevolkt zijn en ik al heel wat weilanden en dergelijke omgezet heb zien worden in woningen.
Mijn idee is overigens niet om te infiltreren in bestaande vennen - dat zou inderdaad de ecologie van die vennen veranderen – maar in aangelegde plassen (met een oppervlak minder dan 0,1 procent van de Veluwe). Die vallen droog, enkele dagen nadat infiltratie stopt. Infiltratieplassen hebben landschappelijk gezien wellicht wat waarde (als je saai naaldbos daarvoor kapt), aangaande natuur is die inderdaad beperkt.
Zeg 10 jaar geleden al waarschuwde ik dat we in 2027 in Nederland nooit de KRW doelen gaan halen. Ik betreur het ten zeerste dat ik gelijk ga krijgen. Ik voorspel nu dat we in 2030 met de mond vol tanden staan als Brussel ons vraagt wat onze plannen/maatregelen zijn om de Veluwe natuur en biodiversiteit te herstellen. Zonder fors ingrijpen in de waterbalans van het Veluwemassief gaan we verdroging echt niet bestrijden en zullen beken en sprengen niet structureel meer water voeren. Dat geef ik je op een briefje.