Om de afvalwaterzuivering wereldwijd op orde te krijgen, is meer nodig dan alleen techniek, zegt Paul Roeleveld van Royal HaskoningDHV. “Misschien werkt een fysisch-chemische installatie in Afrika wel veel beter.”
door Pauline van Kempen
Als directeur Business Development & Innovations bij Royal HaskoningDHV houdt Paul Roeleveld zich dagelijks bezig met afvalwater. Zijn team ontwikkelt nieuwe technieken voor de zuivering van afvalwater, zoals het veel geroemde Nereda, en adviseert daarover.
Wat is volgens u de grootste uitdaging op dit gebied?
“Het meest schrijnend is natuurlijk de situatie in de snelgroeiende grote steden in Afrika, Azië en Zuid-Amerika. In de sloppenwijken daar ontbreekt het doorgaans aan een goed functionerend sanitatiesysteem. Het afvalwater loopt gewoon tussen de huisjes door, dat is echt mensonterend. Sanitatie is ook een cruciale voorwaarde voor de volksgezondheid.”
Hoe is dat op te lossen?
“In elk geval niet alleen door techniek, daar ben ik heel erg op tegen. Een techniek die bij ons goed werkt, bijvoorbeeld op basis van biologie, hoeft daar helemaal niet te werken. Dan moet je maar hopen dat de bacteriën hun werk blijven doen. Iedereen kopieert elkaar, terwijl juist maatwerk nodig is. Misschien werkt een fysisch-chemische methode daar wel veel beter.”
“Het probleem is dat er in die landen onvoldoende gekwalificeerd personeel is om voor het systeem te zorgen. Dan ben je dat eigenlijk vanaf het begin aan het vernietigen. En het geld natuurlijk: wie betaalt en is uiteindelijk verantwoordelijk voor het onderhoud?”
“In Nederland hebben we een vrij uniek stelsel, waarbij iedereen via de waterschapsbelastingen meebetaalt. Maar ook bij ons staat de financiering steeds meer onder druk. De zuiveringstarieven bevinden zich al heel lang op hetzelfde niveau, waardoor er onvoldoende middelen zijn om zowel de infrastructuur te onderhouden als allerlei ambities en uitdagingen, zoals de grondstoffenfabrieken en de klimaatdoelen, te halen.”
'In gebieden zonder sanitatie zou je het liefst gelijk willen doorschakelen naar systemen die de waarde van afvalwater benutten'
Dat klinkt voor arme landen misschien wel als een luxeprobleem…
“Toch hebben we in Nederland ruim tien jaar geleden al afspraken gemaakt over het realiseren van grondstoffenfabrieken. Er is wel het nodige bereikt, maar als het gaat om de acceptatie van grondstoffen uit afvalwater staan we bijna nog aan het begin. Het is nog niet gelukt om dat op papier geregeld te krijgen en daarom is het lastig om afnemers te vinden. Alle bellen vanuit de wet- en regelgeving gaan dan rinkelen.”
“In gebieden zonder sanitatie zou je het liefst gelijk willen doorschakelen naar systemen die de waarde van afvalwater benutten. Als je vanaf het begin een concept hebt dat werkt, kun je sanitatie ook economisch aantrekkelijk maken door bijvoorbeeld grondstoffen te verkopen. Maar de belangrijkste doelstelling blijft om deze gebieden te voorzien van een sanitatiesysteem dat de volksgezondheid en de leefomstandigheden verbetert.”
Wat doet Royal HaskoningDHV daaraan?
“Wij reageren op vragen uit de markt, wij zijn zelf geen bouwers. Maar we willen gaan voor de best mogelijke oplossing. Geen kopieergedrag dus, dat heeft geen zin. Op onze eigen manier proberen wij een goede consultant te zijn: vragen, vragen, vragen. En altijd in samenwerking met lokale partners, anders kunnen wij het verschil niet maken.”
“Voor onze Nereda-technologie werken we vooral met klanten die de financiering en de infrastructuur voor elkaar hebben: Amerika, Brazilië, Polen, China, Scandinavië enzovoorts. Met de community ‘My Nereda’, waarin klanten elkaar kunnen adviseren, bieden we ook een stukje nazorg.”
“De laatste ontwikkeling komt vanuit Engeland. Daar zijn nogal wat kleine dorpjes die niet zijn aangesloten op een grote centrale rwzi. Die hebben een robuuste, eenvoudige techniek nodig om de doelen voor effluent te halen. Wij hebben daarvoor een compacte Nereda-installatie ontwikkeld, de ‘Nereda Packaged Plant’. Eigenlijk kun je die overal neerzetten om water vast te houden in tijden van droogte. Onze ambitie is dan ook om dit concept wereldwijd toe te passen.”
“In Nederland hebben we nu zo’n 340 rwzi’s, waar dat er vroeger wel bijna duizend waren. Vanuit de gedachte ‘hoe centraler hoe efficiënter’ is dat aantal teruggebracht. Maar misschien is decentraliseren vanuit het droogteprobleem gezien soms wel beter.”
Nereda Packaged Plant
In hoeverre speelt klimaatverandering verder een rol?
“Alle effecten worden erdoor uitvergroot. Te weinig water is een probleem, maar te veel ook. Dat kunnen we niet verwerken. Bij hogere temperaturen neemt bijvoorbeeld de kans op eutrofiëring (sterke toename van de algenbloei, red.) van het oppervlaktewater toe, met name door een verhoogde uitspoeling van fosfaat uit de landbouw. Wij zijn druk bezig met technieken om het fosfaatgehalte zo laag mogelijk te krijgen, want dat is echt een wereldprobleem.”
“Iedereen praat over de waarde van afvalwater, maar de grootste waarde is het water zelf. In Israël, waar het erg droog is, wordt het afvalwater voor irrigatie gebruikt. Maar dat betekent wel dat alle medicijnresten en andere microverontreinigingen over de groenten op het land gaan. Daarom wordt nu gekeken naar een manier om het afvalwater verder te reinigen. Afvalwaterzuiveringen transformeren zo richting een waterfabriek.”
MEER ARTIKELEN WATERWERK WERELDWIJD
Weersextremen worden extremer: alle zeilen moeten worden bijgezet