In haar gisteren gehouden Van Leeuwenhoeklezing pleitte Merle de Kreuk, associate professor wastewater treatment aan de TU Delft, ervoor te onderzoeken of het grote publiek al klaar is voor een gesloten afvalwaterzuiveringsketen: een systeem waarin afvalwater direct wordt omgezet in drinkwater.
Het zuiveren van afvalwater kost veel geld, ruimte en energie. Water dat vanuit het riool wordt gezuiverd, wordt niet meteen drinkwater. Het wordt geloosd in het open water, gezuiverd op een zuiveringsinstallatie en daarna als drinkwater gebruikt. "Wij in de watersector gaan er automatisch vanuit dat de gebruikers behoefte hebben aan de natuurlijke stap ertussen. Maar is dat wel echt zo? Dat zouden we op zijn minst moeten onderzoeken."
Bijvoorbeeld in Singapore, Windhoek-Namibië en Wulpen-België wordt al gebruik gemaakt van een gesloten afvalwaterzuiveringsketen. "Technisch is het mogelijk. Zo'n gesloten systeem bespaart energie, want het water dat uit de afvalwaterzuiveringsinstallatie komt, is – afhankelijk van de locatie - vaak schoner dan het slootwater waarin het terechtkomt. Daarnaast kan het watertekorten aanvullen."
De Van Leeuwenhoeklezing wordt meerdere keren per jaar georganiseerd door de gemeente en de TU Delft en is bedoeld om het brede publiek kennis te laten maken met de werkzaamheden van de universiteit. De Kreuk noemde haar lezing "Kun je rioolwater drinken? Producten uit de RWZI".
Deze titel is ook een verwijzing naar een project in India waarbij De Kreuk betrokken is en waarover ze ook vertelde in haar lezing. In Delhi wordt met Indiase partners onderzocht hoe het water dusdanig kan worden gezuiverd dat het direct weer gebruikt kan worden. Het is een project op wijkniveau, met kleine zuiveringsinstallaties die aan het eind van de open riolen worden gebouwd. "Het project is niet alleen technisch van aard. Natuurlijk willen we het water zuiveren tot een echt veilig niveau, maar we willen ook onderzoeken hoe de plaatselijke bevolking tegen verschillende manieren van zuivering staat."
Het NWO-project, dat uitgevoerd wordt met universiteiten en instituten uit Delft en Wageningen en vijf jaar zal lopen, wil niet alleen werken aan een betere waterzuivering. Het is ook de bedoeling om de lokale economie te stimuleren door verschillende producten uit het afvalwater te winnen. "Nutriënten kunnen bijvoorbeeld ingezet worden als mest om groenten te verbouwen, maar we kunnen ook direct bloemen kweken op afvalwater in vital filters. Ook onderzoeken we of het mogelijk is om voldoende energie terug te winnen om de zuiveringsystemen zonder elektriciteit van het net te laten draaien."
Een interessant gegeven is dat 80% van ons drinkwater thuis wordt verbruikt. Daar ligt een enorme uitdaging, maar ook een kans om echt verschil te maken. Door slimmer om te gaan met de distributie van water, kunnen we helpen om het verbruik te verminderen zonder dat we daar veel van merken. Dit zou niet alleen helpen om onze waterbronnen te sparen, maar ook de druk op het systeem tijdens droge perioden verlagen.
Dit gaat verder dan alleen maar korter douchen; het gaat om een bewuste verandering in ons dagelijks leven om ervoor te zorgen dat er genoeg water is voor iedereen. Iemand iets gunnen. Beginnen met het nadenken over de oplossingen menukaart ook met water zoals we dat met energie doen - waar kunnen we besparen, hoe kunnen we efficiënter zijn, en hoe kunnen we ons aanpassen aan nieuwe omstandigheden?
Er is geen eenduidige oplossing voor het probleem, en additionele productie levert ons op langere termijn niets op. Misschien is het tijd om deze uitdaging aan te gaan en te kijken naar hoe we thuis ons watergebruik kunnen optimaliseren.